Əlyazma hüququnda Məlikrzayev A.Ə. Biznes-reinjinirinqin inkişaf istiqamətləri

Cədvəl 3.6
İnnovasiya inkişaf strategiyası

Strategiyalar	Yeniliyin radikallığı	İnnovasiya inkişafı məsələlərinin xarakteri		İdarəetmə məsələsinin xarakteri
		məhsullar sistemi	texnoloji sistem
1.Gələcəkdə hakim mövqe tutmağa qabil olan bütün yeni texnologiyaların hazırlanması(bazarın “geniş öyrənilməsi”)	Prinsipial	ETTKİ məhsulların geniş spektrində və müxtəlif mərhələlərdə(ideyadan təcrübəli partiyalara qədər)	ETTKİ texnologiyanın geniş spketrində(ideyadan təcrübəli texnologiyaya qədər)	Layihələrin idarə edilməsi;müxtəlif bazarlar üçün perspektiv texnologiyaların seçilməsi
2.Bazarın seqmentlərindən birində liderlik etməyə qabil texnologiyanın işlənib hazırlanması(bazarın”dar öyrənilməsi”)	Yüksək	ETTKİ tələbatın dar spektrində	ETTKİ texnologiyanın dar spektrində	Seqmentin axtarışı;layihənin idarə edilməsi
3.Texnoloji inkişafın magistral yolunu göstərən liderin izlənməsi	Yüksək	Liderin texnologiyası üzrə buraxılan məhsulun başqa bazara uyğunlaşması(seqmentin əvəz olunması)	Liderin texnologiyasının təşkilatın şəraitinə uyğunlaşması və texnologiyanın təkmilləşdirilməsi	Liderin seçilməsi;lider layihələrin uyğunlaşmasının idarə edilməsi
4. Uzunmüddətli rəqabət üstünlüklərini təmin edən texnoloji sıçrayış	Çox yüksək	Axtarış ETİ-nin geniş spektri:yeni tələbatlar-yeni texnoloji prinsiplər	Axtarış ETİ-nin geniş spektri:yeni texniki prinsiplər-yeni texnologiyalar	Axtarış ETİ proqramının idarə edilməsi
5. Uğurlu və ya uğursuz hallarında strategiyanın növbələnməsi:”geniş öyrənmə” strategiyasından “dar öyrənmə strategiyasına keçilməsi”		Uğur-qərarların müəyyən seqmentə uyğunlaşması;Uğursuzluq-layihəçilərin qüvvələrinin müəyyən seqmentdə təmərküzləşməsi	Uğur-qərarın müəyyən məhsula uyğunlaşması: qüvvələrin uğursuzzluq-qüvvələrin müəyyən məhsulun hazırlanmasında təmərküzləşdirilməsi	Marketinq tədqiqatları riskin qiymətləndirilməsi

Texnoloji reinjinirinq tədbirlərinin innovasiyanın inkişafına yönəldilməsi istehsal sistemlərinin alternativ əsasda təzələnməsi variantının seçilməsini tələb edir. Bununla əlaqədar olaraq daxili və xarici mühitin müxtəlif start şəraitində istehsalın yeniləşməsi tipinin xüsusiyyətlərinin qiymətləndirilməsi zəruri sayılır. Daxili mühitin səciyyəvi start şəraiti texnologiyanın, istehsal aparatının köhnəlməsi, stabil texnologiyaların qeyri-mütərəqqiliyi, dəyişikliklərin nəticələrinin qabaqcadan bilinməsi, inqilabi dəyişikliklərin nəticələrinin gözlənilməzliyi, müəssisədə kifayət qədər resursların və köklü yeniliklər imkanının olmaması və s. ilə ifadə olunur. Xarici mühit tərəfindən zəruri dəyişikliklərin siqnalı kimi rəqabətin kəskinləşməsi maraqlı qrupların tələbatının ödənilməməsi, bazarda mövqeyi itirməklə tələbin konyukturanın və bazar mühiti vəziyyətinin səhv proqnozları çıxış edir.

İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə güclü əks siqnallar kimi texnoloji mühitin inqiabi dəyişiklikləri, institusional-qanunvericilik sferasında dəyişikliklər, investisiya mühitinin qəfil dəyişməsi və s. çıxış edə bilər. Müəssisənin start şəraitinin və imkanlarının nisbi qiymətləndirilməsi əsasında təzələnmə əmsalı seçilir. Bu zaman istehsal sisteminin inkişaf fazasını, müəssisənin xərc, risk və ehtimal olunan gəlir səciyyələrinə reaksiyasının xüsusiyyətlərini nəzərə almaq lazımdır. Məsələn, müəssisənin fəaliyyətin “artım” stili və onun dəyişmələrə istehsal reaksiyası köklü, inqilabi yeniliklərə uyğun gəlmir, onlar üçün zəif əks siqnallar üzrə idarəetmənin olmaması səciyyəvidir. Novatar müəssisələr xarici mühitin inqilabi dəyişmələrinə, rəqabət mübarizəsinin kəskinləşməsinə, buraxılan məhsul üzrə tələbin yavaşımasına, zəif əks siqnalların qəbuluna daimi hazırlığına görə seçilir. Belə müəssisələr istehsal sistemlərinin fasiləsiz yeniləşmə tipinə əsasən injinirinqin qoruyucu tədbirlər rejimində inkişaf edir.

Yenilikçi müəssisələrin reinjinirinqinin məqsədi liderin strategiyasının qorunması və istehsal, təşkilati və bazar imkanlarının genişləndirilməsi sayılır.

Orta inkişaf səviyyəsi sadə olmayan start şəraitinə malik müəssisənin böyük hissəsi üçün reinjinirinq müəssisəsinin aparılması mürəkkəbliyi nisbətən qısa vaxt kəsiyində köklü yenidənqurmanın qeyri-mümkünlüyündən ibarətdir. “Orta” müəssisə bazarda öz mövqelərinin möhkəmləndirilməsi və genişləndirilməsi və mənfəətliliyinin artırılması üzrə kifayət qədər şanslara malik deyildir, belə ki, o, istehsalın modernizasiyası məsələlərinə üstünlük verirlər. Müəssisənin bütöv davranış məntiqi ilə baza və stabil texnologiyanın təkmilləşdirilməsi üzrə tədbirlərdən kapital veriminin sürətləndirilməsinə cəht diqtə olunur.

İstehsal sistemlərinin modernləşdirilməsi mövcud texnologiyaya əsaslanan səmərəli məhsul çeşidinin axtarışı ilə tamamlana bilər. Bir qayda olaraq, prinsipcə yeni məlumatların, əmtəə və xidmətlərin buraxılışı və istehsal aparatının köklü növbələşməsi ilə birləşdirilir. Odur ki, modernləşdirməyə və texniki cəhətdən yenidən silahlandırmaya əsaslanan təzələnmə tipi yüksək rəqabət üstünlüklərinin yaradılmasına yönəldilmiş, imitasiya yeniliyinə hesablanmışdır.

İstehsalın yeniləşməsi növlərinin xarakteristikası 3.7 saylı cədvəldə verilmişdir.