This project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey

This project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey

Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı’nın Uygulanması için Kurumsal Kapasitenin Oluşturulmasına Yönelik Teknik Yardım

Technical Assistance on Institutional Building for the Implementation of RCOP in Turkey

“Technical Assistance on Institutional Building for the Implementation of RCOP in Turkey”

EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ

EL NOTU

HAZİRAN 2012

EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ DERS NOTU

BÖLÜM 1.

• 
  Yetiskin Eğitimi üzerine Kavramlar
  

Eğitim :

Bireyin davranışlarında, kasıtlı olarak istendik davranış değişikliği yaratmaya yönelik bilgi paylaşımıdır.

Eğitim; herhangi bir alana yönelik, kişisel performansı arttırmak amacı ile tasarlanmış bir süreçtir. Bu süreç içersinde şu aşamalar bulunur;

• 
  Eğitimin planlanması ve tasarlanması
  
• 
  İhtiyacın belirlenmesi
  
• 
  Eğitimin gerçekleştirilmesi
  
• 
  Eğitimin değerlendirilmesi
  

Pedogoji & Androgoji ve Yaşam boyu Öğrenme Hakkında

• 
  Kökeni eski Yunanca da “Paid” (Çocuk) kelimesinden gelen Pedagoji, çocuğun yönlendirilmesi ve yetiştirilmesi bilimine ve sanatına karşılık gelir.
  
• 
  Bilmek ve öğretmek hem bilimsel hem de sanatsal boyutu içeren bir olgudur.
  
• 
  Andragoji ise ( Yetişkin eğitimi) , eski Yunanda “adam” kavramına karşılık gelen “andras” kökünden gelmektedir.
  

Pedagojik ve andragojik yaklaşımların bileşkesi ise, bireyi yaşam boyu öğrenmeye (life-long education) hazırlamak bilimidir

Sinergoji

• 
  Güdüleme, öğrenme ve hatırlama kavramları üzerine inşa edilmiş bir insan kaynakları yönetimi terimidir (Robert Blake ve Jane Srygley ).
  
• 
  Sinergoji (Synergogy) = Synergos + Agogus
  
• 
  “Bir arada çalışma” + “öğretmen”
  
• 
  Sinergoji = Bir konuyu öğretmek için ortak olarak çalışma
  

Peagoji & Anrogoji ve Yaşam Boyu Öğrenme :

Androgojik ilkeler ışığında kurumsal eğitim:

Yetişkinlerde Öğrenme:

Gereksinim duyma

İlgi (Dürtü)

Davranış



Öğrenme

• 
  Yetişkinler İhtiyaçları doğrultusunda öğrenir.
  
• 
  Öğrenmeye hazır olduğunda öğrenir.
  
• 
  Hemen yada kısa sürede uygulayabileceği bilgi ve becerileri öğrenmek ister.
  
• 
  Grup etkileşiminden hoşlanır
  
• 
  Öğrenme sürecine etkin bir şekilde katılmak, kendi tecrübesine dayalı olarak görüşlerini açıklamak, tartışmak ister.
  
• 
  İçeriğin belirlenmesinde yer almak ister.
  
• 
  Bilgi, beceri, alışkanlık, ve hareketlerini geliştirecek, problemlerini kendi başına çözebilecek duruma getirecek yöntemleri kazanmak ister.
  
• 
  Önceki deneyimleri öğrenme için zengin bir kaynak sağlar ve eğitim sırasında paylaşmak ister.
  
• 
  Eğitimde rahat bir çevre ve dinamik bir atmosferden hoşlanır.
  
• 
  Sertifika – takdir- alkış gibi ödül almak öğrenme cesaretini arttırır.
  
• 
  Zamanları değerlidir.
  

Yetişkinlerde öğrenilen bilginin akılda kalıcılığı:

Öğrenmenin sağlanması için eğitim içeriğinizde uygulamalara yeteri kadar yer vermelisiniz



Yetişkinlerin Öğrenim Stilleri

Eğitimde karşılaşacağınız katılımcılar, farklı öğrenim stillerine sahip olacaktır.

Programın, farklı öğrenme stillerine hitap edecek yöntemlerle süslenmiş olması gerekmektedir.

• 
  UYGULAMACILAR
  
• 
  DİNLEYİCİLER
  
• 
  KURAMCILAR
  
• 
  DENEYCİLER
  
• 
  
  

UYGULAMACILAR

• 
  Yaşayarak öğrenmek isterler.
  
• 
  Herşeyi yapmaya hazırdırlar.
  
• 
  Yeni deneyimlere açıktırlar.
  
• 
  Teoriden boğulurlar
  

DİNLEYİCİLER

• 
  Tedbirlidirler, sinerjinin oluşmasını beklerler.
  
• 
  Harekete geçmeden önce, plan yaparlar.
  
• 
  Katılmaktan daha çok, izlemeyi tercih ederler.
  

KURAMCILAR

• 
  İstatistikler,oranlar ve somut gerçekler isterler.
  
• 
  Prensipler, kuram ve modeller önemlidir.
  

DENEYCİLER

• 
  Fikir ve teknikleri denemek isterler.
  
• 
  Problemleri çözerken sabırsızdırlar.
  
