ÇÎrok çÎrokên kurdî kurmancî

«— Kê gotiye ko zimanê me têr nake û naşêrîn e! Zimanê me zimanekî wusa ye ko dema meriv guhdarî dike, meriv dixwaze bajo ser kozikên dijmin!...» Li vir jî min xwest ko ez rabim û bibêjimê: Wê çaxê ew hemû teresbavên ko li vê dunyayê najon ser kozikên dijminên xwe, divê pêşiyê zimanê me hîn bibin. Zimanê me hîn bibin ko biwêrin bajon ser kozikan... Lê dîsa min dengê xwe ne kir, mîrê min. De îcar ciwamêr ev gotinên xwe jî bi tirkî digot... digot û didomand:

«— Geniş düşünmeliyiz, büyük düşünmeliyiz, large düşünmeliyizki ölümsüz eserler yaratal›m. Bunun da tek yolu ordulaşmadan geçer: yazarlar ordusu, sanat alayalar›, kültür taburlar› yaratmak gerek. Kalemimiz silah, silah›m›z kalem olsun!»(*) Ez nizanim, mîrê min, lê piştî axaftina van ciwamêran baweriyek welê li min peyda bû ko... Ez dibêjim, ko meriv bixwaze yekî bixapîne divê meriv bi tirkî bipeyive û ko meriv bixwaze xwe bixapîne divê meriv bi kurdî bipeyive, te got çi? Li vir jî min kir ko ez rabim û jê re bibêjim: Ya maqûl, şêrîniya vî zimanê me î şêrîn çima tu bi zimanê me î şêrîn nabêjî... çima edebiyateke wusa eskerî û bi unîform! Lê weke hertim min ev gotinên xwe jî di hundurê xwe de nixumand û ne gote wî. A wê çaxê... ji xwe çi bû a wê çaxê bû, mîrê min. Di wê gavê de min generalên helbestan dîtin, min kapîtanên novel û romanan dîtin, min çawîş û onbaşiyên nivisên bi babetên ciyê dîtin... bi kurtî hemû qumandarên lîteraturê bi meşeke leşkerî di ber min re derbas bûn. Ji vê bergehê ken û girî di hundurê min de li hev ket, keliya, kef da û di kaniyên çavên min de dan der. Berê çavên min reş bûn, dilê min li hev ket û wekî din jî... wekî din jî tiştek nayê bîra min, mîrê min. Min çavên xwe li nexweşxanê vekir.

Darînê Daryo, Darîn î lehengê vê çîrokê bi qasî çend hilman serê xwe dixe ber xwe, mîna ko anuha bi raman li tiştekî asê bibe, bi awurên vikûvala li kîsê dermanên xwe dinêre, dû re bi nîvşerm û nîvxemgînî vedigere ser portrê mîr, bi herdu destan serçavê xwe mist dide û bi rewşeke bêxew dibêje:

— Doktor hat paş serê min, mîrê min, li paş serê min nav û paşnavê min pirsî...

Mîna ko hay ji çewtiyeke xwe bibe, li vir bi tevgereke bêçare herdu destên xwe jî ber bi portrê mîrê xwe vedigire û dibêje:

— Tu bi xwe jî dibînî, mîrê min, tu dibînî ko hiş di serê min de ne maye. Min ji bîr kir ko xwe bi te bidime naskirinê. Gerçî ne girîng e, lê weke edet... ez dibêjim edet lê tu bibêje weke nexweşî. Belê, tiştekî wusa jî derxistine ko divê meriv çêlî xwe bikin. Ne tenê çêlî xwe, di roja îroyîn de radibin behsa gelek tiştên din jî dikin. Behsa tiştên wusa dikin û tiştên wusa dibêjin ko anuha ez şerm dikim ji te re bi lêv bikim, mîrê min.

