Determinantlar va ularni hisoblash



Yüklə 89,24 Kb.
səhifə4/4
tarix02.12.2023
ölçüsü89,24 Kb.
#137676
1   2   3   4
Determinantlar va ularni hisoblash

Ta’rif 3: Agar barcha i,j lar uchun aijT=aji bo’lsa, AT=||aTij|| matritsani A=||aij|| matritsaga transponirlangan matitsa deymiz.
Agar A n×m o’lchamli matritsa bo’lsa, AT=n×m o’lhcamli matitsa bo’ladi.
Misol.
1) A=  AT=
2) B=
Quyidagi xossalar o’rinli.
1º (AT)T=A
2º (A+B)T=AT+BT
3º (A·B)T=BT·AT
Agar AT=A bo’lsa, kvadrat A matritsa simmetrikAT=-A bo’lsa, kososimmetrik matirtsa deyiladi.
1.6.Teskari matritsa.
Teskari matritsa tushunchasi faqat kvadrat matritsalarga nisbatan kiritiladi.
Ta’rif: Agar har qanday va B kvadrat matritsalar uchun A·B=B·A=E tenglik o’rinli bo’lsa, u holda B matritsani A matritsaga (va aksincha) teskari matritsa deyiladi.
Odatda A matritsaga teskari matritsa A-1 ko’rinishda yoziladi va AA-1=A-1A=E bo’ladi (E birlik matritsa).
Ta’rif:  Agar A kvadrat matritsaning determinanti |A|≠0 bo’lsa, matritsaga maksimus matritsa deyiladi. Agar |A|=0 bo’lsa, matritsaga maksis matritsa deyiladi.
Teorema:  Har qanday A kvadrat matritsa teskari A-1 matritsaga ega bo’lishi zarur va yetarlidir.
A=  |A|=  A-1
Teskari matritsani topish uchun, A matritsaning determinanti topiladi. Agar determinant |A|≠0 bo’lsa, ya’ni maksimus matritsa bo’lsa, A matritsaning teskarisini hisoblash mumkin. A*ni shunday tuzamizki, uning barcha elementlari A matritsaning har bir elementlarining algebraik to’ldiruvchi- laridan tuzilgan va ularni har birirni determinantga bo’lib chiqilsin. A* ni mtranspornirlasak, A mat-ritsaga teskari bo’lgan A-1 matritsa hosil bo’ladi.
Misol:
A=  |A|=  A*=
A-1=  endi A-1A=AA-1=E ekanini ko’rish mumkin.
Yüklə 89,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin