Co to jest triz

Zadanie 38. W pełni starte koło - to proszek, koła z proszku. Zamiast opon trzeba wykorzystać ferroproszek, a zamiast obręczy – elektromagnesy.
Zadanie 39. Nie ma odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 40. Patent nr 187 577: stanowisko z zamkniętym obwodem kanału dla treningu pływaków. Pływak pozostaje w jednym miejscu, płynąc na dowolne dystanse.

Rys. 40

Zadanie 41. Patent 841 959: trzeba wykorzystać prawo Archimedesa. Dźwig podnosi wlewek pionowo i stopniowo opuszcza go do naczynia z woda lub olejem, na podstawie objętości wypartej cieczy wnioskuje się o ciężarze pogrążonej w danym momencie części wlewka i trasuje się ją.

Autorzy wynalazku, w samą porę wspomniawszy na znakomite prawo, skarżyli się na trudności wdrożenia sposobu w realnych warunkach działającego przedsiębiorstwa: nie było gdzie umieścić dźwigu, naczynia, traciło się czas na podnoszenie, opuszczanie ( por. Wynalazca i racjonalizator 1982 Nr 8 str. 25) Idealnie byłoby zmierzyć ciężar wlewka w poziomym położeniu: wlewek wchodzi do naczynia przez boczne otwory, trasujemy go…Ale wtedy wyleje się woda z naczynia. A czy można zrobić inaczej, żeby nie wyciekała? Taką ciecz już znacie…

Zadanie 42. Nie ma odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 43. Nie ma odpowiedzi kontrolnej.

Rozdział 4

„Michał Anioł kontra Medici” Rzeźba powinna być zniekształcona, żeby parodiować Medyceusza i nie powinna być zniekształcona, żeby ni zaszkodzić rzeźbiarzowi. Michał Anioł nadał rzeźbie idealną, prawidłową twarz i posadził ją w pozie myśliciela. Współcześni, znający wiecznie wykrzywioną twarz i głupotę Medyceusza, od razu domyślili się w czym rzecz.
„ I oto rozległ się głos potężny…” U Glinki partię Głowy wykonuje schowany chór, śpiewający unisono ( polisystem oparty na jednym elemencie)
„Cały problem w rurze” Jeżeli S₁ – dziurawa rura, to trzeba dobudować wepol i przejść do kompleksowego wepola:

Gdzie dokładnie jest dziurka, nie wiadomo, dlatego „łatka” powinna być na całą rurę, tj. do wnętrza trzeba wprowadzić rurę – „łatkę”. Można wykorzystać plastikową rurę ( rękaw) z folii, zwilżonej klejem: można ja nadmuchać gorącym powietrzem i przetrzymać przez jakiś czas. Drugi wariant: płócienny wąż przeciągamy pomiędzy dwoma sąsiednimi studzienkami, nadmuchujemy sprężonym powietrzem, między ścianki węża i rury wtłaczamy ciekłą cementowo – wapienną masę, po upływie ok. 72 godzin cement twardnieje, szczelnie zamykając wszystkie uszkodzone miejsca.

Rozdział 5
„Jak oszukać syntetyzator” Bohaterowie opowiadania po wielu próbach i pomyłkach, rozwiązują to zadanie – polecają syntetyzatorowi wyprodukować samego siebie. Drugi syntetyzator tworzy dla nich potrzebny element i…trzeci syntetyzator. Itd.
„Trzeba się ratować” bohaterowie piją wodę i udają śmierć. Łódka tryumfalnie „grzebie” ich na mieliźnie.
„Przedśmiertna prośba” Trzeba powiedzieć do robota: „Zabij mnie za 100 lat”

Praktyka rozwiązywania zadań wynalazczych

Zadanie 61. Pękający balonik opryskuje niezręcznego golibrodę mydlaną pianą…
Zadanie 62. Idea najprostszego rozwiązania: na ściance wlewnicy przymocowujemy przeźroczysty cylinder, przedzielony na dwie części ( górną i dolną) nachyloną przegródka, a w przegródce – otwór, zakryty bimetalową płytka. Do górnej części wsypujemy kulki. Podniesie się temperatura, bimetal się wygnie i jedna kulka wpadnie do dolnej części, Jak w klepsydrze…Realna konstrukcja powinna być nieco bardziej złożona: dla zapewnienia przeskoku tylko jednej kulki trzeba wstawić dwa bimetale, jeden nad drugim, w odległości równej średnicy kulki.

