Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ
Yüklə 3,61 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kaynak: IGEME
Kaynak:IGEMEÜlkemizden toplam 20 ülkeye ekolojik ürün ihracatı gerçekleşmektedir (9). TÜRKİYE ‘DE EKOLOJİK TARIM YAPAN FİRMALAR Türkiye ‘de ekolojik tarım yapan firma sayısı 42 adettir. Bu firmalardan 8 adedi Ihracatı Geliştirme Merkezi kayıtlarında üretici ve ihracatcı olarak görünmektedir. Bunlar Arslantürk Gıda, Bilginoğlu, Işık Tarım, Necdet Bükey, Nimeks, Nuka, Pagysa ve Rapunzel'dir. İç pazarımızın gelişimini tipik bir ekolojik ürün üretiminde ve ihracatında faaliyet gösteren Rapunzel Organik Tarım Ürünleri ve Gıda Ticaret Limited şirketi örneğinde özetlemek mümkündür. Halen Dünya da 35 ülkede ,800 adet organik ürün ürettiren ve binlerce çiftci ile çalışan Rapunzel AG , 1974 yılında Almanya’da kurulmuştur.Rapunzel AG sürdürülebilir tarımsal üretim, sağlıklı yaşama katkı için saf organik ürünlerin üretimi işlenmesi ve dağıtımı amacıyla kurulmuştur. Şirket yüzde yüz organik çikolata üretiminden ,ilk organik gübrenin üretimine dek ve ECO Ticaret Programının finansörlüğünde de rol almıştır (7). Rapunzel AG nin Türkiye ‘de ki faaliyeti 1976 yılında başlamış , o tarihlerde kükürtsüz, ilaçsız kuru meyve ithal etmek istemiştir.Alman kökenli Rapunzel AG Firması bu tarihten itibaren, 10 yıl süreyle çiftçilerle işbirliğine geçmiş ve neticesinde 1986 yılında ilk ekolojik kuru üzüm üretimi projesi hayata geçirmiş, bunu 1987 de ekolojik incir projesi takip etmiştir.1989 yılında Tekeli köyünde ilk köy projesi başlatılmıştır (10). 1991 de Rapunzel AG ‘nin ilk ekolojik tarım ofisi bir irtibat bürosu olarak Izmir’de açılmıştır.1998 yılında ise yüzde 90 Alman , yüzde 10 Türk ortaklı bir Limited şirket olarak kurularak ülkemizde faaliyetini sürdürmüştür (7). Rapunzel Organik Tarım Ürünleri ve Gıda Ticaret Limited Şirketi 1999 da ise Kemalpaşa'daki 5 bin metrekare kapalı alanda soğutma,şoklama, depolama tesisleri bulunan ve 11 bin metrekare açık alana sahip olan bir tesis kurmuştur. Ayrıca Türkiye’nin farklı yerlerindeki 14 fabrika ile de işbirliği yaparak üretim gamını zenginleştirmiştir. Şirketin toplam işgücü ise, mevsimsel olarak değişmekle birlikte 300 adet civarındadır. Rapunzel Organik Tarım Ürünleri Limited Şirketi tarafından üretilen ürünler aşağıdaki gibidir;
Baklagiller; fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, buğday, pirinç, bulgur, kepekli un, mercimek unu, nohut unu Kabuklu yemiş; antep fıstığı, badem, fındık, kavrulmuş fındık, ceviz, kayısı çekirdeği Kurutulmuş sebze-meyve; kurutulmuş domates, kapari Baharatlar; kırmızı toz biber, sivri kekik, anason, bilyalı kekik, adaçayı, defne, kimyon, çörekotu, haşhaş, susam yer almaktadır.
Şirketin 2001 yılı ilk 9 aylık üretiminin %10 u iç pazara verilmiş, 4 Milyon $ lık kısmı ise ihraç edilmiştir. Şirketin hedefi iç pazarı geliştirmek ve 2004 yılında içpazarda 500 bin dolarlık satış yapmaktır (10).
Ege Bölgesinde İzmir’de faaliyet gösteren firmalar; Akça, Aksoylu, Balsarı, Bilginoğlu, Drafko, Emsal, Ethem Özsoy, Good Food, Gobay Dış Tic., Hipp, Işık Tarım, Kadıoğlu, K.F.C.Gıda, Kostanoğlu Tekstil, Mavi Deniz, Necdet Bükey, Nimeks, Oğuzcan Tarım, Orka Tarım, Öztaş Tarım, Pako Tarım, Rapunzel, Rimerna, Saneks, Silver, Susan, Şentaş, Tamsan Gıda, Tariş ve Üzümsan’dır. Karadeniz’de faaliyet gösteren firmalar, Arslantürk, Aysan Dış Tic. ve Durak Fındık Sanayiidir. İç Anadolu ‘da Eskişehir’de faaliyet gösteren firma Gökay Soğuk Hava Tesisleridir. Malatya’da Kırıcı Dış Ticaret ,Afyon’da Tarımsal Kalkınma Gül Kooperatifi, Antalya’da Nuka, Mersin’de Kahraman Tarımsal ve Ankara’da ise Harman firması faaliyet göstermektedir.
