Engelli haklari mart 2015

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI

Bakıma muhtaç çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 28. maddesi ile sağlanmıştır.

Bu düzenleme şu şekildedir: (Ek fıkra: 17.04.2008-5754/16 md.) Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli (11.09.2014 değişik) çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.’’

İlave edilecek süre;

a) Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden (1 Ekim 2008) önce veya sonra olmasına,

b) Çocuğun doğum tarihine,

c) Ölmesi halinde ölüm tarihine,

d) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malül durumda olma halinin başlangıç ve bitiş tarihine

e) Çocuğun evli olup olmadığına,

f) Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına,

g) Çocuğun, kadın sigortalı tarafından evlat edinilip edinilmediğine,

h) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun birden fazla olmasına, 

ı) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına göre belirlenecektir. 

5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 sonrası prim ödeme gün sayılarının veya çalışılan sürenin dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.

Bu süre için önemli olan engelli çocuğun bakıma ihtiyaçlık halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih arasında geçen sürelerin ve bu süre içinde çocuğun yaşadığının tespitidir.

1 Ekim 2008 öncesi ağır engelli çocuğu olan çalışanların bu tarihten önceki süreleri erken emeklilik için değerlendirilmez.

Erken emeklilik hakkının kullanımı 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına göre belirlenmektedir. Engelli çocuğunu yatılı kuruma verenler; çocuğunu yatılı kuruma teslim ettikleri tarihten itibaren erken emeklilik hakkından yararlanamazlar.

Evlatlık alınan çocuklar bakıma ihtiyaç duyacak derecede engelli ise çocuğun evlatlık alındığı tarihten itibaren anne erken emeklilik hakkından yararlanır.

Malul çocuğun evlenmesi halinde evlendiği tarihten sonraki süreler için işlem yapılmaz.

Bakıma ihtiyacı olan çocuğun çalışıyor olması annenin erken emeklilik hakkından yararlanmasına engel değildir. Ayrıca çocuğun özel eğitim alması da annenin erken emeklilik hakkından yararlanmasına engel değildir.

Birden fazla engelli çocuğu olanlar için; her çocuk için SGK ya müracaat etmelidir. SGK her çocuğun bakıma ihtiyacı olup olmadığının tespitini yapar. Ancak sadece biri üzerinden erken emeklilik hakkından yararlanılır. SGK nın her bir çocuk için işlem yapmasının nedeni: Erken emeklilik hakkından yararlanılan çocuğun bakıma ihtiyaçlığının ortadan kalkması halinde bu hakkın diğer çocuk üzerinden devamının sağlanmasıdır.

Anne baba boşandığında eğer velayet anne üzerinde kalırsa çalışan anne erken emeklilik hakkından yararlanmaya devam eder. Ancak velayet babada kalırsa annenin yararlandığı erken emeklilik süresi mahkeme kararının çıktığı gün sona erer. O tarihe kadar geçen süreler için anne erken emeklilik hakkından yararlanmış olur.

Bakıma ihtiyacı olan çocuğun vefatı halinde erken emeklilik hakkından yararlanma süresi sona erer. Vefat tarihine dek SGK ya erken emeklilik hakkı için müracaat etmemiş olanlar bu tarihten sonra da SGK ya müracaat ederek çocuğunun yaşadığı süre içinde bakıma ihtiyaç duyduğu olduğu süreler için erken emeklilik hakkından yararlanmayı talep edebilirler.

Erken emeklilik için başvurusu kabul edilmiş annenin engelli çocuğu erkek ise 18 yaşını doldurduğunda sağlık yardımı kesilmeden devam eder. Çünkü annenin erken emeklilik müracaatı nedeniyle engelli çocuğa ait bilgiler yani engelli çocuğun bakıma ihtiyacı olan çocuk olduğu SGK kayıtlarında yer almaktadır.