Pojawiły się też modyfikacje tego urządzenia – techniczny system rozwija się w związku z podwyższonymi wymaganiami do głównej funkcji użytkowej. Oto jak wygląda formuła wynalazku wg patentu 1 069 931: Licznik ilości zalań do wlewnicy, zawierający koło zębate z robocza bimetaliczną płytką znamienny tym , że w celu podwyższenia niezawodności pracy wyposażony jest w platformę, wykonaną z materiału termoizolacyjnego, osadzoną na osi, z możliwością obracania się i dodatkową płytkę bimetaliczną korekcyjną, zamocowaną razem z roboczą płytką na platformie, na swobodnym końcu korekcyjnej bimetalicznej płytki znajduje się obrotowe urządzenie, będące w zazębieniu z kołem zębatym, przy tym obie bimetaliczne płytki zaopatrzone są w pozycjonujące zderzaki, a robocza płytka – w ciepłowód.

Zadanie 63. Wyobraźcie sobie dwa obrazy: średnice przed i po regeneracji. Oto średnica powiększa się o 0,01 mm… Jak to uzyskano? Setna część milimetra to mikroprzemieszczenie. Wg wykazu efektów ( patrz dodatek) najprostszy sposób - ogrzewanie. I tak, ogrzewamy, średnica się powiększa, a po ostygnięciu znów się zmniejsza. Jak utrwalić to powiększenie? Oto problem. Może nagrzany sworzeń nasuwać na trzpień? Ale wtedy zdjęcie sworznia będzie niemożliwe. Trzpień powinien być i nie powinno go być. Dobre rozwiązanie - przekazanie funkcji narzędzia do detalu. W danym przypadku niech rolę trzpienia pełnią wewnętrzne warstwy sworznia. Jeśli szybko schłodzić wewnętrzne warstwy sworznia, to zewnętrzne stygnąc, nie zmniejszą średnicy. Innowatorzy postąpili dokładnie w ten sposób: do wnętrza nagrzanego do 800° C sworznia podają strumień chłodnej wody, wewnętrzne warstwy szybko stygną i tworzą sztywny rdzeń, nie dopuszczając do zmniejszenia średnicy zewnętrznej.

Zadanie 43. W systemie są S₁ – grunt ( zamarznięty, rozmarznięty) i P_term – cieplne pole, trzeba dostroić wepol do tzw. wepola pomiarowego:


tj. S₂ powinno odpowiadać ( emitować sygnał – pole P ) na działanie rozmarzającego gruntu (S₁) lub wprost – na działanie cieplnego pola (P_term).

Rozpatrzymy obydwa warianty.

1. Przy rozmarzaniu zmieniają się mechaniczne i fizyczne właściwości gruntu: rozrzedza się, cząsteczki nie są związane między sobą, pojawia się woda, grunt staje się przewodnikiem prądu, zmieniają się jego właściwości akustyczne itd. Stąd rozwiązania:

1. 
   Pojawiająca się woda zwiera elementy kontaktowe błyska lampka lub zostaje wysłany radiosygnał;
   
2. 
   Piezokryształ, uwolniony od lodu zmienia swoją częstotliwość drgań;
   
3. 
   Rozmarznięta sprężyna wyrzuca na powierzchnię jaskrawy sygnał, znak itd.
   

Można rozwinąć wepol – zamienić S₂ lub dodać do niego trzecią substancje, na przykład knot,

którego dolny koniec wpuszczony jest w pojemnik z jaskrawą farbą, wmarzniętą na krytyczną głębokość ( rozmarznięta farba wzniesie się wzdłuż knota i na powierzchni pojawi się jaskrawy kolorowy znak)