Ji nişka ve û bi hêrs radibe, ji ser masa nivisandinê radihêje pirtûkekê(*), dîsa bi wê hêrsê li ser lingan rûpelan lê diqulibîne, bi dengekî nizm ji dereke wê tiştina dixwîne, dû re li mîrê xwe vedigere û dibêje:

— Li gor gotinên mêrik... mêrik behsa jiyana xwe dike, mîrê min, xêr û guneh li hustuyê wî lê li gor gotinên wî: hîn di piçûktiya xwe de xwediyê kultureke kevnare bûye, bala wî li ser şexsiyetên mezin bûye, çavên wî hertim li ciyên bilind bûye. Ev tiştên ha jî di pêçekiya wî de dê û pîrika wî, bav û kalikê wî... her yekî ji alîkî ve di guhên wî de gotine û ew kultura me ya bi qasî pênc hezar salan kevin kurisandine hundurê serî wî. Li Diyarbekirê ew taxa ko di wextekê de mala Cemîl Paşayê bapîrê Qedrî û Ekrem Cemîl Paşa lê bûye, anuha mala wan jî li wir, li wê taxê bûye. De îcar di şeş saliya xwe de dest bi niviskariyê kiriye. Berhemên wî yên çapnebûyî gelek bûne... li gor ko mêrik dibêje, ji dusedî zêdetir berhemên wî hene û hemû jî anuha di serê wî de ne, mîrê min.

Pirtûkê davêje ciyê berê, rûdine, radihêje qelûna xwe pê dilîze, dikêşe û dibêje:

— De îcar em vegerin ser pirsa xwe û ez ji mîrê xwe re bi kurtî bibêjim: Ez ne xwediyê jiyaneke wusa rengîn im. Navê min Darîn e... Darînê Daryo dibêjine min. Ez ji gawestiyên malên Cemaldînên serhedî me û anuha ji wan deverina dûr ez jî li vir dijîm. Vir, dibêjim... nizanim bê te ji serma wê derxist an ne, mîrê min, pir sar e. Lê dîsa jî... yekî ko di çelê zivistanê de jî ji ba me were vir, ji te re sond dixwim beriya ko bi bapêşê bikeve ew ê bi bayê vê niviskariyê bikeve. Çiqas ji vê rengdêrê hez dikin! ko meriv ewqasî ji Xwedê hez bikira, meriv ê ji buhuştê ciyê herî xweş bi dest xwe bixista. Ne ko ez tiliya xwe di çavê xwe re dikim û dibêjim bila ji nava me dernekevin, lê streseke nivisandinê bûye nexweşiyeke têgerîn û li van deran digere, mîrê min. Li van deran baweriyeke wusa şîn bûye ko divê meriv pirtûkekê binivisîne... mîna ko yek pirtûkekê nenivisîne ew ehmeq e, mîrê min. De îcar mîna ko ji van pirtûkan (destê xwe ber bi dolabeke binê refikên pirtûkxana xwe dirêj dike) yek têr nake, mêrik radibe ya duduyan jî dinivisîne. Wusa dike ko meriv jî jê re bibêje, a îcar jî tu bûy yekî ehmeqtir. Û ne dûrî aqilan e ko ez ji mîrê xwe re bibêjim di van çend salan de ji hemû şaxên lîteraturê me pirtûk hene û zêdetir jî. Zêdetir dibêjim... bi gotineke din ji vê hingema ha şaxên seyr, tiştên ewqas seyr û nû derketine ko ez ne bawer im îro li ba îngilîzan jî navekî jê re peyda bikin. Na, ne gengaz e ko ev şaxên wusa di zimanekî din de hebin, mîrê min.

Bi van gotinên xwe re dîsa radibe ser xwe, destê xwe ber bi refikên pirtûkxana xwe dirêj dike û:

— Binêre, mîrê min... de îcar ne tenê evqas in jî, wek ko min got li vir jî hene, dibêje, diçe destê xwe davêje kersega dolabeke binê refikên pirtûkxanê û bi kenekî manedar didomîne: Ev yên ha... ya rastî min dixwest ez wan bişewutînim. Lê dû re min nêhirî ko bi şewatê nabe, mîrê min... min got ew ê rûmeta van û wan hemû pirtûkên ko di wexta xwe de bi şerefmendî şewutîn tevlihev bibe. Min ne xwest mikro û makro li nav hev bikeve, min ne xwest çê û xirab têkeve nav hev. Loma min ev yeka ha ne kir, mîrê min. Min ew agir ne kirin. Min got ew ê rojekê teresbavek rabe navê min û Amr ibn al-As(*) tevlihev bike. Ji ber vê yekê ye, mîrê min, a ji ber vê yekê ye ko min ew havêtine paş vê kilîtê. Anuha tu ê mereq bikî û bibêjî ka gunehkariya van pirtûkan çi ye?