• 
  
  

• 
  Organizasyonlarda Egitim
  

Eğitime Kurum Performansına Etkisi olacağı gerekçesi ile karar verilir. Organizasyon ile Egiticinin Isbirligi içinde olması gerekir. Egitim Ihtiyaclarinin ve Beklentilerinin Belirlenmesi ile,Pre testler/ seviye belirlemeleri yapılmalı ,Eğitim programı tasarlanmalı ve geliştirilmeli

Egitim Sürecinin Tasarimi ve  Öğretim Yöntem –Teknik ve Metot Secimi &Malzeme- Materyal seçimi yapılmalıdır

BÖLÜM 2 :

• 
  Yuksek Performanslı bir Eğitici olmak
  

Bir eğitmende bulunması gereken özellikler

• 
  Sağlıklı, dengeli kişilik
  
• 
  Genel kültür ve bilgi
  
• 
  Sürekli öğrenme alışkanlığı Açık fikirlilik ve kendine güven
  
• 
  Mesleki etik ve toplumsal ideallere bağlılık & Ahlaklı olmak
  
• 
  Etkili sunum becerisi ve hitabet
  
• 
  Liderlik ve durumsal yönetim
  
• 
  Güçlü bir imaj
  
• 
  Stres yönetimi
  
• 
  Araştırmacı ve yenilikçi kişilik
  
• 
  Yaratıcılık
  
• 
  Espri yeteneği ve renkli kişilik
  
• 
  Beden dilinin etkili kullanımı
  
• 
  Ses ve söz kullanımında ustalık
  
• 
  Etkin materyal ve malzeme kullanımı
  
• 
  Özgüven sahibi ve güven verici olmak
  
• 
  Konusunda uzmanlık
  
• 
  İletişim Ustası
  
• 
  Kriz yönetimi
  
• 
  Planlama becerisi
  
• 
  Duygu ve Davranış Yönetimi
  
• 
  Tecrübe edinme
  
• 
  İkna kabiliyeti
  
• 
  Pozitif olmak
  
• 
  Sürekli gelişmek
  
• 
  Yaşadıklarından ders çıkarma
  
• 
  Yüksek Duygusal zeka
  
• 
  ….
  

Eğiticilerin en sık karşılaştığı sorunlar:

• 
  Korku
  
• 
  Güvensizlik
  
• 
  Tecrübesizlik
  
• 
  Problemli gruplar
  
• 
  Katılımcıların olumsuz davranışları ( nötr olmak- aktivitelere katılmama isteği ..vs)
  
• 
  Zamanın yetmemesi veya bol gelmesi
  
• 
  Düzeyin eşit olmaması & Bilinmemesi
  
• 
  Soruları yanıtlayamama
  
• 
  Geri bildirimsizlik
  
• 
  Materyal-Donanım kullanımında sorunlar
  
• 
  Başlama ve kapanışta yaşanan sorunlar &Etki bırakamama
  
• 
  Notlara & slaytlara bağımlı kalmak
  
• 
  Hazırlanamama
  
• 
  Ortamın olumsuzluğu
  
• 
  Hastalık( ses kısıklığı- öksürük vs)
  
• 
  Süreci ve durumları yönetememe
  
• 
  Sadece sunuma odaklanma
  
• 
  Alternatif üretememe
  
• 
  Yaratıcılıktan yoksunluk
  
• 
  Beden dilini- göz kontağını- sesi etkili kullanamamak
  
• 
  Amaç- hedef yoksunluğu
  
• 
  Etkili hitabet gerçekleştirememek
  
• 
  Yanlış anlaşılmak
  
• 
  Küçük düşmek
  
• 
  Provakatör tutumları yönetememek
  
• 
  Gaf yapmak
  
• 
  Uygulama hataları
  
• 
  Krizlerle baş edememek
  
• 
  Duyguları yönetememek
  
• 
  …
  

Eğitimde sunuş kaygısı:

Nedenleri :

1. 
   Sosyal Güdüler : İnsanlar topluluk içindeyken, topluluğun bir parçası olmayı tercih ederler. Toplumsal kabul görme ve topluluğa dahil olma isteğimiz nedeniyle gruptan ayrı bir pozisyonda olmayı ve tek başına durmayı sevmeyiz.
   
2. 
   Başarısız Olma Korkusu: Gerçekte konuşmacının asıl korkusu, kendisidir ve sadece kendine güvenle aşılabilir.
   
3. 
   Zayıflık veya Yetersizlik Duygusu: Çoğunlukla çok üst düzey dinleyiciler karşısında veya alt-üst ilişkisinin çok belirgin olduğu ortamlarda söz konusu olabilecek tehlike, kişinin kendisinden veya konuştuğu konudan emin olmamasıdır.
   

Eğitimde kaygılarınızı yenmek için;

• 
  Dinleyicilerin size karşı iyi niyetine inanın
  
• 
  Kendinize güvenin
  
• 
  Alçak Gönüllü Olmayın
  
• 
  Uzman Gibi Davranın
  
• 
  Kendinizi aşırı ciddiye almayın
  
• 
  Korkmadığınızı kendinize söyleyin.
  
• 
  Söylediklerinize inanın
  
• 
  Konuşmanızı prova edin
  
• 
  Çok hırslı olmayın
  
• 
  Derin nefes alın
  
• 
  Başarısız olma korkusuyla başlamayın
  
• 
  Zayıflık ve yetersizlik duygusu içinde olmayın
  

BÖLÜM 3:

EĞİTİM ÖNCESİ:

• 
  Eğitimin 8 Aşamalı Planlanması ve hazırlanması
  

Eğitimde Planlama:

Etkili bir eğitim hazırlığı için planlama şarttır.

• 
  Eğitim Öncesi
  
• 
  Eğitim Sırası
  
• 
  Eğitim Sonrası olarak süreci incelememiz gerekir.
  

Amaç : İçeriği belirlemeden önce amacın belirlenmesi gerekir

Kısaca bu eğitime niye ihtiyaç var? Sorusuna verilen yanıta hizmet edecek bir amaç oluşturulmalıdır.

Hedef:

Bu eğitim sonunda katılımcılar neyi anlamalılar?- Ne öğrenmiş olmalılar? Hayatlarına neyi geçirmeliler? Kısacası ulaşılmak istenen sonuçtur.

Katılımcı analizi:

Eğitimden önce hedef kitle hakkında bilgi sahibi olmak gerekmektedir.

Katılımcı Kitlenizi Tanıyabileceğiniz sorular:

• 
  Uzmanlık alanı nedir?
  

• 
  Kaç yıldır aynı görevde?
  

• 
  Özet görev tanımı nedir?
  

• 
  Kurumun çalışma alanı nedir?
  

• 
  Konu hakkındaki bilgisi nedir?
  

• 
  Neden eğitim ihtiyaç analizi yapılmalı?
  

• 
  İhtiyaca net cevap verebilme
  
• 
  Beklentileri karşılayabilmek
  
• 
  Zaman tasarrufu
  
• 
  Öncelikli başlıkların belirlenmesi ve içerik yapılandırma
  
• 
  Uygun yöntem seçimi
  
• 
  Uygun materyal seçimi
  

Nasıl yapılır?

A.Kuruma / Bireylere Yönelik Eğitim Pre-testleri

B.Farklı Yerlerden Toplanmış Veriler

• 
  Hizmet alanların/ Müşterilerin Önerileri
  
• 
  Yöneticilerin Görüşleri
  
• 
  3. Göz Çalışmaları
  
• 
  Anket sonuçları
  

C.Odak Grup Çalışmaları ve Toplantılar

A. Kuruma / Bireylere Yönelik Eğitim Pre-testleri

Pre-testlerin amacı,

• 
  Eğitimi alacak olan katılımcıların eğitimin içeriği ile ilgili beklentilerini, eğitim sonunda kazanmak istedikleri kişisel yetkinlik ,bilgi, beceri düzeyini ve ihtiyacı ölçümleyerek içeriği yeniden yapılandırabilmek
  

• 
  Katılımcıların ağırlıklı öğrenim yöntemlerini belirleyerek, eğitimin teorik – pratik ağırlığını,izleyebileceğiniz yöntemleri netleştirmektir.
  

Eğitimin hazırlanması :

Metodunuzu belirlemek için hedefinize- amacınıza tekrar bir göz atın ve;

Eğer amaç bir yetenek kazandırmaksa

• 
  Örnek eğitimler
  
• 
  Keşifsel metodlar
  
• 
  Kişisel olarak pratık yapmak
  
• 
  Ders anlatımından sonra pratik yapmak
  

Eğer amaç bilgilendirmekse

• 
  Vaka çalışması
  
• 
  Tartışma
  
• 
  Teorik dersler
  
• 
  Ders anlatımından sonra pratik yapmak
  
• 
  Özel çalışmalar ve okumalar
  

Eğer amaç tutum değişikliği yaratmaksa

• 
  Vaka çalışması
  
• 
  Tartışma
  
• 
  Rol oyunları
  
• 
  Simülasyonlar İle programınızı hazırlamalısınız.
  

Powerpoint sunum hazırlama:

• 
  Sunum basit hazırlanmalı, fazla kalabalık olmamalı.
  
• 
  Yazı karakteri her slaytta aynı olmalı, en arkadaki katılımcı tarafından rahatlıkla okunabilecek büyüklükte olmalı.
  
• 
  Sunum kurumsal kimliği yansıtmalı, kurum içi eğitimse logo kullanılmalı, kurumsal eğitimlerde slayt formatı aynı olmalı.
  
• 
  İlgiyi canlı tutabilmek için özel animasyonlar eklenmeli, mutlaka resim kullanılmalı. (www.google.com.tr/grafikler bölümünden görsel resimlere ulaşabilirsiniz.)
  
• 
  Sıraya hakim olmak için, sunumun ana hatları ve küçük hatırlatma notlarınız eğitimden önce elinizde olmalı.
  
• 
  Aynı yazı stili ve renk tasarımı kullan.
  
• 
  Farklı stiller seyircinin dikkatini dağıtır.
  
• 
  Kolay okunan temiz yazı tipi seçiniz.
  
• 
  Roman ve Gothic yazı tipleri Script veya Old English’ den daha kolay okunabilir.
  
• 
  Tek yazı tipi veya
  
• 
  En fazla iki yazı tipi kullanınız.
  
• 
  Madde işaretindeki yazılar 22 puntodan küçük olmamalı.
  
• 
  Başlık 28 puntodan küçük olmamalıdır.
  
• 
  Bir slaytta madde işaretlerinin sayısı 6 (altı) dan fazla olmamalıdır,
  
• 
  Bir satırda 7 (yedi) kelimeden fazla olmamalıdır.
  
• 
  Çok fazla metin sunarsanız seyirci okumayacaktır.
  
• 
  Fazla metin okumayı zorlaştırır ve gözü yorar.
  
• 
  Bütün kelimeyi büyük harfle yazmayınız
  
• 
  Metnin okunmasını zorlaştırır
  
• 
  Sözcüklerin baş harflerinden oluşan kelimelerle karışır
  
• 
  İtalik “alıntılar” için kullanılmalıdır-“Ana düşünce” veya “fikirler” için kullanılmalıdır -Kitap, dergi veya magazin başlıkları için kullanılmalıdır
  
• 
  Kırmızılar ve turuncular yüksek enerjiye sahiptirler fakat odaklanmak zordur.
  