Erken emeklilik için müracaat: Çalışırken ya da emeklilik işlemleri sırasında yapılabilir. Ancak çocuğunuza ait sağlık raporunu aldığınız zaman müracaat etmeniz daha uygun olacaktır. Sağlık raporuna ait bir düzeltme gerekirse zamanında düzeltme imkanına sahip olursunuz. Emeklilik zamanında yapacağınız başvuruda geçmiş tarihlere ait bir düzeltme yapamayacağınızdan hak kaybına da uğrayabilirsiniz.

Müracaat için SGK ya yazılacak dilekçe çalışılan kurum aracılığı ile yapılacaktır. İsteğe bağlı sigortalı olanlar ve dilekçesini elden teslim etmek isteyenler doğrudan ya da posta yoluyla kuruma başvururlar.

Adres: Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığının Milli Müdafaa Caddesi No:24 Bakanlıklar/ANKARA

Engelli sağlık raporunun aslının, yoksa noter onaylı bir suretinin ya da raporun alındığı hastanenin baştabipliği tarafından onaylanmış suretinin olması zorunludur.

Kadın sigortalının Kuruma başvurduğu tarihte aktif olarak çalışıp çalışmadığına bakılmayacaktır.

ENGELLİLER İÇİN ENGELLİLİK VERGİ İNDİRİMİ

Engellilik İndirimi Nedir?

Gelir Vergisi Kanununa göre çalışma gücünün;

Asgari % 80'ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli,

Asgari % 60'ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli,

Asgari % 40'ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır.

 

Kimler Engellilik İndiriminden Yararlanacaktır?

Gelir Vergisi Kanununa göre engellilik indirimi uygulamasından;

• Engelli ücretli,

• Bakmakla yükümlü olduğu engelli bulunan ücretli,

• Engelli serbest meslek erbabı,

• Bakmakla yükümlü olduğu engelli bulunan serbest meslek erbabı,

• Basit usulde vergilendirilen engelliler yararlanabileceklerdir.

Engellilik İndirimi Tutarları Ne Kadardır?

Engelli sayılanların çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen dereceler itibariyle tespit edilen aylık engellilik indirimi tutarları 2015 yılı için aşağıdaki gibidir.

1. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş olanlar) 880 TL

2. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %60’ını kaybetmiş olanlar) 440 TL

3. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %40’ını kaybetmiş olanlar) 200 TL

Bu tutarlar, engelli ücretlilerde ve bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretlilerde aylık gelir vergisi matrahından indirilir. Engellilik indirimlerine göre 2015 yılı Ocak ayında asgari ücret tutarı üzerinden ücret alan ücretlilerin yararlanacağı Gelir Vergisi avantajları şöyledir.

1. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş olanlar) 132,00 TL

2. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %60’ını kaybetmiş olanlar) 66,00 TL

3. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %40’ını kaybetmiş olanlar) 30.00 TL

Not: Vergi avantajı hesaplanırken asgari geçim indirimi dikkate alınmamıştır.

Serbest Meslek faaliyetinde bulunan engelliler ile bakmakla yükümlü olduğu engelli bulunan serbest meslek erbabının ve basit usulde vergilendirilenlerin beyan edilecek yıllık gelirlerinden (yukarıda aylık olarak belirlenen tutarlar yıllık olarak hesaplanarak) indirilir.

Engellilik İndiriminden Yararlanmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen engelliler aşağıdaki belgelerle birlikte Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Defterdarlıklara bağlı Gelir Müdürlüğüne, Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal Müdürlüklerine bir dilekçe ile başvuracaklardır.

Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişi Ne Demektir?

Engellilik indirimi uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan Tebliğle, bakmakla yükümlü olunan kişi tanımlanmıştır. Bu tabirden engelli kişinin tabi olduğu çalışma mevzuatı veya bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumunun mevzuatına göre yükümlü sayılan anne, baba, eş ve çocukları anlaşılacaktır. Çocuklarda yaş sınırlamasına gidilmeksizin işlem yapılmaktadır.

Başka Amaçlarla Alınmış Raporlar Engellilik İndiriminde de Geçerli midir?

Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen vatandaşlar diğer kurumların sevki sonucu aldıkları raporlarla (rapor aslı veya noter onaylı) ve gerekli diğer belgelerle birlikte ilgili Müdürlüklere başvurabileceklerdir.

Engellilere Sağlanan Diğer Vergi Avantajları:

Özel Tertibatlı Engelli Araç İthali

Özel tertibatlı engelli aracını ithal edecekler el ve ayaklarında ortopedik engeli bulunan kişilerdir. 1 Sıra No'lu Gümrük Muafiyeti Tebliği'nin 26 ncı maddesine göre "ortopedik engel" ibaresi, doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle, iskelet, kas ve sinir sistemindeki bozukluklar sonucu bedensel yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle alt ve üst ekstremite engelliliklerini ifade eder. Ortopedik engeli bulunmayan kişilerin gümrük vergisinden muaf olarak özel tertibatlı araç ithal etmeleri mümkün bulunmamaktadır.

Yurt İçinden Alınan Araçlarda Özel Tüketim Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları

Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede bulunan taşıt araçlarından motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşmayan binek otomobilleri, motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşmayan açık kasalı kamyonet, pikap veya tek sıra koltuklu kapalı kasalı eşya taşımaya mahsus taşıt araçları ile motosikletlerin “engel durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı(engellilikderecesi) %90 veya daha fazla” olan malul ve engelliler veya bizzat kullanmak amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engelliler tarafından, “beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere” motorlu araç ticareti yapanlardan satın alınmasında ÖTV tahsil edilmeyecektir.

2014 Yılı Şubat ayında yapılan düzenleme ile ‘’Engellilik durumlarının araçları bizzat kullanamayacak ve sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullandıklarını sağlık raporu ile belgeleyenlerden engellilik derecesi % 90 veya daha fazla olup tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptıran malûl ve engelliler beş yılda bir ÖTV siz sıfır araç (sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olan) alabilir.’’

 

Kendisi Kullanmak Amacıyla İlk Alımı Yapılan Özel Tertibatlı Araçlarda İstisna

Engellilik derecesi %90’ın altında olup, kendisi kullanmak amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malul ve engelliler tarafından ilk alımı ÖTV den istisna edilmiştir.

• Alıcının maluliyeti veya engelliliği ile özel tertibat yaptırılan araçları kullanabileceğine dair yetkili sağlık kuruluşlarından alınan sağlık kurulu raporunun aslı veya noter onaylı örneğinin,

• Aracın engelliliğe uygun olarak değiştirildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneğinin,

• Alıcının “H” sınıfı sürücü belgesinin fotokopisinin,

İbraz edilmesi kaydıyla beyannamede ÖTV hesaplanmayacaktır.

Vergi Dairesince kabul edilen beyanname ve ekleri incelenerek, araçta yapılan özel tertibatın raporda yazılı engelliliğe uygun hareket ettirici bir tadilat olduğu tespit edilecektir

Otomatik Vitesli Araçlarda ÖTV İstisnası

Otomatik vitesli araçlar, sol alt ekstremitede (ayak veya bacakta) engelliliği olanlar bakımından hariç, başka bir tadilat olmaksızın özel tertibatlı araç olarak değerlendirilmemektedir.

Buna göre, esas itibariyle, otomatik vitesli araçların gaz veya fren pedalı ya da vites kolunda engelliliğe uygun olarak yaptırılan tadilatlar, hareket ettirici özel tertibat sayılacak ve sağ ayağındaki veya sağ bacağındaki engellilik nedeniyle bu şekilde otomatik vitesli araç kullanabilecek olanlar, bu araçları ilk iktisabında istisnadan yararlanabilecektir.

