| Uzman sistemlerin bilgi edinmesi
Bir bilim dalında uzman olan kişiler genellikle bilgi bankasının oluşturulması için uzman sistemin geliştirilmesine katkıda bulunurlar. Bir uzman sistem geliştirildiğinde, sistemin problemleri çözmesinin yanı sıra uzmanlaşacak kişilerin öğrenimine yardımcı olmak için de kullanılabilir.
Aşağıdakiler uzman sistemlerin kullanabileceği bir şekilde bilgiyi elde edebilmenin yollarıdır;
-
Sahadaki uzmanlarla grup çalışması,
-
Analoji,
-
Örnek,
-
Gözlem, keşif ve deney,
-
Ayrıntılı tanımlamadan çıkarımlar.
Uzmanlardan edinilecek bilgilerin el yardımıyla sisteme girilmesi çok yoğun işgücünü gerektirir. Bundan dolayı, bilginin elde edilmesini sağlayan yardımcı alt sistemler geliştirilmiştir. Bunlar uzman sistemin bir parçası olarak kabul edilirler.
Bilgi edinmeyi hızlandıran yöntemler örneklerden yararlanarak kuralların otomatik öğrenilmesi (machine learning) şeklinde ortaya çıkmaktadır. Expert-Ease gibi sistemler kullanıcıdan uzman kararlarını içeren bir kütüğü alabilen bir alt sistemle bütünleşebilme yeteneğine sahiptirler, yani sisteme öğretilecek kurala ait özellikler sisteme kullanıcı tarafından verilir. Sistem bu kararları genelleyip, işletilebilir bir kural elde eder. Bu bir anlamda, kendi beynimizden bilgisayara karar verme yeteneğimizi aktarmaktır. Böyle bir olayın olabilirliği ilk defa 1966 yılında Earl Hunt tarafından görülmüştü. Bu yetenek transferine izin veren makina yöntemi Ross Quinlan tarafından “ Interative Dichotomiser 3” adı altında programlanmıştır, (1979). Bir başka bilgi edinme biçimleri de analoji, gözlem ve buluş yöntemleridir. Bu yöntemler için, sistem önceden tanımlanmış çeşitli kavramlar, bilgi yapıları, uygulama alanındaki kısıtlar, sezgisel yöntemler ve yerleşik (built-in) yapılarla donatılır. Sistem bunları kullanarak yeni bilgiler oluşturur. Bunlara örnek olarak da Buchanan ve Feigenbaum tarafından oluşturulan META-DENDRAL gösterilebilir, (1978). Bu yaklaşımların tümünü birleştiren bilgi edinen sistemlere örnek olarak da Michalski tarafından geliştirilen INDUCE, Lenat tarafından geliştirilen EURISKO verilebilir, (1980).
Dostları ilə paylaş: |