Ber bi masa xwe diçe, ji çavikekê kilîtekê digire, li kersegê tîne, dolabê vedike, pirtûkekê jê derdixe, ber bi portrê mîr nêzîk bilind dike, du sê caran dihejîne, mîna şanogerekî hêdî hêdî li rasta odê digere û dibêje:

— Ko jinek ne bi dilê meriv be, meriv dikane çavên xwe bigire û dîsa jî wî karî bike. Lê... lê ko pirtûkek ne bi dilê meriv be, meriv nikane çavên xwe bigire û bixwîne. Û dibe ko mezintirîn hustuxwariya pirtûkekê jî ev be... te got çi, mîrê min, dibêje, wê pirtûkê davêje ser masa rasta odê, ji dolaba paş kersegê yeke din derdixe, bi mirûzekî tirş li pêş û paşê wê dinêre, li kefa destê xwe dide, her bi wê hunera şanogerekî di odê de diçe û tê, ji nişka ve li portrê mîr dizivire û dibêje:

— Ko ji niviskarekî re zarokek çêbe û ew zarok seqet be, bêyî dest û pê, bêyî poz û goh be... niviskar ê riyekê bibîne, ew ê kêmasiya zarok bavêje ser Xwedayekî û ji nav derkeve. Lê ko di pirtûkek wî de seqetiyek hebe... a wê çaxê divê hinekî li ser bihizire. Te got çi, mîrê min?

Li vir yeke din ji paş kilîtê derdixe, lêvên xwe bi hev ve dişidîne, bi hêrs û bêhêvî davêje ser masê dîsa li mîrê xwe dinêre û dîsa dibêje:

— Heta nuha pêwîstiya min ji Xwedê ne bûye ko ez destê xwe li ber vegirêm, mîrê min, lê anuha ez destê xwe li ber wî jî vedigirêm û dibêm: Xwedê, heta mirineke bi destê te bila haya ev yên ha ji hunera xwe nebin, lewra wê roja ko wan hay jê bibin, wê çaxê ne bi destê te, ew ê xwe bi destên xwe bikujin û têkevin ber xwîna xwe!

Piştî çend tiştên weha bi hêrs dadide wan pirtûkên li ser masa rasta odê, li ber dolaba binê refikan çog dide erdê, bi hêrs davêje ciyê berê û dîsa bi hêrs kilîtê li derê dolabê dixîne. Di rabûna xwe de destê xwe jî ber bi wê kersegê rep dike û dibêje:

— Ya rastî diviya bû meriv xwediyên wan bavêtana paş deriyan û ji wan re bigota... Na, mîrê min, ez gotina xwe nabêjim. Ez newêrim bibêjim. Ma tu ê ji kê re bibêjî ku! ko tu ji yekî re tiştekî bibêjî, ew ê tev hêrs û enirîna xwe tiştekî din jî li te vegerîne û ew ê ji te sil bibe. Ew ê di newrozan de jî di ber te re derbas bibe û silavan li te neke, mîrê min.

Ez şerm dikim, mîrê min, ez şerm dikim ko ez di dem û dunyayeke weha de dijîm. Dibêjin li dunyayê tenê du tişt hene ko meriv pê dikevin rewşên teng û naxoş: yek jin û yek jî zimanê meriv. Lê anuha ez tiştekî din jî lê zêde dikim û dibêjim, bêpîvaniya karê nivisandinê jî. Lê eva sisiyan... Di wexta xwe de ûris nîvê dunyayê bûne û ji wî nîvê dunyayê Trdeyakovskiyek(*) tenê derketiye, lê diyar e ko wusa bidome ji van Trdeyakovskiyan em ê gelekan derxin. De îcar tîpên wusa... tîpên ko tiştekî ji hev dernaxin, tîpên ko diya xwe di fîstanekî din de bibînin nas nakin... tîpên ko meriv di ber de bêşin, di ber de bişewutin, di ber de şerm bikin ne yek û ne dudu ne, mîrê min. Dema ko ez li ser van hemû tiştan dikevim ramanan û lê hûr dibim, a wusa... dilê min li hev dikeve û ez dixwazim verişim. Xwezila min bi wan deman, wan demên ko ez ji van tiştan dûr. Û hîn gelek tişt hene, mîrê min, gelek gotinên min hene ko ez ji te re bibêjim. Lê wek ko min got, ez naxwazim serê te jî pê bêşînim, mîrê min, ez naxwazim bêhna te pê deng bikim û... û doktor ji min re got bêhna xwe teng meke, got tu çawa rihet dikî wusa bike.