2. Przy prostym przekształceniu cieplnego pola w sygnałowe pole trzeba wykorzystać efekty fizyczne: termomechaniczne ( bimetal, nitinol), termoelektryczne ( pojawienie się STE) termomagnetyczne ( przejście przez punkt Curie). Można wykorzystać i geometryczne efekty: na krytycznej głębokości osadzić naczynie z wrzącym przy 0° C gazem lub roztworem, wydzielającym gaz – gaz przez rurkę dostanie się do kolorowego, o jaskrawych barwach balonika i nadmucha go. Wodór można przykładowo przechowywać jako wodorek ( patrz wykaz efektów chemicznych – Dodatek). Tworząca się przy rozmarzaniu woda może rozpuścić specjalne, położone między elektrodami sole i otrzymamy najprostsze źródło prądu, który zapewni prace radioprzekaźnika.
Zadanie 65. Niewielką część przewodu (lub pręt połączony z przewodem) można wykonać z nitinolu ( stop posiadający właściwość pamięci kształtu) z temperaturą zmiany kształtu w potrzebnym przedziale temperatury: przy osiągnięciu krytycznej temperatury nitinolowy element będzie się skracał ( wyginając, przyjmując kształt fali itd.) i naciągnie przewód.
Zadanie 66. Zadanie na burzenie szkodliwego wepola przez wprowadzenie trzeciej substancji, będącej zmienioną postacią węgla, ale nie odróżnialną od produktu końcowego, tj. wykorzystać koks.
Zadanie 67. Wodę do podlewania przepuszcza się przez elektrolizer, którego elektrody wykonane sa ze stopu: 75% nadmanganianu potasu i 25% miedzi ( optymalny stosunek tych mikroelementów dla większości naszych gleb naszego kraju (Rosji. przyp. tłum.)Ponieważ elektrody wykonane są ze stopu, w dowolnym ich przekroju znajdują się wspomniane mikroelementy w jednakowej proporcji i woda otrzymuje dokładnie określoną ich dozę - dozowanie na poziomie atomowym.
Zadanie 68. Dobrej odpowiedzi nie ma. Trzeba zburzyć szkodliwy wepol. Jak? Wykonać instrumenty jako czarne? Wtedy będą pochłaniać promienie bez odbicia i będą się nagrzewać. Rozpraszać promieniowanie? Fizycy zatrzymali się na takim rozwiązaniu (patrz. „Pisma i żurnał technicznej fizyki” 1986 Nr 4 str. 12 – str. 231): na powierzchni instrumentów osadza się korundowe kulki o średnicy 40 – 50 μm – rozpraszają one promienie, nie nagrzewając się, ale powierzchnia przekształca się w chropowatą, łatwo zanieczyszczającą się i trudno zmywalną…
Zadanie 69. Na razie jest tylko najprostszy wynalazek ( patent 1 273 264): szkolna tablica w formie nieskończonej taśmy na dwóch bębnach, górny bęben napędowy, dolny opuszczony w wannę z wodą, gdzie położone są szczotki czyszczące i zmywające kredę z taśmy.
Zadanie 70. Najprościej byłoby położyć w wykładzinie na krytycznej głębokości warstwę substancji, która by dawała zabarwienie płomieni, substancję fosforyzującą, mikrodozy radioaktywnych izotopów itp.
Rozdział 6
Najlepsza listwa… Brak odpowiedzi kontrolnej.

Szereg manekinów. Patent 612 679: nadmuchiwany manekin.

