Dineveri, tam adı ebu hanîfe ahmed bin davud el-dîneveri (d. y. 815 - ö. 24 Temmuz 895, Dinever, İran), Kitabü'rı- Nebat adlı yapıtıyla ortaçağın en büyük Müslüman botanikçisi kabul edilen İranlı bilgin.
Basra ve Kûfe'de felsefe ve dil öğrenimi gördü. 849'da İsfahan'a gitti. Oradaki gök gözlemlerini Kitabü'r-Rasad adlı yapıtında topladı. Daha sonraki yaşamını doğduğu kentte geçirdiği sanılan Dineveri'nin günümüze tam olarak ulaşabilmiş tek yapıtı Kitabü'l-Ahbari't-Tivardir. Bu yapıtta Sa- sani tarihi, Kadisiye Savaşı, Irak'ın Arap- larca fethi, Hz. Ali ve Muaviye arasındaki savaşlar, Harici ayaklanmalar ve Emevile- rin çöküşü anlatılır.
Dineveri'nin en ünlü yapıtı olan Kitabü'n- Nebat aslında edebiyatçılar için hazırlanmış ansiklopedik bir sözlüktür. Arap şiirinde geçen bitki adlarını açıklayan, nerelerde yetiştiklerini, özelliklerini gösteren altı ciltlik bu yapıtın kayıp olan son cildini Muham- med Hamidullah, sonraki kaynaklarda Di- neveri'ye yapılan göndermelere dayanarak yeniden düzenleyip yayımlamıştır (1973).
ding (Çincede "üçayak"), ilk kez Neolitik Çağda (İÖ y. 3000-1500) üretilen bir Çin kabı. Öldukça derin, iki kulplu ve üç yüksek ayağı olan bu kap özellikle yemek pişirmek için kullanılırdı.
Ding'in bir türü olan liding'in ayakları, li(*) tunç kaplarında olduğu gibi gövdeye şişkinlik verecek gibi eklenmiştir. Bir başka tür olan fangding ise, kare ya da dikdörtgen biçimlidir ve dört ayak üstünde durur. Büyük boyutlu taotiei*) örgelerinden ya da canavar maskelerinden oluşan bezemeler genellikle kabın büyük gövdesinde ve yüzeyinde yoğundur, ayaklarında ise pek az bezeme olur. Ding kaplarının değişik biçimlerine Neolitik Çağ çanak çömlekleri ile Shang (İÖ 18-12. yy) ve Zhou (İÖ 1111- 221) hanedanları dönemi tunç işlerinde olduğu gibi, Çin sanatının erken dönemlerinde de oldukça sık rastlanır. Daha geç dönemlerdeyse tunçtan ya da topraktan sırlı taklitleri yapılmıştır.
Dostları ilə paylaş: |