Diçe ji derekê radihêje perdeyeke reş, bi aliyekî pirtûkxana xwe ve dike, dixwaze bikêşe pêşiya tevayiya wê û di ber re jî bi pilepil dibêje:

— Ez ê jî êdî nekim ko tiştekî binivisînim, mîrê min.Bila diya min li min bibore. Min destê xwe ji şîrê diya xwe şûştiye. Min dixwest... min pir dixwest ko ev gotinên min... wek ko hezretî Eyub dibêje:

”Xwezî anuha ev gotinên min bihatana nivisandin!

Xwezî di pirtûkekê de berhev bibûyana!

Bi pênûseke hesinî, bi qurşûnê

Li zinaran bihatana kolanê ko her û her bimana.” Lê ez nikanim, mîrê min. Mîna ko tu jî êdî têderdixî, ez nikanim û nivisandin ji min nayê, ez ji te re sond dixwim ko êdî ez nikanim bixwînim jî. Ez ê nexwînim, dibêje, wê perda reş dikêşe berê pirtûkxana xwe, bi xemgînî û bi dengekî bilindtir didomîne:

— Bila li min biborin, bila ew hemû niviskarên ko vekişiyan şikeftên bêhntengîn, şevên nîvê şevan jiyan li xwe herimandin û jidil xwe sipartin hunerên xwe, ew niviskarên ko rûreşî ne kirin, ew niviskarên ko derew û bêbextî li lehengên xwe ne kirin, bi wan re jiyan, bi wan re êşiyan, bi wan re giriyan, bi wan re ketin û mirin... a bila ew hemû maqûlên erbabên karê xwe li min biborin, dibêje, bi rewşeke jihevketî tê li pêş portrê mîr dîsa di sandaliya xwe de rûdine, bêyî ko veke wan name û rojnamên li ser masê dide aliyekî, serê xwe dike nava herdu lepên xwe, di ser çogên xwe de xwar dibe, diponije... û anuha li ba wî dîsa deng tuneye, dîsa ronahî tuneye, dîsa wext tuneye, dîsa Xwedê tuneye û dîsa dunya li dora xwe çerx nabe.

Epîlog

Di wê gavê de, rasterast di wê gavê de ez çûm li pêş Darînê Daryo, li pêş Darîn î lehengê vê çîrokê rûniştim û min gotê:

— Baş e, ez ê binivisînim.

Bi mitûmatî li min mêze kir û got:

— Tu ê çi binivisînî?

Min got:

— Van gotinên te... ez ê van gotinên te binivisînim û bikim pirtûk. Ez ê yeke welê binivisînim ko bi hemû dewr û dewranan xweş be, herkes bi zimanê xwe î arizî şirove bike û li ba xwe rûmetekê bideyê.

Bi xemgînî, bi çavên tije av got:

— Tu ê çima binivisînî?

Min got:

— Te gotinên bavê xwe bi cî ne hanî, te daxwaza diya xwe bi cî ne hanî, lê ez ê vê êşa te bi lêv bikim.

Mîna ko ev behsa dê û bavê wî wan çavên wî biguvişîne av jê rijiya û got:

— Na, meke!

Min got:

— Çima na? Ma te ne got, xwezî anuha ev gotinên min bihata nivisandinê?

Bi girêkên tiliyên xwe çavên xwe zuwa kirin, li min mêze kir û got:

— Na, hezretî Eyub weha gotiye.

Min got:

— Te çima ev gotinên hezretî Eyub bi lêv kirin?

Hustuyê xwe xwar kir û got:

— Dilê min tenik bû û min jî ev gotinên wî bi lêv kirin.

Min got:

— Baş e, dilê min jî li van gotinên te rûnişt û ez dixwazim wan binivisînim.

Di dest de li min vegerand û got:

— ko tu bi gotina dilê xwe bikî û binivsînî, tiştê ko ez ji te re bibêjim tuneye. Lê tenê tiştekî... ji min nepirse û nebêje çima, lê ez tiştekî tenê ji te daxwaz dikim.