• 
  Yeşiller, maviler ve kahverengiler daha olgun ve yumuşaktır, fakat dikkat çekici değillerdir.
  
• 
  Koyu arka plan üzerine beyaz eğer seyirciler 20 adımdan uzakta ise kullanılmamalıdır.
  
• 
  Resimler; Yalnızca gerektiğinde kullanın yoksa iletişimi kolaylaştırmaktan çok kafa karıştırıcı olur.
  
• 
  Mesajla ilişkili ve anlam katmaya yardımcı olmalı
  
• 
  Basit diyagram ve çizelgeler en harika iletişim araçlarıdır
  
• 
  Yanlış kullanıldığında PowerPoint ÖLDÜRÜR!
  

• 
  Vereceğiniz sunuşun özetini çıkarın ve asetatların sunuşunuzu destekleyeceği uygun yerleri belirleyin.
  

• 
  Slaytlar çevresinde boşluk bırakın.
  
• 
  Slayt üzerinde görsel denge ve simetri sağlayın.
  
• 
  Slayttakii anlatımı akışı yukarıdan aşağı ya da soldan sağa doğru gerçekleştirin.
  
• 
  Vurguları yazı türünün stilini ve boyutunu değiştirerek verin.
  
• 
  Yazılarda kısaltmalardan kaçının.
  
• 
  Çok fazla bilgiye yer vermeyin
  
• 
  Sembolleri ve yazıları merkezleyin.
  

Tüm sunuş araçları uygun bir şekilde kullanılmadığında sunuşa zarar verebilirler. Bu nedenle;

• 
  Her şeyi önceden kontrol edin.
  
• 
  Araçları tam zamanında kullanın.
  
• 
  Görsel araçlara yönelerek değil dinleyici ile konuşun.
  
• 
  Görsel aracı kullanırken daha sesli konuşun.
  
• 
  Görüşü engellemeyin, her yerden rahatça izlenebilsin.
  
• 
  Bitirdiğinizde bu yardımcı gereçleri ortadan kaldırın.
  

Ortam düzenleme- Teknik & Donanım ve Hazırlıklar :

Eğitim yapılacak ortam kararlaştırılan eğitim yöntemine göre düzenlenmelidir.

ÖNEMLİ !

• 
  En verimli oturma düzeninin U düzen olduğunu unutmayın!
  
• 
  Mümkünse katılımcılarla aranızda masa olmasın.
  
• 
  Eğitim konusu izin verdiği sürece, rahat kıyafetler tercih edin.
  
• 
  Ara ve yemek saatlerini iyi ayarlayın. 45. dak. Ders- 15. dak Ara
  

• 
  Eğitiminize en az 30 dak. Önceden gelin.
  
• 
  Check –list ‘inizi kontrol edin.
  
• 
  Sunum araçlarınızı kontrol edin.
  
• 
  Son provalarınızı yapın.
  
• 
  Eğitimden hemen önce ağır yemekler yemeyin, gazlı içecekler içmeyin.
  

MALZEMELERİNİZİ VE KATILIMCILARINIZA DAĞITACAĞINIZ MALZEMELERİ KONTROL EDİN, SAYIN.

Katılımcıların oturduğu sandalyeler ve oturma düzeni de çok önemlidir. Oturma düzenini eğitim metotlarınıza göre hazırlamanız gerekmektedir:

Eğitimde sürenin yönetimi:

Sunuşunuzun içeriğini oluştururken sunuş süresini de göz önünde bulundurmanız gerekecektir.

Bunun için zaman etütü provalar yapın.

Her eğitim öncesi kendinize sorun:

• 
  Yeteri kadar bilgili miyim?
  
• 
  Yeteri kadar okudum mu?
  
• 
  Yeteri kadar uyguladım mı?
  
• 
  Katılımcıların görüşleri ve beklentileri nelerdir?
  
• 
  Katılımcıların yöneticilerinin görüşleri, beklentileri nelerdir?
  
• 
  Katılımcıların astlarının görüşleri ve beklentileri nelerdir?
  
• 
  Katılımcılara verilmesi gereken ön bilgiler nelerdir, bunlar onlara ulaştı mı?
  
• 
  Değerlendirme formu hazır mı?
  
• 
  Sertifika dağıtılacak mı?
  
• 
  Eğitim ortamı uygun mu? Sandalye ve masa düzeni, eğitim araçlarının düzeni, görünülürlüğü, kalem, kağıt, bant, malzeme durumu.
  
• 
  Eğitim notu hazırlamam gerekiyor mu?
  
• 
  Zihinsel provamı yaptım mı?
  

Eğitime başlamadan bir kaç dakika önce kendinize şu soruları sorun:

• 
  Hangi duygulara sahibim? Neden?
  
• 
  Bu duygulara ilişkin bir şey yapmalı mıyım?
  
• 
  Eğitim ortamı ne durumda?
  
• 
  Gerekli doküman, not- kalem vs. dağıtıldı mı?
  
• 
  Eğitim araçları hazır mı?
  
• 
  İstek uyandıran bir giriş yapabilir miyim?
  
• 
  Amacı nasıl özetleyeceğim?
  
• 
  Kendi rolümü nasıl ifade edeceğim?
  
• 
  Katılımcıları önceden uyarmam gereken konular var mı?
  