Öte yandan, sol alt ekstremitede (ayak veya bacakta) engelliliği olanlar için otomatik vitesin hareket ettirici özel tertibat olarak sayılmaktadır. Buna göre, sağlık raporuna göre sadece sol alt ekstremitede engelliliği bulunan malul ve engellilerin "H" sınıfı sürücü belgesi olması halinde, başkaca özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın otomatik vitesli araçları ilk iktisabında bu istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu durumda, engellilik derecesi % 90'ın altında olup, sadece sol alt ekstremitede engelliliği bulunan malul ve engellilerde, aracın engelliliğe uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belge yerine aracın otomatik vitesli olduğuna dair "uygunluk belgesi" nin aslı veya noter onaylı örneği aranmaktadır.

ÖTV İstisnasının Süresi

İstisnadan yararlanarak adlarına araç alanların tescil tarihinden itibaren 5 yıl süresince ÖTV ödemeden taşıt aracı satın almaları veya ithal etmeleri mümkün değildir. İstisna uygulanarak araç alanların ÖTV ödenerek satılması durumunda  5 yıllık süre dolmadığı sürece yeniden ÖTV istisnasından yararlanarak araç alması mümkün değildir.

Motorlu Taşıtlar Vergisinde (MTV) Sağlanan Vergi Avantajları

Engellilik dereceleri % 90 ve daha fazla olan malûl ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malûl ve engellilerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.

Anılan Kanun hükümleri ve Tebliğdeki açıklamalar uyarınca, engellilik derecesi % 90 ve daha fazla olan malul ve engellilerin, adlarına kayıt ve tescil ettirecekleri taşıtlarda özel tertibat yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, engellilik derecesi % 90 dan az olan malul ve engelliler adına kayıt ve tescil edilecek taşıtların, bizzat malul ve engelli kişinin engelliliğine uygun özel tertibatlı hale getirilmesi gerekmektedir.

Engellilik derecesi % 90 dan az olan malul ve engellilerin adlarına kayıt ve tescilli taşıtlarda engelliliklerine uygun bir tertibat bulunmaması halinde bu taşıtlar için motorlu taşıtlar vergisi istisnası uygulanmamaktadır. Buna göre, otomatik vitesli taşıtlar, sağ ayağında veya sağ bacağında engelliliği bulunanların engellilik hallerine uygun özel tertibatlı olması halinde motorlu taşıtlar vergisinden istisna olacaktır.

Ancak, anılan Kanun hükmünün malul ve engellilerin engelliliklerine göre ayrım yapılmasını öngören bir amaç gütmesi söz konusu olmayacağından; sağlık raporunda sadece sol alt ekstremitede (ayak veya bacakta) engelliliği olduğu belirtilen malul ve engellilerin otomatik vitesli taşıtlarının başkaca özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın, malul ve engelli adına kayıt ve tescil edildiği tarihten itibaren motorlu taşıtlar vergisinden istisna olması gerekmektedir.

Katma Değer Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları

ÖTV istisnalı araç alımında  KDV indirimi yoktur.

Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamlarında kullanmaları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç (örneğin, görme engellilerin kullandıkları baston, yazı makinesi, kabartma klavye, sesli kitap; ortopedik engellilerin kullandıkları ortez-protez gibi cihazlar) ile özel bilgisayar programları istisna kapsamında kabul edilecektir.

Emlak Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları

Not: Arsa sahipliğinde vergi muafiyeti hakkı yoktur.

Malul ve engellilere vergi açısından sağlanan imkanlardan biri de Emlak Vergisinde uygulanmaya başlanan indirimli vergi oranı uygulamasıdır.

Emlak Vergisi Kanunu’nun değiştirilen 8. maddesine göre; Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskeni olan engelliler (kullanım hakkına sahip olunması hali dahil) emlak vergisi ödemeyeceklerdir.

İndirimli vergi oranının uygulanması için meskende bizzat oturma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle, sahip olduğu tek meskeni kiraya verip, kendisi başka yerde oturan engelli de diğer şartları taşımak kaydıyla emlak vergisi ödemeyecektir.

Engellinin indirimli emlak vergisi oranından yararlanabilmesi için herhangi bir gelirinin bulunmaması şartı aranmamaktadır.

İndirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanmak isteyen engellide, engel durumunun belli bir oranın üzerinde olması şartı aranmamaktadır.

Birden Fazla Meskene Sahip Olan Engelliler İçin Emlak Vergisi Uygulaması

• Birden fazla meskeni olanlar,

• Birden fazla meskende hisseye sahip olanlar,

• 200 m2’yi geçen tek konuta sahip olanlar,

İndirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanamayacaklardır.

Ayrıca belirli zamanlarda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler içinde vergi oranında bir indirim uygulanmayacaktır.

İndirimli vergi oranından yararlanan mükelleflerin, gerekli şartlardan herhangi birini kaybetmeleri halinde, bu durumu mükellefiyetlerinin bulunduğu belediyeye bildirmeleri gerekmektedir. Gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle Emlak Vergisi ödemeyen engelliler ile durumlarında meydana gelen değişikliği bildirmeyen engellilerden alınması gereken Emlak Vergisi, cezalı olarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

Emlak vergisi muafiyeti için evin bulunduğu belediyeye engelli raporu veya engelli kimlik kartı, ev tapusu ve nüfus kağıdı ile başvurulması gerekmektedir.

ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM HAKKI

Anayasanın 42. maddesi 8. fıkrası; “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır”.

Alınan engellilik raporuyla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olması şartı ile) Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır.

Özel eğitime devamlılığın sağlanması ve zorluk yaşanmaması için kurumlar engelli çocuklara ücretsiz taşıma olanağı sağlamaktadır. (Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrencilerin Okullara ve Kurumlara Erişiminin Ücretsiz Sağlanması Projesi kapsamında)

Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları ile birlikte resmî ve özel; okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan özel eğitim uygulamalarıdır.

Özel Eğitim Sınıfları

Özel eğitime ihtiyacı olan ve ayrı bir sınıfta eğitim almaları uygun bulunan bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile bir arada eğitim görmeleri amacıyla her tür ve kademedeki resmî ve özel okul ve kurumlarda, özel eğitim hizmetleri kurulunun önerisi doğrultusunda Millî Eğitim Müdürlükleri tarafından özel eğitim sınıfları açılabilir.

Evde eğitim; Zorunlu öğrenim çağındaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylerden sağlık problemi nedeniyle okul öncesi, ilköğretim veya özel eğitim programlarından herhangi birini uygulayan örgün eğitim kurumlarından doğrudan yararlanamayanlara eğitim hizmetlerinin evde sunulması esasına dayanan eğitimdir.

Engelli çocukların eğitimi için RAM lardan bilgi alınabilir.

ENGELLİ KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI  (EKPSS)

EKPSS 27 Nisan 2014 tarihinde yapılmıştır.

Sınav her iki yılda bir kez yapılır.

Bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yetenekleri bakımından engel oranının % 40 veya üzerinde ve çalışabilir durumda olduğunu mevzuat hükümlerine göre alınacak sağlık kurulu raporu ile belgeleyenler sınav ve kuraya girmeye hak kazanır.

Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı (EKPSS): Ortaöğretim, ön lisans ve lisans mezunu engellilerin engel grupları ve eğitim durumlarına göre yapılan ve sonuçları Devlet memurluğu ile kamu kurum ve kuruluşlarının işçi kadrolarına alınmalarında kullanılan merkezi sınavdır. Adayların atanabilmesi için yerleştirme tercih işlemlerine son başvuru tarihi itibarıyla mezun olması gerekir.

Engelliler için Mesleki Uygulama Okullarından mezun olanlar lise mezunu olarak EKPSS ye girme hakkı edinmiştir.