Darînê Daryo, Darîn î lehengê vê çîrokê daxwaza xwe ji min re bi lêv kir. Li ser vê daxwaza wî li pêş mîr Celadet Alî Bedirxan û li hafa seydayê erd û asiman Ahmedê Xanî min jî soz dayê ko ez li dawiya vê çîrokê van gotinan jî binivisînim û bibêjim: ”Ev çîroka ha divê bi zimanekî din neyê xwendinê, divê her û her bi zimanê xwe î malê bimîne.”

Herweha nîvê êşa lehengê xwe min jê girt, nîvê titûna qelûna wî ya dawîn min kişand, nîvê hêsirên wî min ji kaniyên çavên xwe rijandin, li nîvê textê wî yê razanê min cî da xwe, wê şevê nîvê balîva wî min serê xwe da ser û em bi hev re ketin xewê.

-------------------------

© Nivîskar, Nûdem û Nefel

-----------------------------------

Nivîskar: HESENÊ METÊ

Weşandin: 2005-06-29

Xwendin: 13872

**

Term

Ji zindana tenêtiyê heta îşareta çav

Deşta rexê bêdengiyê

Berf girtiye.

Bi vê şevîniyê

Hawara wî weke loriyan deng dide

Hawara bendiyekî tik û tenê.

Ew çend rojên destpêkê baştir bû, lê ji serê vê sibehê pê ve termê bavê min bêhn girtiye. Gelek nexweş e, gelek zehmet e, ez bi vî awayî behsa bavê xwe bikim, behsa termê wî bikim, lê ez çi bikim, wiha ye. Niha ew termek e bêhn jî girtiye. Bêhna wî ne ji wan bêhnan e mirov xwe lê neban bike û guhê xwe nedê, bêhneke tûj û giran e, ez wisa his dikim genî bûye, di nav demar, rah û masûlkeyên min de jî belav dibe. Ez bawer dikim ji kesekî din re ev bêhna ha gelek girantir e, gelek nexweştir e. Ji bo ko termê bavê min e, ez nikarim, ez newêrim, ji dil bêjim, bêhna wî wiha ye. Ji bilî vê jî ez naçar im bi vê bêhnê re, bi vî termî re bijîm, lê kesekî din, dikare jê dûr bikeve û xwe jê rizgar bike. Kesek nayê xwe bi zorê bi bêhneke wiha gêj û har nake. (Wêne: Ferhad Shakely)

Di destpêkê de her tenê termek bû, termekî hişk û req, ko çiqas diçû girantir dibû û hilgirtina wî zehmet dibû. Wî ez gelek aciz kirim, mirina min hat ber çavê min, lê çi hal be min ew gihand vir, min ew gihand vî ciyê ha. ê ji niha şûn ve ez ê çi bikim. Çi li wî bikim û çi li xwe bikim!!

Ew êvara em ketin rê, bavê min spî û sax bû. Qet nîşana nexweşiyekê û aciziyekê pê ve diyar nebû. Bi xwe his bi tiştekî nedikir û min jî tiştek jê dernexist. Ez nizanim ji bo çi pê xweş bû ji êvarê ve bikeve rê. Min hez dikir em beyaneke zû derkevin û em roja xwe ya yekê dirêj bikin û em çend qonaxan bimeşin. Wî bi awakî din lê nêrîbû. Planê xwe bi awakî din çêkiribû. Wî dixwest em roja yekê zêde aciz nebin. Em êvarekê bikevin rê û piştî şeş–heft saetan bigihîjin şikevtê. Vê şeva xwe li wir derbas bikin. Wî ev roja yekê ji bo xwe lê xweş kirin, ji bo perwerdeyî danîbû, ji bo ko ling û piyên me nerm bin û di hemû warî de em xwe ji bo wê riya dûr û dirêj amade bikin. Vêca bi rastî baş jî hesab kiribû, heger me wiha nekiribûya, wekî min lê binêrîbû, me wisa kiribûya, em difewitîn. Hê roja yekê em ê bi temamî aciz bûbûna û wê riyê çavên me bitirsanda. Lê nêrîna wî ew bû, ko em roja yekê xwe bi tu awayî nêzîkî acizî û zehmetiyê nakin, em li dijî wê riya dirêj û zehmet ranebin, tenê em ê xwe perwerde bikin û çav, dest, pê û pişta xwe, hemû ruhê xwe hîn bikin û em ê xwe ji bo roja pişt re û ji bo rojên bên re amade bikin.

