Fənnin şifrəsi: İF-2198y Fənnin adı: Elektrik dövrələri nəzəriyyəsi -1 «Elektrotexnika» kafedrasının dosenti
Fənnin şifrəsi: İF-2198y Fənnin adı: Elektrik dövrələri nəzəriyyəsi -1 «Elektrotexnika» kafedrasının dosenti
Musayeva S.N.
«Elektrik dövrələr nəzəriyyəsinin əsasları -1» fənni üzrə tədis saatları
MÜHAZİRƏ 1.
MÜHAZİRƏ 1.
ELEKTRİK DÖVRƏSİ, ƏSAS ELEMENTLƏRİ.
Məqsəd: Müxtəlif elektotexniki qurğuların əsasını təşkil edən elektrik
dövrəsi haqqında biliklərə yiyələnmək
Dərsin hədəfləri
Elektrik dövrəsinin nə üçün lazım olduğunu
Elektrik dövrəsinin tərkib hissələrini
Mənbə və işlədicilərin nə olduğunu
Dövrənin aktiv və passiv, xətti və qeyri-xətti elementlərini
Cərəyan və gərginliyin nə olduğunu
Cərəyanın ani güc və enerjisini, ölçü vahidlərini
Müqavimət, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
İnduktivlik, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
Tutum, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
öyrənəcəksiniz.
Elektrik dövrəsinin elementləri
ETRİK DÖVRƏSİ
ETRİK DÖVRƏSİ
Elektrik dövrəsi dedikdə cərəyanın keçməsini təmin qurğular toplusu nəzərdə tutulur.
Elektrik dövrəsi üç əsas hissədən ibarətdir:
Enerji mənbəyi (gərginlik və cərəyan mənbələri).
İşlədici və ya qəbuledicilər.
Mənbə və işlədiciləri birləşdirən naqillər.
Bu şəkildə sadə elektrik dövrəsi göstərilmişdir:
CƏRƏYAN VƏ GƏRGİNLİYİN MÜSBƏT İSTİQAMƏTLƏRİ
Elektrik cərəyanı elektrik yüklərinin istiqamətlənmiş hərəkətindən ibarətdir.
Metallarda cərəyan elektronların istiqamətlənmiş hərəkətindən ibarətdir. Elektrolit və qazlarda isə cərəyan müsbət və mənfi ionların, elektronların istiqamətlənmiş hərəkətidir.
Göründüyü kimi, cərəyanı həm müsbət, həm də mənfi yüklü hissəciklər yaradır. Şərti olaraq cərəyanın istiqaməti kimi müsbət yüklərin hərəkət istiqaməti, yəni elektronların hərəkət istiqamətinin əksi götürülür.
Bilirik ki, cərəyan vahid zamanda naqilin en kəsiyindən keçən elektrik yükünə deyilir.
Bilirik ki, cərəyan vahid zamanda naqilin en kəsiyindən keçən elektrik yükünə deyilir.
I = q/t sabit cərəyan
ANİ GÜC VƏ ENERJİ
MÜQAVİMƏT
İNDUKTİVLİK
BS-də induktivlik vahidi Hn (Henridir). Hn=Vb/A
BS-də induktivlik vahidi Hn (Henridir). Hn=Vb/A
Induktivlikdən axan dəyişən cərəyanın ifadəsi alınır.
TUTUM
(3) ifadəsi tutumdakı gərginliyin ifadəsidir.
Mühazirənin xülasəsi
Elektrik dövrəsinin nə üçün lazım olduğunu
Elektrik dövrəsinin tərkib hissələrini
Mənbə və işlədicilərin nə olduğunu
Dövrənin aktiv və passiv, xətti və qeyri-xətti elementlərini
Cərəyan və gərginliyin nə olduğunu
Cərəyanın ani güc və enerjisini, ölçü vahidlərini
Müqavimət, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
İnduktivlik, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
Tutum, düsturu, ölçü vahidi, onun sıxaclarındakı gərginlik və cərəyanın ifadələrini
öyrəndiniz.
Yoxlama sualları
1. Elektrik dövrəsi nəyə deyilir və hansı hissələrdən ibarətdir?
2. Elektrik enerji mənbələrinə, işlədicilərə nümunə göstərin.
3. Dövrənin aktiv və passiv elementləri nəyə deyilir?
4. Dövrənin xətti və qetri-xətti elementləri nəyə deyilir?
5. Cərəyan (şiddəti) nəyə deyilir? İfadəsi və ölçü vahidini deyin.
6. Gərginlik nəyə deyilir? İfadəsi və ölçü vahidini deyin.
7. Cərəyanın müsbət istiqaməti necə təyin olunur?
8. Müqavimət nədir? İfadəsi və ölçü vahidini deyin.
9. İnduktivlik nəyə deylir? İfadəsi və ölçü vahidini deyin.
10. Tutum nəyə deyilir? İfadəsi və ölçü vahidini deyin.
11. Passiv elementlərdə cərəyan və gərginliyin ifadələrini yazın.