Dynamizacja w hali sportowej. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 80. Patent 845 872: wewnątrz pustego koła zamachowego położona jest spirala Archimedesa i kulki metalowe jako masa generująca drgania. Przy obrocie wału pod działaniem sił odśrodkowych kulki przemieszczają się po spirali na zewnątrz koła i gromadzą się przy przegródce.
Trening w rozwiązywaniu zadań wynalazczych
Zadanie 84. Wszystkie trzy zadanie rozwiązuje się wg jednej reguły: substancja powinna stać się nieodróżnialną od produktu, tj. trzeba wykorzystać ten sam produkt. W charakterze balastu wykorzystuje się azotyn niobu. Rozgrzewanie prowadzi się gazowym tlenem. Trzpień wykonuje się z tego samego metalu.
Zadanie 85. Trzeba zburzyć szkodliwy wepol: wprowadzić pomiędzy powierzchnię kosza i grunt trzecią substancje, najlepiej będąca zmieniona postacią już istniejącej w systemie. Ta trzecia substancja będzie zużywana w każdym cyklu kopania, dlatego nie ma sensu wykorzystywać substancji kosza. Wykorzystamy grunt lub jego składowe. Suchy grunt się nie nakleja, a w wilgotnym jest woda – ją trzeba wykorzystać w charakterze rozdzielacza. Ale jak zmusić wodę do wydzielania się na powierzchni kosza?

Trzeba wykorzystać efekt fizyczny – elektroosmozę: przy podaniu na kosz ujemnego potencjału woda będzie przemieszczać się w porach gruntu i wydzielać się na powierzchni metalu:

Udokładniony schemat rozwiązania – podwójny wepol dla zburzenia pierwotnego szkodliwego wepolu.
Zadanie 86. Patent 1 024 311: wyrzucane z tłumika gazy spalinowe kierowane są do skrzyni ładunkowej wywrotki i oczyszczają się przechodząc przez warstwę urobku.
Zadanie 87. Na twarz aktora nakłada się charakteryzację ( zmarszczki, pasma itp.) czerwoną farba, scena jest rozgrywana w czerwonym świetle, a później filtry stopniowo są zdejmowane, powodując uwidocznienie charakteryzacji. ( patrz: Haniutin Ju. Realność fantastycznego świata – M. 1977 – str 260 – 272).
Zadanie 88. Przyrząd zanurza się w lekko kwaśnym opłynie ( dobry elektrolit) – robocze środowisko przyrządu – i podłącza się do źródła słabego prądu. Jeśli jest przepływ, pokrycie ma defekty porowatości.
Zadanie 89. Patent 1 076 637: łopatki wirników pompy same zmieniają kąt nachylenia w zależności od temperatury przepompowywanej cieczy – puste wewnątrz łopatki, wykonane są ze sprężystego materiału i wypełnione łatwo wrzącym gazem ( przy podwyższeniu ciśnienia w pustce, łopatka zmienia kąt nachylenia).
Zadanie 90. Należy wykorzystać substancjalno polowe resursy (SPR): powietrze zawarte jest w zamurowanych grobach egipskich faraonów, w starych przedmiotach gospodarstwa domowego ( zegary piaskowe, morskie kompasy, teleskopy, lunety, zalutowane naczynia z zatopionych okrętów); w muzeum jednej z firm, produkującej „dęte” guziki wojskowe, leżą guziki pochodzące z 1812 roku. Analogiczne rozwiązanie wykorzystali szwajcarscy glacjolodzy i geografowie, badający zmiany alpejskich lodowców – zbadali też około 500 pejzaży z okresu 350 lat, na których były przedstawione Alpy.
Zadanie 91. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 92. Perspektywiczne metody to: 1 ) wybuchowa, zaproponowana w patencie RFN ( por. Wynalazca i racjonalizator. 1987 r. Nr 2 str. 26) wg którego na odcinku rury mocuje się „mufkę” z substancją wybuchową, wybuch ściska ścianki rury; 2) wykorzystanie silnych prądów – tysiące amper w czasie mikrosekund w pełni regeneruje rurę, likwidując pęknięcia. ( por. Nauka i życie. 1976 Nr 8 str. 111).