Ev jî, ev fikrên han jî feydê nedan me, em careke din têkçûn. Careke din jî hemû tiştên me xera bûn. Di rastiya xwe de ew bi xwe têkçû, ne ez. Ew yeka ko nediket û nehatibû bîra yekî ji me, qewimî. Min bîra hemû tiştan dibir, lê bîra mirinê, bîra mirina bavê xwe nedibir. Ez dibêjim ew tê de çû, lê bi rastî yê tê de çûyî ez im, ne ew e. Ew mir û rizgar bû, lê yê çiqas barê giran ê vê dinê heye li ser milan e, ez im. Ez ew kes im ko çiqas barê giran ê vê dinê heye li ser milan e. Ew ez im ko serê dinê lê hatiye hev û ez nizanim ez ê çi bikim. Cihêtiyeke şiklî ew e ko ew miriye û ez sax im, lê sed xwezî bi wî, sed xwezî bi hemû miriyan, qet nebe carekê dimirin û temam. Ez jî nebixêra ruhê xwe sax im û dijîm, lê çi heye hêviyek di dilê me de tune, ez tu ronahî ji tu milekî ve nabînim û nayê dîtin.

Bavê min pir zû mir. Min bawer nedikir ko wê mirina zû bêhnê lê biçikîne û wî têxe tengiyê. Ez behsa temenê wî nakim. Ez behsa wê dikim ko gelek zû ji taqet û qudûm ket û temam bû. Ji temen têra xwe xwedî temen bû. Di ser şêstî re bû. Germî û sermiya jiyanê gelek dîtibû. Vê carê gelek li ber xwe neda. Roja me ya pêncan bû. Bi şev bavê min mir. Eger ew wê şevê bimaya û bigihîşta sibehê, em ê têketana roja şeşan, lê ew wê şevê temam bû. Mirina wî ji nişka ve bû. Rojên destpêkê pir baş bû, pir jî gurr bû. Tenê roja dawiyê, roja pêncan, westiyayî dixuya. Min his kir ko ew wekî berê gavannavêje û pêş nakeve. Car caran radiwesta û bêhneke baş dida û vêca dikete rê. Ez jî ji ber dilê wî pêş nediketim, min nedixwest his pê bike ko ez pê hesiyame ew betiliye. Min jî xwe paş dixist û gavên xwe girantir dikir. vareke dereng bû me da newaleke kûr. Sorayî di asoyê rojavayê de nemabû. dî dibû em rawestin, dibû em çavên xwe li ciyekî wisa bigerînin ko em bikarin êvara xwe tê de bibin serî. Roja borî jî her me wisa kiribû. Wê êvarê bavê min ne wek carên din bû, rengê wî têk çûbû. Dema ko em li ber kendalekê rûniştin nefeseke kûr kêşa û tiştek negot, min dizanîbû jan û xemeke zêde û mezin di dil û hinavê wî de peng xwariye, lê ew ji wan nebû zebûnî û bêdesthilatî bi rûçikê xwe bide xuya kirin. Ez gelek pê ketim ko pariyek nan bixwe, qemçek av vexwe. Tiştek nexwest. Ji min re got, tu nanê xwe bixwe, ez niha tiştekî naxwim. Negihîşt sibê. Her eynê wê şevê û eynî li wî ciyî mir. Mirina wî jî gelek ecêb bû. Min kesek nedîtibû wiha bimre.

Ev çar roj in ko ez bi termê bavê xwe re dijîm. Îro, vê êvara ha, ev şeva ha çar rojên temam e. Lê her tenê Xwedê pê dizane ew çi çar roj bûn. Ya hatiye serê min ne ji wan e mirov bikare neqil bike û ne ji wan e behsa wê bê kirin.