Kura; ilkokul, ortaokul, ilköğretim ve özel eğitim iş uygulama merkezi veya okulu mezunu veya bu okullardan yerleştirme işlemlerine son başvuru tarihi itibarıyla mezun olabilecek engellilerin 657 sayılı Kanunun 41.maddesi göz önünde bulundurularak kamu kurum ve kuruluşlarına tercihlerine göre yerleştirilmeleri amacıyla noter huzurunda yapılır. Kura çekimini, kura için başvuruda bulunan adaylar da izleyebilir. Kura yöntemiyle yerleşmek isteyen adayların kayıtları her bir dönem için sadece bir kez alınır. Dönem içerisinde gerçekleştirilecek yerleştirme işlemlerine ancak başvuruları kayıt altına alınan adaylar başvurabilir.

ENGELLİ BİREYLERİN ÇALIŞMA HAYATI NA DAİR DÜZENLEMELER

ANAYASA HÜKÜMLERİ

1) Anayasa Madde 49: “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”

Bu maddeye göre engelli bireylerin çalışma hakkı korunmuş aynı zamanda çalışma bir ödev olarak belirlenmiştir.

2) Anayasa Madde 50: ‘’ Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.’’

3) Anayasa Madde 70:’’Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.’’

4) Anayasa Madde 10:’’(Ek fıkra: 07.05.2010-5982/1 md.) Çocuklar, yaşlılar, engelliler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.

ENGELLİ MEMURLARIN ATAMALARINA İLİŞKİN HÜKÜMLER

Kurumlar engelli ve engel yakını olan çalışanları için kendi yönetmeliklerini düzenlerler.

TSK da çalışan muvazzaf personellerden özel eğitim alan çocukları olanlar artık atamaya esas rapor almak zorunda değildirler. Bunun yerine asker hastane veya asker hastane dışında yetkili her hangi bir hastaneden aldıkları ‘’özel eğitim amaçlı sağlık raporlarını’’ ve RAM raporlarını bağlı oldukları kuvvetlerin atama şubelerine göndererek atama amaçlı kullanabileceklerdir.

Devlet Memurları Kanunu

72.Madde (Şubat 2014)

“İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır.”

Devlet Memurlarının Yer Değiştirmesi Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik Değişikliği

(16.08.2014 tarihli)

(Sadece ilgili hükümler alıntılanmıştır)

Madde 12- Sağlık, aile birliği ve can güvenliği mazeretlerinin belgelendirilmesi halinde, hizmet bölgelerindeki ve/veya hizmet alanlarındaki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan memurun isteği üzerine yer değiştirme suretiyle ataması yapılabilir.

Sağlık ve aile birliği mazeretlerine dayalı olarak yer değiştirmeye tabi tutulan memur, mazeretinin devam ettiğini her yıl Ocak ayında alacağı belgeyle belgelendirmek zorundadır.

Zorunlu çalışma süresini sağlık veya aile birliği mazeretine dayalı olarak tamamlamamış olan memur mazeretinin sona ermesi durumunda, zorunlu hizmet süresinin eksik kalan kısmını tamamlamak zorundadır.

Sağlık ve can güvenliği mazeretlerine dayalı olarak yapılacak yer değiştirme suretiyle atamalar, atanma dönemine tabi değildir."

Madde 3- Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Sağlık Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği

Madde 13- Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekir.

Sağlık mazeretine dayalı olarak yapılacak yer değişikliğinde memur aynı hizmet bölgesi içinde başka bir hizmet alanına, bu şekilde mazeretin karşılanamaması halinde ise başka bir hizmet bölgesinde kurumca ihtiyaç duyulan ve mazeretinin karşılanabileceği bir hizmet alanına atanabilir."

"Engellilik Durumuna Bağlı Yer Değişikliği

Ek Madde 3- İlgili mevzuatına göre alman sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.

NOT: Bakmakla yükümlülük SGK yönünden; çalışanın üzerinden sağlık yardımından yararlanma şartıdır.

Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkanları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz.

NOT: Bir kereye mahsus bu haktan yararlanan memur tekrar atama istediğinde engellilik nedeniyle atama talep edemez. Bu durumda yönetmeliğin diğer hükümlerine tabi olur.

Memurun kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle yer değişikliğini talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.

Engellilik durumu devam ettiği sürece kurumlarca isteği dışında memurun yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır."