Documento

Bulgaristan-Türkiye IPA SÖİ Programı 2014-2020'nin Öncelik Eksenlerinin ve Spesifik Hedeflerinin tanımlanan SÇD Hedeflerine uyumluluğuna ilişkin bir değerlendirme, çevre hedeflerinin Taslak OP'ye entegrasyonunu özetleyen bir matris ile gösterilmektedir (takip eden sayfada yer alan matrise bkz.). Bu uyum değerlendirmesi, aşağıdaki tabloda tanımlanan yaklaşım esas alınarak yürütülmüştür:

Uyum düzeyi	Kalite değerlendirmesi
Yüksek
Nötr
Belirsiz
Düşük

	Öncelik Ekseni 1 "Çevre"		Öncelik Ekseni 2 "Sürdürülebilir Turizm"
SÇD Hedefleri	SH 1.1 Sınırötesi İşbirliği (SÖİ) bölgesinde doğal ve insan kaynaklı tehlike ve afetlerin önlenmesi ve bunların risk ve sonuçlarının hafifletilmesi	SH 1.2 Sınırötesi İşbirliği (SÖİ) bölgesindeki ortak doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve doğanın korunması için kapasitenin geliştirilmesi	SH 2.1 Doğal ve kültürel mirastan daha iyi faydalanılarak sınır alanının turistik cazibesinin artırılması	SH 2.2 SÖİ bölgesindeki sürdürülebilir turizm hizmetlerinin iyileştirilmesi	SH 2.3 Turizm potansiyelinin sürdürülebilir gelişimi için ağ oluşturma
Hava kirliliğinin azaltılması
Sera gazı (GHG) emisyonlarının azaltılması
Enerji verimliliğinin iyileştirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması
Doğa dostu araçların desteklenmesi
Yangınla mücadele yönetiminin ve önlemenin teşvik edilmesi
İklim değişikliğine ve iklim kaynaklı afetlere direncin teşvik edilmesi
Halkın iklim değişikliği ile mücadeleye katılması sağlanarak kamuoyunda sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Biyoçeşitliliğin, doğal yaşam alanlarının ve ekosistemlerin ve hizmetlerinin korunması
Sit alanlarında ve Natura 2000 alanlarında hayvan ve bitki varlığının ve doğal yaşam alanlarının doğal çeşitliliğinin korunması
Nesli tükenmekte olan türlerin (bitki ve hayvanların) korunması
Biyoçeşitlilik kaybının azaltılması
Halkın biyoçeşitlilik ve doğal alanların korunmasına katılması sağlanarak kamuoyunda sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Doğanın büyük oranda korunmasını güvence altına alan turizmin teşvik edilmesi
Noktasal ve yayılı kaynaklardan ortaya çıkan su kirliliğinin azaltılması
Ötrofikasyonun azaltılması
Su kütlelerinin ekolojik ve kimyasal durumunun iyileştirilmesi
Su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi
Sel riskinin azaltılması
Su kaynaklarının korunmasına yönelik sürdürülebilir turizmin teşvik edilmesi
Halkın sürdürülebilir su kullanımına katılması sağlanarak kamuoyunda sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Deniz sularının çevresel açıdan iyi durumda olmasının teşvik edilmesi
Su koruma alanlarının muhafaza edilmesi
Yüzey sularının arızi kirliliğinin önlenmesi
Toprağın işlevselliğinin korunması
Toprak bozunmasının ve kirliliğinin azaltılması
Toprak kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi
Atık oluşumunun önlenmesi ve azaltılması, atık geri dönüşümünün ve geri kazanımının artırılması
Toprağın korunmasına yönelik sürdürülebilir turizmin teşvik edilmesi
Risk ve tehlikelerin önlenmesine yönelik sürdürülebilir toprak yönetiminin teşvik edilmesi
Toprağın korunmasına yönelik eğitim ve farkındalığın artırılarak kamuoyunda sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Kıyı bölgelerinde daha iyi atık yönetiminin teşvik edilmesi
Çevre risklerinden kaynaklanan hastalıkların azaltılması
Çevresel gürültü maruziyetinin azaltılması
Çevreyle ilgili sağlık risklerine ve tehlikelerine yönelik kontrollerin teşvik edilmesi
Doğal ve insan kaynaklı afet risklerinin önlenmesi ve yönetiminin teşvik edilmesi
İnsan sağlığını korumak üzere sürdürülebilir atık yönetiminin teşvik edilmesi
Halkın çevre sorunlarının çözümüne katılması sağlanarak kamuoyunda çevre açısından sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Kültürel ve doğal mirasın korunması ve rehabilitasyonu
Kültürel ve doğal peyzajın sürdürülebilir yönetim ve planlamasının teşvik edilmesi
Sürdürülebilir turizme yönelik doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi
Kültürel ve doğal mirasın ve peyzajın korunması ve muhafaza edilmesine yönelik eğitim ve farkındalığın artırılarak kamuoyunda sorumlu davranışın teşvik edilmesi
Kıyı ve denizle ilgili kültürel peyzajların korunması

5Çevrenin mevcut durumu ve Programın uygulanmaması halinde olası gelişimi (programdan vazgeçilmesi senaryosu)

Diğer veri kaynaklarının yanı sıra, Çevre Raporunda kullanılan veriler temelde istatistiki kaynaklara dayanmaktadır.

Sınır bölgesinde çevrenin mevcut durumunun ve Programın uygulanmaması halinde olası gelişiminin (programdan vazgeçilmesi senaryosu) ²⁷ tanımlanmasında kullanılan veriler, ikincil verilerin analizine dayanmaktadır. İlk duruma ve eğilimlere ilişkin değerlendirme, temelde ulusal düzeydeki verilere dayanmaktadır. Bununla birlikte, spesifik bölgesel çevre bilgilerine ve veritabanına erişim sağlandığında, değerlendirme bu düzeyde yapılmaktadır. Çevrenin mevcut durumuna ilişkin tanımlama, önemli ölçüde etkilenmesi muhtemel alanların çevresel özelliklerine ve bilhassa çevre açısından özel öneme sahip alanlarla (örneğin 2009/147/EC ve 92/43/EEC Direktifleri²⁸ uyarınca belirlenen) ilgili sorunlar dahil olmak üzere Programla ilgili mevcut çevre sorunlarına genel bir bakışı da içermektedir. Program dahilinde çevrenin mevcut durumunu açıklamak için, çevre konularının mevcut durumu dikkate alınmıştır. İlgili açıklama, yalnızca ilgili olarak tanımlanan ve önemli derecede etkilenmesi muhtemel çevre konularını²⁹ kapsamaktadır. Bu çevre konularının temel özellikleri, ilgili göstergeler kullanılarak açıklanmıştır. Açıklamada diğer kaynakların yanı sıra (örneğin: ESPON 2013 Veritabanı), Eurostat Yayınlarından temin edilen ve Avrupa Çevre Ajansı (EEA) tarafından yayımlanan veriler esas alınmıştır. Temel kaynak olarak, EEA tarafından yayımlanan “Avrupa'da Çevre - 2010 Durum ve Genel Görünüm” raporu kullanılarak sınırötesi bölgedeki çevrenin (ve eğilimlerin) durumuna ilişkin genel bir değerlendirme sunulmaktadır. Diğer durumlarda, aşağıdaki listede belirtilen ulusal veri kaynakları kullanılmıştır:

• 
  İstatistik Referans Kitabı, 2010-2013, Bulgaristan Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Kurumu (NSI);
  
• 
  İstatistik Yıllığı, 2010-2012, Bulgaristan Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Kurumu (NSI);
  
• 
  Bulgaristan Bölgesel Kalkınma Stratejileri (2014-2020) – Vidin, Montana, Vratsa, Sofia, Pernik, Kyustendil.
  
• 
  Türk İstatistik Enstitüsü
  
• 
  Türkiye Ulaştırma Bakanlığı, Ulaştırma Operasyonel Programı, Ankara, Eylül 2007
  

Ayrıca, ayrıntılı ve sistematik literatür taraması esnasında ikincil kaynaklar da bir araya getirilmiştir.

Çevre üzerindeki olası önemli etkilere ilişkin değerlendirme, Program gelişiminin farklı aşamalarında elde edilen ilgili bilgilerle ayrıntılandırılmıştır. Bu da, SÖİ Programının optimize edilmiş versiyonunun hazırlanmasını sağlamıştır.