EĞİTİM SIRASI:

BÖLÜM 4 :

• 
  Eğitimin Gerçekleştirilmesi sırasında eğiticinin kullanması gereken beceriler
  

• 
  Topluluk Onunde Konusma Korkusunu Yenmek
  
• 
  Ilk Izlenim, Uyum Saglamak ve Ilgi Yaratmak
  
• 
  Sunus Tekniklerini bilmek 
  
• 
  İletisim Becerilerinde etkinlik
  
• 
  Beden Dilini Anlamak ve Kullanmak
  
• 
  Sesi Etkili Kullanmak
  
• 
  Göz teması kurmak
  
• 
  Sürecin Yönetimi ve Durumsal Yönetim yapmak
  
• 
  Sorulara ve Cevaplara karşı etkili olmak
  
• 
  Uygulamalar yapmak -Grup çalışmaları ile sinerji yaratmak
  
• 
  Tartismalari Yonetmek
  
• 
  Gorsel Malzemeleri Etkili Kullanmak
  
• 
  Egitim Oyunlari ile eğitimi zenginleştirmek
  

Eğitim sırasında dikkat edilmesi gerekenler;

Dinleyici kitlesinin büyüklüğü ve yapısı

1. 
   Konuşmanıza kaç kişinin katılacağını bilin ya da tahmin edin.
   
2. 
   Dinleyicilerin politik, mesleki ya da başka alanda ortak noktaları olup olmadığını öğrenin.
   
3. 
   Kadın-erkek oranını, yaş dağılımını, sosyo-ekonomik grupları, temsil edilen meslekleri ve coğrafi bölgeleri analiz edin.
   

Olası dinleyici tepkisi :

1. 
   Dinleyicilerin sunuşa neden katıldıklarını analiz edin.
   
2. 
   Dinleyicilerin konuya karşı genel tutumlarını belirleyin.
   

3. 
   Konuşma anında, dinleyicilerin hangi ruhsal durumda olabileceklerini analiz edin
   

3. 
   Dinleyicileri, en çok hangi tür destek bilgilerinin etkileyeceğini kestirin: Teknik veriler mi, istatistiksel karşılaştırmalar mı, maliyetler mi, tarihsel bilgiler mi, genellemeler mi, gösteriler mi, örnekler mi...?
   
4. 
   Dinleyicilerin tepkilerini kestirin.
   

Süreç içinde unutmayınız!

• 
  Tecrübe Paylaşımında bulunun
  
• 
  Sorunla Yüzleşin
  
• 
  Baskın Olmaktan Kaçının
  
• 
  Grup Çalışmaları Yapın
  
• 
  Kontrolü elde tutun
  
• 
  Dikkati sürekli kılın
  
• 
  İtirazları göğüsleyin.
  
• 
  Cesaretlendirici olun
  
• 
  Tutarlı ve esnek olun
  
• 
  Küçük Gurup Etkinlikleri Tasarlayın
  
• 
  Gruptan Dönüt Alın
  
• 
  İnformal Dönütleri Dikkate Alın
  
• 
  Formal Değerlendirmeler Yapın
  
• 
  Dersin Sonunda Özet Yapın
  
• 
  Değişik eğitim teknikleri kullanın
  
• 
  .Örnekleri ve kelimeleri, espri ve anektodları dikkatli seçin.
  
• 
  Empati gösterin.
  
• 
  Eleştiri ve soruları yanıtlarken, ölçülü, dikkatli ve saygılı olun.
  
• 
  Sunuşun sonunda kritik ve önemli noktaları vurgulayan kısa bir özet yapın.
  
• 
  Teşekkür etmeyi unutmayın.
  
• 
  Sunuş sonrasında sunuşunuzu çeşitli yönleriyle değerlendirin.
  
• 
  Sunuşunuz için alınması gereken önlemleri ve geliştirilmesi gereken yaklaşımları belirleyin.
  
• 
  Ne kadar çok sunuş yaparsanız o kadar iyi olursunuz.
  

Sunuş Sırasında Kullanılan Görsel Araçlar

Görsel malzemelerin kullanılış amacı:

• 
  Dinleyicilerin verilen bilgileri iyi algılamaları için
  
• 
  Fikirleri, kavramları vb. anlatırken zaman kazanmak için
  
• 
  Yanlış anlamalardan kaçınmak için
  
• 
  Fikirleri sağlamlaştırmak için
  
• 
  Tat ve espri katmak için
  

Eğitim sırasındaki Aktiviteler:

“Yaşayarak öğrenmek, bedeli en yüksek öğrenme biçimidir.”

Tanışma oyunları: Grup sinerjisini sağlar, sizin gerginliğinizi alır, dikkati toplar

Buz kırıcılar :Konsantrasyonu sağlar, dikkati sınıfa çeker, öğleden sonra şarttır. Bu yöntem bireylere diğer katılımcılarla hızlı bir şekilde kaynaşma imkanı taşır.

Mesaj odaklı aktiviteler: Eğitim konusuyla ilgili bir mesajın öğrenilmesini sağlar.

Drama çalışmaları :Drama oturumları, yönergelerin uygulanmasıyla yetişkinlerin kendilerini ifade etmelerini sağlar.

Örnek olaylar :Örnek olaylar, tüm öğrenim stilleri için gereklidir. Yaşanmış örnekler, akılda kalıcılığı ve görsel hafızalarda hatırlanabilirliği artırır.

Beyin fırtınaları :Yaratıcı enerjiyi açığa çıkarmaya yarar.Amaç problemin üzerine giderek, en kısa sürede en fazla farklı fikre ulaşmaktır.

Açık alan eğitimleri:Eğitimin açık alanda yapılmasının temel mantığı, bireyin alışık olduğu ortamlardan uzaklaşmasıyla algı düzeyinin yükselmesidir. En etkili yöntemdir.