Eger min bizanibûya dê ev yek bê serê me û ez ê van rojan bibînim, min ne ev rê dida ber xwe û min ne xwe û ne jî bavê xwe tûşî van hemû bedbextî û malwêraniyan nedikir. Ma min ê çawa zanîbûya, ez ne falavêj im û ne jî xeybzan im. Min dizanîbû ko dê deh–panzdeh roj bikişîne û em ê bi xweşî bigihîjin qonaxa xwe. Bi rastî bavê min ji min pir hez dikir. Wî bi xwe ev rê hilbijart. Ez bi fermanderiya bavê xwe perwerde bûbûm. Ez ji gotinên wî dernediketim, ji min re bigota here ser wê bilindahiyê xwe bavêje xwarê, min ê xwe biavêta. Eger min ji vê hatinê hez nekira, min dikarîbû ez wî bi awakî tê bigihînim, lê bi dilê min bû, loma ez bi tu awayî li dijberî bavê xwe derneketim.

Her şeva yekê dema ko me berê xwe da şikevtê, min his kir ko rewşa bavê min ne wek berê ye, dev û zimanê wî guherîne û bi awakî din bi min re diaxive. Hinek caran tenê em kur û bav bûn, kur û bavekî ko her çend em gelek nêzîkî hevûdu jî bûn, lê cardin sînorek di navbera me de dima, sînorek ko ne min dikarîbû ez jê derbas bibim û ne wî dixwest jê bibore. Niha, wekî mirov bêje bavê min îtaeta wî sînorî nedikir. Min ew wek dostekî dihesiband û pirs jê dikirin. Min yekser wisa hesiband ko dixwaze bi min bide fahm kirin ko niha êdî em du hevalên seferî ne. Em du rêwî ne û divê em xweşî û nexweşiyên xwe li hev parve bikin. Ay bavo can! Bila em ne pênc rojan, bila pênc salan bi hev re di rêwîtiyê de bûna. Bila hemû zehmetî û serêşî para min bikatana û bi tenê tu nemiribaya. Niha xemên min ne yek û didu ne, li milekî derdê herî giran ê mirina bavê min, li milekî din jî termê bavê min, bûye barekî giran û ketiye ser milê min. Rizgariya min jî jê tune. Ez ê çi lê bikim, ma qet dibe ez her wiha wî di vê çolê de di cîh de bihêlim, ez ê ji kê re di cîh de bihêlim û piştî çi?! dî ne di wî halî de ne ko bi poşmambûnê ji vî derdî re çareyek bê dîtin. Eger roja rêwîtiya me ya yekê, min bizanîbûya dê ev yek bê serê me, em ê gelek bi hêsanî vegeriyana, ji ber ko em hê nêzîk bûn û dûr neketibûn.

Lê niha vaye em neh roj in di rê de ne û em gelek dûr ketine. Em neh roj in di rê de ne! Belê rast e, neh roj in, lê ne riya neh qonax rê ye, çunkî tenê ew pênc rojên em bi hev re bûn, hemû rojê, em riya qonaxek rê dimeşiyan. Em ewqas rê dimeşiyan, ko mirovekî dikarîbû rojekê bimeşe. Lê ji wê roja bavê min miriye heta niha min nekarîbû ez ewqas bimeşim, dema ko em bi hev re bûn, em baş dimeşiyan û rê ji ber me dîçû, lê niha ew tenê bi min nabe, çunkî ez tenê me. Heger em bêjin ez ji ber tenêtiya xwe nikarim baş bimeşim, îhtîmal e ew ne rast be; li milekî, dema ko mirov bi tenê be, zilamekî tenê bi serê xwe be, siviktir e û divê baştir bimeşe û paş de nemîne, li milekî din jî ez ne tenê me. Niha jî ez û bavê xwe bi hev re ne, her wek roja yekê û ew pênc rojên em bi hev re dimeşiyan, lê niha êdî bavê min ne xwe bi xwe ye, belko termê wî ye, termekî ko bêhn girtiye û divê ez wî hilgirim heta em bigihîjin şûnewarekî, ciyekî. Vaye çar roj in ez û ev termê ha di rê de ne, lê ew riya em van çar rojan meşiyane, ne riya çar qonax rê ye. Îhtîmal e em tev bi ser hev riya qonaxek rê meşiyabin. Na. Yê ko dimeşe ez im, ne bavê min e. Ew termekî nû ye û nikare bimeşe. Termek e û bêhn jî girtiye. Lê divê ez bi xwe bimeşim, termê bavê xwe jî hilgirim û gav bi gav ji vî milî deynim milê din.

Roja yekê hindik mabû ko ez bêhêvî bim û teslîm bim, ez gelek westiyabûm, ez nizanim çawa bû ez bi ser ketim! Ez wa dizanim ko her evînî û siyaneta min a ji bavê min re hat hawara min, heke ne ez ketibûm, lê çi heye ez rojên pişt re baştir bûm. Ew şeva bavê min mir, serê sibê serê dinya min li min hat hev. Ez bi şev raneketibûm, saniyekê jî xew neketibû çavên min. Ez li hemberî termê bavê xwe bûbûm reben û pepûk. Ez nav û navan re digiriyam û hinek car jî min dixwest serê min rehet bibe ko ez bikaribim bifikirim. Ne dibû. Min nedikariya ez tiştekî bikim. Ez bê his û kerr bûbûm. Ez perîşan bûbûm. Min bîra razanê jî nedibir. Ma çawa li wê newalê, li wê çolê, li tenişta termekî, ew jî termê bavê min, xewa min bihata. Ez li benda derketina rojê bûm. Min dizanîbû ko eger roj derkeve, wê hemû tişt hêsantir be. Min wisa dizanibû her ew roj tenê ye û bes. Ez dikarim bi roj xwe bigihînim ciyekî, yan bavê xwe bigihînim ciyekî û bi awakî çareseriyekê ji term re bibînim.

Min wê şevê bi hezar halan derxist sibê, şeveke dûr û dirêj, şeveke tarî, şeveke tijî xem, rondik û girîn. Hinek car min wisa dizanî agir ketiye dilê min, hinavê min, qirika min. Car caran ez bi kul û dil digiriyam. Ez ji bavê xwe re digiriyam. Li ser termê wî digiriyam. Girîna min ne tenê ji ber ko ew bavê min bû, ji cih û awayê mirina wî re bû. Îhtîmal e eger ew li mal bimira, ew li ser ciyê xwe, li ser nivînê xwe bimira, bi vî awayî eziyet nedida min. Ko di wê çolê de û di wê şeva tarî de, min bavê xwe bibîr dianî, min termê wî bibîr dianî, min bêkesî û bedbextî bibîr dianî, kiziniya janeke germ û tûj ji hinavê min dihat xwarê. Hawar ji min bilind dibû û ez bi kul digiriyam. Ez demek baş digiriyam. Pişt re hêdî hêdî girîna min disekinî û ez hêmin dibûm. Wî wextî min dixwest ez bifikirim, min dixwest ez bifikirim ka ez ê sibê çi bikim, min nedikarî, nedibû. Sibe hat. Ew sibeya ez bêsebir li hêviyê bûm û min dizanîbû her bi hatina wê dê deriyek li min vebe, hat. Lê gelek dereng hat.

Taze şefeqê avêtibû, berê hilatina rojê, min li dev û çavên bavê xwe nêrî, min niha êdî baştir û zelaltir ew didît. Kizîn ji cergê min hat, careke din girînê serê dilê min girt, girîneke ji carên din kûrtir, ji carên din germtir, gelek germtir. Perîşaniyê xwe berda ser rû û çavên min, ji zebûniyê, ji bêpariyê û ji bêdesthilatiyê. Ji wê jî bêdesthilatir, ji wê jî zebûntir ez bi xwe bûm. Em herdu jî bêkes û bêdesthilat bûn. Her wisa ez nû têgihîştibûm ko mirina bavê min çi li min dike; li ser rojên min ên niha û li ser dahatiya min jî. Min ew şeva xwe ya dirêj li pêşberî term bir serî, bêyî ko ez lê bifikirim. Min dizanîbû bavê min miriye, lê cardin wisa dihat pêş çavên min, wekî bêjin tiştekî wisa neguherîbe. Ew her li ciyê xwe bû, ew ciyê êvarê ko me şeva xwe tê de derbas kir. Wê êvarê ji bo bîhvedanê li wir rûniştibû, ji bo şeva xwe bibe serî, niha jî her li wî ciyî, di şûna xwe de, raketibû. Lê niha bi awakî din bû. Min dizanî êdî bûye roj û dibê em biçin, dibê ez termê bavê xwe hilgirim, bibim û em biçin ciyekî din.