Zadanie 93. Patent USA 4 114 443: do zamrażalnika wstawia się butelkę z przeźroczystego tworzywa, napełnioną wodą, lepiej zabarwioną. Po zamarznięciu wody butelkę przewracamy na bok. Jeśli zdarzyło się rozmrożenie, to tworzy się pozioma warstwa wody, która przy kolejnym zamrożeniu znów zamarza. Po grubości warstwy lodu można sądzić o czasie okresu rozmrażania.
Zadanie 100. Wykorzystuje się lodowe drobinki.
Zadanie 101. Trzeba wykorzystać efekt chemiczny: przy połączeniu wodoru i tlenu powstaje kropla wody, tlen w przestrzeni pod przyssawką znika – pod przyssawką powstaje próżnia i wtedy mocno przytwierdza się ona do ściany. Dla zainicjowania reakcji wykorzystywana jest iskra elektryczna – w przyssawkę wbudowane są dwa cienkie druciki (elektrody), a z zewnątrz styki dla zwykłej baterii ( wystarczy dotknąć ich jeden raz biegunami baterii). Skąd wziąć wodór? Tu może być kilka możliwości: przykładowo, na wewnętrznej powierzchni przyssawki naniesiona jest cienka warstwa hydridu, który przy przepuszczaniu prądu nagrzewa się i wydziela wodór.
Zadanie 102. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 103. Wykorzystuje się efekt chemiczny: do wnętrza piłki wkłada się tabletkę z mieszaniny azotanu sodu i chlorku amonu, przy ogrzewaniu jednocześnie z wulkanizacją zachodzi utleniająco – redukująca reakcja z wydzieleniem azotu.
Zadanie 104. Wykorzystano prosty, geometryczny efekt: dzwon przekształcono w koło: „Dzwon transportowano osobliwą metodą, obłożony drewnem, w formie koła o szerokości dwóch sążni, miał całkowity ciężar wraz z opakowaniem 1500 pudów, a zaprzężono do niego 15 koni”
Zadanie 105. a)_ Wykorzystano… spadochron. Ułożony w niewielkiej wnęce w ścianie chodnika, a nad przejściem wisi maleńki ( „pilot”) spadochronik; fala wybuchu momentalnie nadyma pilotowy spadochronik, który otwiera duży, a on w pełni zamyka przejście ( gasi falę wybuchu) a później łatwo go zabrać na swoje miejsce; b) ognisko pożaru – to silny pochłaniacz tlenu, zawsze istnieje silny ciąg powietrza w jego stronę i należy to wykorzystać: na wagonik wstawić żagiel.
Zadanie 106. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 107. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 108. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 109. Przez przewodnik przepuszcza się prąd elektryczny, a z zewnątrz włącza się silny elektromagnes.
Zadanie 110. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 111. Wykorzystać kopię ( np. zdjęcia fotograficzne).
Zadanie 112. Wykorzystać efekt piezoelektryczny: przy naciągnięciu drutu piezokryształ doznaje impulsu naprężeniowego i zwierzę dostaje uderzenie prądem elektrycznym.

Zadanie 113. Brak odpowiedzi kontrolnej.
Zadanie 114. Kontrolne odpowiedzi:

1. 
   Patent 1 004 819 – sposób analizy składu dyspersyjnego aerozoli metodą osadzenia cząsteczek na powierzchnię bibuły filtracyjnej, znamienny tym, że w celu przyspieszenia procesu ilość osadzonych kropelek ocenia się na podstawie elektrostatycznego ładunku, przenoszonego przez cząsteczki przy podaniu różnicy potencjałów, a regenerację powierzchni filtrującej prowadzi się drogą okresowej zmiany różnicy potencjału na całej powierzchni;
   
2. 
   Patent 1 635 073 – a) sposób określenia dyspersyjności i ilościowej koncentracji cząsteczek aerozolu, otrzymywanego przez rozpylenie cieczy i prowadzenia pomiarów, polegający na łowieniu cząsteczek na polimerową przeźroczystą podkładkę, znamienny tym, że w celu uproszczenie sposobu, podniesienia wydajności i dokładności pomiaru, wykorzystuje się podkładkę, wykonaną z polimerowego materiału, rozpuszczalnego w rozpylanej cieczy i mierzy się odbitki kropelek otrzymanych na podkładce; b) sposób wg patentu 1, znamienny tym, że dla wodnego aerozolu jako materiał podkładki wykorzystuje się folię z politlenku etylenu;
   
3. 
   Patent 896 394 ( Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych) – sposób określenia ilościowej koncentracji kropli i ich średniego rozmiaru. Zaproponowano przyspieszony sposób pomiaru kropli mgły, oparty na określeniu różnic strumieni światła, przechodzącego przez negatywowy obraz podłoża, do utrwalenia na nim kropli i później.
   

Spis treści

Do czytelnika.....................................................................................................................
Rozdział 1. Milion prób i jedno życie……………………………………………………

Rozdział 2. Nie istnieje monopol na twórczość………………………………………….

Współzawodnicząc z Edisonem…………………………………………………..

Iskra przypadku może nie błysnąć………………………………………………..

Nadzieje, które się nie spełniły………………………………………………

Zdejmujemy zasłonę tajemniczości………………………………………………

Tabu na słabe rozwiązanie……………………………………………………….

Rozdział 3. Kwanty teorii

Zadania bez sprzeczności? Proszę bardzo… ……………………………………

„Zasady gry” dla wynalazcy

Hipotezy na podstawie reguł…

Reakcja łańcuchowa technicznych rozwiązań…………………………………….

Miejsce pojedynku – fepole………………………………………………………..

Zadania treningowe

Rozdział 4. Krok przez barierę……………………………………………………………

Złamać kompromis………………………………………………………………..

Pięć poziomów twórczości……………………………………………………………

Od czego zaczyna się system…………………………………………………………

Tajemnice psychologicznej obrony…………………………………………………..

Rozdział 5. Sterowana wyobraźnia…………………………………………………………..

Nie ma cudów – wszystko zgodnie z regułami………………………………………

Zdrowy zmysł fantazji………………………………………………………………..

Sprzeczności – klucz do prawdy……………………………………………………….

Na drodze do wynalazku……………………………………………………………….

Podstawy skutecznego myślenia………………………………………………………

Zadania treningowe…………………………………………………………………….

Rozdział 6. Szukajcie trudnych zadań…………………………………………………………

W jednym rytmie……………………………………………………………………….

Standard na śmiałe rozwiązanie…………………………………………………………

Jeśli potrzebna substancja weźmiemy próżnię…………………………………………

Magia małych ludzików……………………………………………………………

Wynalazki, spełnienie marzeń……………………………………………………..

Rozdział 7. Wektor idealności………………………………………………………………….

System na fali ewolucji…………………………………………………………………

Drogowskaz w zmieniającym się świecie……………………………………………….

Wyciągniemy trywialność przed nawias………………………………………………...

Zadania treningowe……………………………………………………………………...

Rozdział 8. Strategia plus taktyka………………………………………………………………

Gotowość do działania………………………………………………………………….

Bank informacji: wykaz efektów dla wynalazcy……………………………………….

Zobaczyć przyszłość……………………………………………………………………

Rozdział 9. Programujemy niespodzianki……………………………………………………..

Systemy - podniesienie do potęgi……………………………………………………….

Wynalazca się stajemy………………………………………………………………….

Zadania treningowe…………………………………………………………………….

Dodatki : Wykazy efektów, Odpowiedzi do zadań.

1 Cytat z książki: Łapszyn I.I. „Filozofia wynalazku i wynalazki w filozofii” Moskwa 1922. tom 2. str. 80-81

1 Johns J.K. „Metody projektowania”. Moskwa 1986 str. 246.

2 H.S. Altszuller „Elementy teorii twórczości inżynierskiej” przekł. A. Góralski WNT 1976

1 Patrz: Arłazarow Śmigło i skrzydło” 1980 r.

1 Patrz. „Technika w historycznym rozwoju” Moskwa 1982 str. 419-422.

1 Patrz Ajranetow S.G. „Zdrowie emocje piękno” Moskwa 1977 str 66.

1 Jurij Sałamatow: „Podwigi na molekularnom urownie / Nić w labiryncie” Pietrozawodsk Karelia 1988 r.

1 Patrz.: Mir w 2000 godu. M. 1973 r.