Sorular:

SORU SORMA YAKLAŞIMI

• 
  Grubun vermesi cevabı eğitici olarak bilmek
  
• 
  Açık sorular istenen cevapların en çabuk şekilde ortaya çıkmasını sağlamalı
  
• 
  Cevaplar yeniden ifadelendirilmeli (kendi sözcüklerinizle)
  
• 
  Bütün katılımcıların sözleri özetlenmeli
  
• 
  Eksik kalan bilgi ilave edilmeli
  

SORU SORMA TEKNİKLERİ

• 
  Birbirini Takip Eden (Sıralı) – Gruba belli bir sırada soru sorma
  
• 
  Kalp Krizi – Uyarıda bulunmadan belli bir kişiye soru sormak
  
• 
  Ortaya Sorma – Grup katılımını destekleyerek cevabı arama
  

Soruların açıklığı / anlaşılır olması çok önemlidir!!

• 
  En kısa şekilde sorunuz
  
• 
  Soruların uygun ve eşit dağılımda sorulması
  
• 
  Tahmin etmeye fazla imkan vermeyen
  
• 
  Tam belli olmayan sorulardan kaçınma
  
• 
  Cevabı topluluk içinde rahatlıkla verilebilecek
  
• 
  Öğretmen-öğrenci ilişkisini hatırlatmayan sorular sormaya özen gösteriniz!
  
• 
  LÜTFEN SORULARINIZI SİZ CEVAPLAMAYIN!!
  

SORULARA CEVAP VERME TEKNİKLERİ

• 
  Her türlü katılımı duymaya çalışınız ve duyduğunuzu gösteriniz
  
• 
  Cevaplara anında geri bildirimde bulununuz
  
• 
  Doğru cevapları tebrik ediniz
  
• 
  Tam olmayan cevapları düzeltiniz
  
• 
  Doğru olmayan cevaplar içinde bile takdir edecek noktaları ortaya çıkarınız
  
• 
  Anlaşıldığını kontrol ediniz
  
• 
  LÜTFEN KATILIMCILARI DİNLEYİNİZ!!
  

CEVAP EKSİK VEYA YANLIŞ İSE;

• 
  Alay etmeyin ve edilmesine mani olun.
  
• 
  Cevabın doğru olan kısmını kabullenin
  
• 
  Eksik cevabın tamamlanması için tekrar yeni bir soru şekli düzenleyin, cevaplandırılmasını gruba bırakın ve cevabın eksik taraflarına grubun dikkatini çekin.
  
• 
  Ortaya atılan delillerde yanlışlar veya eksiklikler varsa, bunları ustalıkla diğer grup üyelerinin dikkatine sunun.
  

CEVAP KARIŞIK FAKAT DOĞRU BİR ÇÖZÜM YOLU OLDUĞUNU GÖSTERİYORSA

• 
  Grupça ne şekilde anlaşıldığını bilmek için başka birisine bu cevabı biraz daha açmasını teklif edin.
  
• 
  Gerekiyorsa bizzat kendiniz açıklayarak tekrar edin.
  
• 
  Cevabı maksadına ulaştıracağım diye değiştirmeye kalkışmayın.
  

GRUPTAN CEVAP ALINMIYORSA

• 
  Soruyu iyi ifade edip etmediğinizi kendi kendinize sorun
  
• 
  Gerekiyorsa soruyu tekrar edin
  
• 
  Grubun bilgi derecesini yoklamak için zor sorudan kolaya doğru gidin
  

Soru anlaşıldığı halde cevap alınamıyorsa grubun kabiliyeti hakkında bir fikir sahibi olabilirsiniz.

HEMEN CEVAP ALINMIŞSA

• 
  Grubun ekseriyetinin anlamış bulunduğundan emin olmak için
  
• 
  Aynı soruyu başka birisine sorun
  
• 
  Aynı cevabın birincisi ile birlik ve beraberliğini sağlayın
  
• 
  Bu surette bütün grubun anlamasına yardım edin.
  

Eğitimde karşılaşılan zor katılımcıların yönetimi:

• 
  Öncelikle tüm katılımcıları kesinlikle dilemelisiniz.
  
• 
  Amaçlarının size haksızlık değil, dışa vurum gereksinimi olduğunu düşünün.
  
• 
  Kesinlikle sizin veya başkalarının kişiliğine haksızlık yapılmasına izin vermeyin
  
• 
  En başta yaptığınız uyarıları tekrarlayın
  
• 
  Aralarda ve yemek molalarında onların yanında olun
  

Zor katılımcılar birkaç başlık altında incelenebilir:

1. 
   Çok Konuşanlar:
   

• 
  “Şimdiye kadar konuşmayanlar arasında söz almak isteyen, fikir belirtmek isteyen var mı?” cümlesini kurabilirsiniz
  
• 
  Zamanı hatırlatın
  
• 
  Sözünü kesecek anı hiç kaçırmadan, katılımı için teşekkür ederek, grubun dikkatini tekrar çekmeye çalışınız.
  
• 
  Konuşma öncesine kadar olan kısmı teyid ederek devam ediniz
  
• 
  Katılımcının enerjisini başka yöne çekmeye çalışınız
  

2. 
   Sürekli İtiraz Edenler:
   

• 
  İtiraz gerekçelerini tam olarak anlayıp anlamadığınızdan emin olun
  
• 
  İtiraz gerekçelerini özetleyin
  
• 
  Katılımcının görüşlerini sorunuz
  
• 
  Görüşlerin üzerinde hiç durmayınız
  
• 
  “Bu konuda sizle farklı görüşlerde olduğumuzu anlıyorum, görülen o ki; ben de, siz de savunduklarımızdan vazgeçmeyeceğiz, ikimizin de buna hakkı var, şimdilik eğitime devam etme hakkımı kullanmak istiyorum, eğer dilerseniz bu konuya eğitim sonunda tekrar devam edebiliriz.” Cümlesini kullanabilirsiniz.
  