Kuru meyve üretimi yapan firma sayısı 21 adetdir. Bundan 12 adet firma, sadece kuru meyve üreten firmadır.Bu firmalardan 20 si Izmir de ,1 adedi Malatya da faaliyet göstermektedir. Akça, Aksoylu, Drafko, Etem, Gabay, GoodFood, Işık, Kadıoğlu, KFC, Kı-ıcı, Kostanoğlu, Mavi Deniz, Necip, Nimeks, Oğuzcan, Orka, Öztaş, Pako, Rapunzel. Kabuklu ekolojik ürün üreten firma sayısı toplamı 10 dur .Bunun 3 adedi salt kabuklu ürün üretmekte ve bu firmalar Trabzon ve Ordu’da faaliyet göstermektedir. Arslantürk, Aysan, Durak, Good Food, Işık, Kahraman, Kostanoğlu, Mavi Deniz, Nimeks, Rapunzel. Taze Konserve Dondurulmuş meyve ve Sebze sektöründe üretim yapan toplam 5 adet firma mevcuttur.1 adedi salt ,4 adedi diğer ürünlerle birlikte bu ürünü de yetiştirmektedir. Firmaların 4 adedi İzmir’de ,1 adedi Eskişehir’dedir. Bunlar Gökay, Nimeks, Oğuzcan, Rapunzel ve Sanset firmalarıdır. Buğday-Baklagil-Yağlı Tohumlar üretim yapan 6 adet firma mevcuttur. Bu firmaların altısı da Izmir de faaliyet göstermektedir. Zeytinyağı üreten firma sayısı ise halen 4 adettir. Bunlar Balsarı, Bilginoğlu, Işık Tarım ve Rapunzel ‘dir. Orman ürünleri üreten 4 adet firma İzmir de faaliyettedir . Bunlar Etem, Işık Tarım, Necdet Bükey ve Tamsan Gıdadır. Tekstil ve İplik üreten 3 adet firma vardır, Kadıoğlu , Necdet Bükey ve Emsal firmalarıdır. Bal ve Pekmez üreten 3 firma vardır , Stadia Muğla ‘da, Kostanoğlu ve Rapunzel firmaları ise İzmir’de faaldir. Kurutulmuş sebze üretimini yapan firma yoktur. Tüm ürünlerde yurt içi pazar tüketimin %0.5'i civarındadır. Firmalardan Işık Tarım, One Nature, Rapunzel, Harman, Tema Vakfı, Şirince gibi markaları, 1998 sonrasında içpazarda görmekteyiz. Satış Hacmi 3-4 trilyon TL civarındadır.
Kaynak: IGEMEÜLKEMİZDE EKOLOJİK ÜRÜN İHRACATI YAPAN FİRMALARIN, İLLERİ VE İHRACAT KONULARI .
IGEME verilerine göre (9) ülkemizde ihracat yapan firma sayısı halen 31 adettir. Ekolojik ürünler ihracatımız 1996 yılında 3.680 ton ve 8 milyon dolar değerinde iken 1997’de 5.700 ton ve 13.5 Milyon $ olmuş ,takiben 1998 yılında 8.028 ton ve 17.8 milyon dolara yükselmiş , 1999 yılında 11600 ton ve 23.5 milyon dolara ve 2000 yılın-da 12.047 ton ve 20.837.000 dolar olarak gerçekleşmiştir. 1980 li yıllarda ki geleneksel ürünler olan kuru üzüm ,incir,fındık ve kaysıya eklenen ihracat ürünlerinden bazıları ahududu, vişne, armut, arpa, buğday, pamuk, susam, zeytinyağı, bal, pekmez, çörek otu, dut pestili, gül tomurcuğu, biberiye, ısırgan otu, kompostolar, defne, haşhaş, kapari gibi ürünlerdir. EKOLOJİK ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDEKİ DİĞER FİRMALAR Ekolojik ürünlerin üretimi, işlenmesi,ihracatı ve pazarlanması konularında hizmet veren ülkenin çeşitli illerinde faaliyet gösteren 160 firma vardır.Bu firmalar ekolojik ürün iç vedış ticaretimizin belkemiğidir. Organik tarım ürünleri üretecek ,işleyecek ,pazarlayacak ,ithal ve ihraç edecek kişi vekuruluşların faaliyette bulunabilmeleri için ,Tarım Bakanlığından yetki almış kontrol vesertifikasyon kuruluşlarından biriyle sözleşme yapmaları zorunludur. Halen kontrolve sertifikalandırılma da INAC, SKAL IMO, ECOCERT-SARL, ETKO, BCS, BİOAGRİ-COOP ve EKOTAR firmaları ülkemizde ekolojik tarım dalında faaliyet göstermek-tedir (15). SONUÇ VE ÖNERİLER Türkiye ‘de ekolojik ürün üretimine geçilmesi, entansif tarım yapılan bazı ülkelere göre daha kolaydır zira topraklarımız pestisit ve benzeri ilaçlarla yıllarca kirletilmemiştir. Ayrıca ekolojik ürün üretiminde yer almak isteyen potansiyel çiftcilerde vardır. Gene çok önemli olan bir husus ülkemizde, bazı araştırmalara göre ekolojik ürün üretiminde verimin düşmemiş olmasıdır. Türkiye'de yapılan bazı araştırmalarda ekolojik tarımda verim geleneksel tarıma göre daha yüksek çıkmıştır. Salihli ilçesindeekolojik çekirdeksiz üzüm yetiştiriciliğinde verim %1, Kemalpaşa ilçesinde ise verim yüzde 14.4 daha yüksek bulunmuştur. Manisa ‘da pamukta verim yüzde 3.3, buğdayda yüzde 0.8, üzümde yüzde 13.3, nohutta yüzde 41.4 oranında yüksek bulunmuştur. Benzer şekilde ekolojik fındık üretiminde Prof.M.Bülbül’ün ve H.Tanrıvermiş ( 11) yürüttüğü araştırmada da dikkat çekmiştir. İşletmelerin organik üretime geçmeleri ile beraber diğer bitkisel faaliyetleri de sürmekte ve verim düşmemektedir. Zira sözleşmeli kontrollü üretim vardır ve yeterli düzeyde çiftlik ve yeşil gübre uygulaması vardır.Doğal kaynaklar göreli olarak az tahrip edilmiştir. Tarım Bakanlığına araştırmalara tahsis edilecek bütçe kapsamında verimlilik ve çeşit adaptasyonunun yanısıra, girdi-maaliyet analizinin yapılması faydalı olacaktır. Önlemlerle ekolojik ürün üretimi Türkiye’de alan ve çeşit olarak artmaktadır. Alınacak teknik, finansal ve denetime ilişkin tetbirlerle, ekolojik köy projeleri çerçevesinde geliştirilmesi mümkündür. Ancak bu ürünlerin sağlığa olan olumlu etkileri halkımızca yeterince bilinmemektedir. İç pazara özellikle hipermarketler de başlayan satışlarla giren ekolojik ürünler halen halkın %98 si tarafından tanınmamaktadır. Bu nedenle tüm ilgili devlet ve özel sektör kuruluşları ve dernekler tanıtım yapmalıdır. Halen kuruluş amaçları arasında sağlığıön plana koymuş olan ÇESAV, TEMA gibi derneklerin etkinliği çok önem taşmaktadır. İçpazarda tüketimi artırmak için ,tüm uygun koşullu satış mekanlarında özel raflarda bu ürünlerin satışına izin verilmelidir. Araştırmalar bu ürünlerin bazı ülkelerde özel doğal ürünler market zincirlerinde ve marketlerde daha başarılı satıldığını (Almanya örneği) ancak diğer bazı ülkelerde ise hipermarketlerdesatışların daha hızlı arttığını (Isviçre ve Ingiltere örneği) göstermektedir. Bu sebeple Türkiye ‘de satış sistemlerinin belirlendiği bu dönemde, kısıtlayıcı mevzuat hükümlerinin konmasından sakınmalıdır. Bugüne değin sadece ihracat açısından kontrolü gereken ekolojik ürünlerin, içpazar için olan üretim-pazarlama gibi standartları ülkemizin gerçeklerine uygun olarak belirlenmelidir. Ekolojik ürünlerin çoğunda iç pazarda KDV oranı %18 seviyesindedir.Bu ürünlerin tüketimi için öncelikle KDV nin %8 seviyelerine düşürülmesi faydalı olacaktır. Küçük çiftcilerin gelirlerini yükselmesine,tarım işletmelerinin istihdam artırılmasına katkısı olan ekolojik üretimin sözleşmeli çiftcilik modeli ile gerçekleştirilmesine hızverilmelidir. Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|