• 
  “Bu konuda diğer katılımcı arkadaşların neler düşündüğünü merak ediyorum.”
  

Aralarında Sık Sık Konuşanlar:

• 
  Nadiren olmak kaydıyla sakıncası yoktur
  
• 
  Göz teması
  
• 
  “Arkadaşlar Ahmet Bey’i dinleyelim. Ahmet Bey, tekrar eder misiniz?”
  
• 
  Sınıf dışında uyarı
  
• 
  Sınıf içinde uyarı
  

3. 
   Şüpheci Katılımcı:
   

• 
  Fikirlerinizi en azından düşüneceğine ve deneyeceğine dair ikna etmeye çalışınız
  

4. 
   Suskun Katılımcı:
   

• 
  Suskunluğunun nedenini bulmaya çalışınız ve katılmasını sağlayacak ortamlar yaratmayı deneyiniz
  

5. 
   Şakacı Katılımcı:
   

• 
  Fırsatları azaltmaya çalışınız
  
• 
  Benzeri baskı uygulayarak uzatmasını önlemeye çalışınız
  

6. 
   Sürekli Fısıldayan / Konuşan Katılımcı:
   

• 
  Nedenini öğrenmeye çalışıp, yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırınız
  
• 
  Konuşmalardan rahatsız olduğunuzu belirtecek hareketler yaparak, cesaretlerini kırmaya çalışınız.
  

( tavsiye kitap : Özden Aslan- İş’te Zor İnsanlar – Elma yayınları)

Etkili konuşma:

Konuşmayı yapanın başarısı; konu üzerinde bilgisi, uzun deneyimi, savunduğu görüşünün sağlamlığı, ne söylediği ve nasıl söylediği ile değerlendirilir.

Konuşmada etki bırakan araçlar:

• 
  kıyaslamalar
  
• 
  alıntılar
  
• 
  hikayeler
  
• 
  espri
  
• 
  anılar
  
• 
  gerçekler
  
• 
  istatistikler
  
• 
  kanaat bildirme
  
• 
  sosyal gerekçeler
  
• 
  samimiyet
  
• 
  somut olaylar
  
  • 
    içselleştirme
    
  • 
    en/farklı/daha
    
  • 
    tarihten alıntılar
    
  • 
    toplumsal özellikleri
    
  • 
    geçmiş-şimdiki zaman farkı (dün/bugün/gelecek)
    
  • 
    fayda-zarar unsurları
    
  • 
    örnek olaylar
    
  • 
    ünlülerden sözler atasözleri vs.
    
  • 
    gereklilikler
    
  • 
    dilek-temenni
    
  • 
    şiir
    
  • 
    açıklamalar anlam izahı
    
  • 
    ilgi çekmek
    
• 
  samimiyet
  
• 
  hatıralar
  
• 
  tespitler görüşler (şahsi+bilimsel)
  
• 
  kültürel yapı
  
• 
  güzel çirkin ayrımı
  
• 
  güncel gerçekler
  
• 
  kolaylıklar zorluklar
  
• 
  duygular
  
• 
  sorunlar
  
• 
  bakış açıları
  
• 
  dilekler
  
• 
  genellemeler
  
• 
  algılarımız
  
• 
  analizler
  
• 
  aynı tanımın çeşitli açıklamaları…
  
• 
  yazıları okumak /araçları kullanmak
  

Tavsiye kitap: Birol Vural- Etkili ve Başarılı konuşma – Hayat yayınları

Etkili İletişim:

Etkili bir eğitimci İletişimin tüm boyutlarını bilmek ve ustası olmak durumundadır.

Empatik İletişim: Empati bireyin kendisini bir başkasının yerine koyması, olayları başkalarının bakış açısından görebilmesi, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayabilmesidir.

Etkili bir eğitici katılımcısı ile empati kurabilen, bedeni ile sözlerini iyi kullanabilendir.

BEDEN DİLİNİ DOĞRU OKUMAK

• 
  Eğitim sırasında katılımcıların beklentilerini,
  
• 
  Araya ihtiyaçlarının olup olmadığını,
  
• 
  Uyku durumlarını
  
• 
  İlgilerini ölçmenize yarar.
  

BEDEN DİLİNİ DOĞRU KULLANMAK

• 
  Katılımcılarla iyi iletişim kurmanıza,
  
• 
  Bilgilerinizi daha rahat paylaşmanıza,
  
• 
  Kendinizi daha iyi ifade etmenize yardımcı olur.
  

% 55 Beden dili ile

% 38 Sesimiz ile

% 7 Sözlerimiz ile iletişim kuruyoruz.

Dinleyici, konuşmacının güvenini onun yüz hatlarından, bakışından ve hareketlerinden sezer.

Göz iletişimi:

Gözlerimizi dinleyicilerimizle temas kurmak ve onlarla ilgilendiğimizi göstermek için kullanırız.

Yüz ifadesi:

Dinleyicilerinize surat asmaktan sakının; kendinizi gergin hissetmeniz onların hatası değildir.Olumlu olun.

Eller:

Oldukça başarılı olmuş bir konuşmacının hissettiği endişeyi ancak ellerinden anlayabilirsiniz. Elleriniz kollarınızın bir parçasıdır.

Ellerinizle ne yapmamalısınız?

• 
  Yüzüklerle, saatlerle, ataçlarla, düğmelerle, kalemlerle, gözlükle, tırnaklarla, bilgi kartlarıyla, cepte bozuk paralarla, işaretleyicilerle oynamayın.
  
• 
  Yüze, saça, ceplere, sıraya, masaya dokunmayın.
  
• 
  Sandalyenin arkasına, notlara, konuşma kürsüsünün yanına tutunmayın.
  
• 
  Elleri vücudun arkasında, ceplerde, bacakta, kolları birbirine kavuşturarak veya üzerlerine oturarak saklamayın.
  
• 
  Dinleyicileri işaret etmeyin.
  
• 
  Ellerinizi ovuşturmayın.
  

Vücudun duruşu:

Eğer iyi bir konuşmacı olmak istiyorsanız dinleyicilerinizin önünde tamamen görünecek bir şekilde durmayı öğrenmelisiniz. Her zaman, görünmenizi kısıtlayacak bütün engellerin önünde durun.

Ayakta durmak size otorite kazandırır, düzgün nefes almanızı, sesinizi kullanmanızı ve daha iyi bir göz teması kurmanızı sağlar. Eğer oturursanız;

• 
  Göz temasınız azalır. Notlarınıza bakma eğiliminiz artar.
  
• 
  Dinleyicileriniz sizi görmeyebilir.
  
• 
  Sizi masada bulunan malzemelerle oynamaya teşvik eder.
  

Ayakta durursanız;

• 
  Kendinizi daha görünür ve otoriter hissedersiniz.
  
• 
  Sesiniz daha iyi duyulur.
  
• 
  Vücut dilinizi kullanabilmek için daha çok yeriniz olur.
  
• 
  Ayaklar omuz hizasında açık olmalı.
  
• 
  Sol el altta sağ el üste avuç içine yerleştirilmiş bir şekilde durulmalı.
  
• 
  Baş öne hafif eğilerek söylenenler desteklenmelidir.
  
• 
  Avuçlar içe dönük, dirsekler bedene yakın hafif el-kol hareketleri yapılabilir.
  
• 
  Heyecanlar kontrollü olmalıdır.
  
• 
  Grup tepkisini alma korkusu yenilmelidir.
  
• 
  Ellerin kapalı olması gerginlik hissi verir, avuçlar açık olmalı.
  
• 
  Topluluk karşısında, kendimizde hissettiğimiz eksiklikleri karşımıza yansıtmamalıyız. Bu bir rahatlama yöntemi olmaz, insanı üzer. Kendimiz hakkında çok fazla koz vermemeliyiz. Ancak heyecan paylaşılabilir.
  
• 
  Göz teması konusunda kendimizi geliştirmeliyiz.
  
• 
  Başı çok sert kullanmak karşımızdakileri rahatsız eder.
  
• 
  El hareketleri sakin kullanılmalı, seri hareketlerden kaçınılmalıdır.
  
• 
  Vücudu yormadan kontrollü kullanmak, kimliği güçlendirir.
  
• 
  Güçlü mesajları sürekli vücut devinimleri öldürür.
  
• 
  Ses güçlüyse beden dili hareketleri ile engellemek yazık olur.
  

Ses ve Konuşma:

Bir konuşmada tutumumuzu,coşkusal ve düşünsel yönümüzü, daha kapsamlı bir değişle ses bizi yansıtan öğelerden birisidir. Ses, iletişimin % 38 ini oluşturur.

SES TONU:

• 
  Çok alçak veya çok yüksek ses tonu rahatsız eder.
  

• 
  Monoton bir ses dinleyicileri rahatsız eder.
  

• 
  Sözcüklerin doğru söylenişi (telafuz edilişi) önemlidir.
  

Eğitim anında kendinize şu soruları yöneltin:

• 
  Katılımcıları nasıl rahatlatabilirim?
  
• 
  Zaman nasıl gidiyor?
  
• 
  Katılımcılar ne durumda?
  
• 
  Benim duygularım neler? Neden?
  
• 
  Bu duygulara ilişkin bir şey yapmalı mıyım?
  
• 
  Arada eski “temel cümlelere” geri dönüyor muyum?
  
• 
  Katılımcıların çok soru sorduğu yerler var mı? Bu soruların tümünü şimdi cevaplamalı mıyım?
  
• 
  Katılımcılar beni takip edebiliyorlar mı?
  
• 
  Katılımcılar anlayabiliyorlar mı?
  
• 
  Katılımcılar sıkılıyorlar mı?
  
• 
  Amaca işaret edebiliyor muyum?
  

BÖLÜM: 5

• 
  Eğitim Sonrası Değerlendirme
  

• 
  Eğitimin_ Eğitmenin- Program Başarısının  Ölçülmesi ve Degerlendirilmesi
  
• 
  Egitimin Organizasyona Katkisinin Degerlendirilmesi
  
• 
  Eğitimcinin Kendisini Değerlendirmesi gerekir.
  

HER EĞİTİMDEN SONRA ;

GELECEK SUNUMDA YAPACAKLARIM

YAPMA:............................................................................

BAŞLA :……………...........................................................

DAHA FAZLA YAP:…….....................................................

Notlarını almayı unutmayın.

Sürekli öğrenmeye ve gelişime inanın… 

Başarılı sunumlar/ eğitimler dilerim…

Saygılarımla,

Günsu Başer

www.gunsubaser.com

REPUBLIC OF TURKEY

MINISTRY OF SCIENCE,

INDUSTRY AND TECHNOLOGY