Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

5.2.1Toz emisyonlarını azaltmak için teknikler ve BAT-AEL’ler

Toz emisyonlarının (ağır metaller dahil olmak üzere) yarattığı kaygıların arkasında sağlık üzerindeki etkileri yatmaktadır. Başlıca toz emisyon kaynakları proses ocakları ve kazanlar (sıvı ve ağır fuel oil ile çalıştırılan), katalitik kraking rejeneratörleri, kok tesisleri, yakma fırınları, kok giderimi, ve ocaklardan ve flare bacalarından kurum üfleme faaliyetidir.

Toz emisyonlarının önlenmesi ve denetimi için MET sayılacak teknikler şunları içerir:

a) Elektrostatik çökelticiler (ESP): Elektrostatik çökelticiler, partiküllerin bir elektrik alanı etkisi altında yüklenmeleri ve ayrışmaları ilkesi temelinde faaliyet gösterirler.Elektrostatik çökelticiler çok çeşitli şartlar altında faaliyet gösterme kabiliyetine sahiptir.Azaltma verimliliği alan sayısı, kalma süresine (zaman), katalizörün özelliklerine ve yukarı yöndeki (upstream) partikül giderim cihazlarına bağlı olabilir (REF BREF, Bölüm 4.5.9.2).Geri kazanılan ve atılması gereken çok ince partikülatların (katalizör) denetlenebilmesi için rafineride ilave tesisler gerekebilir.Partikülatlardaki azalma nedeniyle metaller de azaltılabilir (Ni, Sb, V ve bunların bileşenleri).

FCC üntelerinde, 3-alan ESP ve 3-alan ESP sıklıkla kullanılmaktadır. Partiküllerin toplanmasının iyileştirilmesi için ESP kuru modda ya da amonak enjeksiyonu ile kullanılabilir.

Kok partiküllerinin elektrik yüklenmesindeki zorluk sebebiyle, ESP yakalama verimi yeşil kokun kalsinasyonu için düşebilir.

b) Torba filtreler: Torba filtreler gözenekli dokunmuş ya da keçeli kumaşlardan yapılır; bu filtrelerden gazlar akıtılarak parçacıklar giderilir. Torba filtre kullanımı, atık gazların niteliklerine ve maksimum faaliyet sıcaklığına yeterli olacak bir kumaş malzemesinin seçilmesini gerektirir (REF BREF, Bölüm 4.5.9.3).

c) Çok-aşamalı siklon ayırıcılar: Siklonların iki aşamasını takip ederek kurulmuş olan siklonik toplama cihazı ya da sistemi.Genel olarak üçüncü aşama ayırıcısı (ÜAA) adıyla bilinirler; yaygın kullanılan konfigürasyonları, birçok konvansiyonel siklonları ya da iyileştirilmiş türbülans tüpünü içeren tek bir kapdan oluşur.Performansları başlıca rejenaratörün dahili siklonlarının aşağı akış yönünde bulunan katalizöre ait tozun partiküllerinin yoğunluğuna ve boyutlarının dağılımına bağlıdır (REF BREF, Bölüm 4.5.9.1). Bunlar yüksek hıza sahip cihazlardır ve geri kazanılan katalizör toz silosuna (hopper) geri iletilir. Bazı durumlarda yeni bir filtrasyon aşaması kullanılır ve buna 4. aşama adı verilir. Bazı tehlikeli metaller içeren geri kazanılmış katalizör tozları tehlikeli sanayi atığıdır ve havadan suya ve toprağa geçebilecek herhangi bir kirliliği önlemek amacıyla bunların uygun bir şekilde işlenmesi ve ortadan kaldırılması gerekir.

d) Santrifüjlü yıkayıcılar: Santrifüjlü yıkayıcılar siklon ilkesi ile, Venturi yıkayıcılarında olduğu gibi, su ile yoğun bir teması bir araya getirirler (REF BREF, Bölüm 4.25.4.5).

e) Üçüncü aşama açma (blowback) filtreleri: Sıcak seramik filtreleri, üçüncü aşama siklonlar alt akıntısında güçlendirilebilirler. Geri akış (açma) için kullanılan seramik ya da sinterlenmiş metal filtre cihazlarında, katı unsurlar yüzeyde bir kek oluşturacak şekilde yakalandıktan sonra, geri bir akış başlatılarak yerlerinden çıkartılırlar. Yerlerinden çıkartılan bu katı maddeler daha sonra filtre sisteminden boşaltılırlar (REF BREF, Bölüm 4.5.9.3).

Geri akış (açma) ve kumaş filterelerin ikisi de siklonlar ve elektrostatik çökelticilere göre daha yüksek performans elde etmektedirler. Ayrıca, seramik filtreler en ince partikülatları yakalamak ve başlama ile aksama durumları ile başa çıkabilme bakımından özel bir verimlilik göstermişlerdir.

MET 9: Depolama ve işlem faaliyetlerinden kaynaklanan toz emisyonlarının azaltılması

Tozlu malzemelerin depolanması ve işlenmesinden kaynaklanan toz emisyonlarını önlemek, ya da bunun uygulanabilir olmadığı durumlarda bu tür emisyonları azaltmak için MET, aşağıda gösterilen tekniklerden birinin ya da bu tekniklerin bir bileşiminin kullanılmasıdır (REF BREF Bölüm 4.21):

• 
  Pudra kıvamında dökme malzemelerin toz azaltma sistemine sahip (örneğin kumaş filtre) kapalı silolarda depolanması.
  
• 
  İnce toz halindeki malzemelerin kapalı konteynerlerde ya da kapalı torbalarda depolanması.
  
• 
  Kalın toz kalindeki nemlendirilmiş malzemenin stok halinde tutulması, yüzeyin kabuk ajanları ile stabilize edilmesi veya kalın toz halindeki malzeme yığınlarının örtüler altında depolanması.
  
• 
  Yol temizleme araçlarının kullanılması.
  

Bu MET sonuç belgesi Bölüm 4.21’de verilen referans BREF’i esas almaktadır.

MET 10: Katalizörün rejenerasyonundan (katalitik kraking prosesi) kaynaklanan toz ve metal emisyonlarının azaltılması

Katalitik kraking prosesi sonucu havaya salınan toz ve metal emisyonlarının azaltılması içinMET, aşağıda gösterilen tekniklerden birinin ya da bu tekniklerin bir bileşiminin kullanılmasıdır:

1. Birincil ya da proses ile ilgili teknikler; aşağıdakiler gibi:

Teknik	Tanım	Uygulanabilirlik
1. Aşınmaya dayanıklı katalizör kullanımı	Toz emisyonlarını düşürebilmek için aşınmaya ve parçalanmaya dayanıklı olabilecek katalizör maddesinin seçimi	Genel olarak uygulanabilir, katalizörlerin sağlanan aktifliği ve seçiciliği yeterlidir
2. Düşük kükürt beslemesi kullnımı (örneğin besleme seçimi veya hammaddenin hidro-arıtımı)	Ünitede, işlenebilecek maddeler içerisinden düşük kükürt içerikli beslemenin tercih edilmesi Hidro-arıtım ham maddenin kükürt, azot ve metal içeriğini azaltmayı hedefler	Yeterli miktarda düşük kükürt stoğu, hidrojen üretimi ve hidrojen sülfür (H2S) arıtım kapasitesinin sağlanması (örneğin amin ve Claus birimleri)

2. İkincil ya da boru-sonu teknikleri; aşağıdakiler gibi:

Teknik	Tanım	Uygulanabilirlik
1. Elektrostatik çökelticiler (ESÇ)	Bakınız: Teknik a)	Genel olarak uygulanabilir. Tekniğin uygulanması için önemli büyüklükte yer bulunması ihtiyacı olabilir.
2. Çok aşamalı siklon ayırıcılar	Bakınız: Teknik c)	Genel olarak uygulanabilir
3. Üçüncü aşama açma filtresi	Bakınız: Teknik e)	Sınırlı tam boy örnekleri olması sebebiyle uygulaması sınırlandırılmış olabilir
4. Islak temizleme	Gazlı bileşikler uygun sıvı içinde çözülürler. Katı ve gazlı bileşiklerin aynı anda giderilmesi mümkündür (REF BREF, Bölüm 4.5.10.2)	Ççorak alanlarla ve arıtmadan (yüksek miktarda tuz ile atık su örneğini içerir) kaynaklanan yan ürünlerin geri kazanılamaması veya uygun şekilde bertaraf edilememesi sebebiyle uygulaması sınırlı olabilir. Tekniğin uygulanması için önemli büyüklükte yer bulunması ihtiyacı olabilir.

Tablo 4.1 Katalitik kraking prosesinden (rejeneratör) kaynaklanan toz ve metal emisyonları için BAT-AEL’ler

Parametre	Birim Tipi	BAT-AEL (aylık ortalama) ^(1) mg/Nm^3
Toz	Yeni üniteler	<10 – 25
	Mevcut üniteler	10 – 50 ^(2)
^(1)CO kazanında ve gaz soğutucudan geçerek yapılan kurum üfleme işlemi dahil edilmemiştir. ^(2)Aralığın alt limitine 4-alanlı ESP ile ulaşılabilir.

İlgili izleme yönetemi MET 2’de tarif edilmiştir.

Bu MET sonuç bildirgesi REF BREF Bölüm 4.5.9’da verilen bilgileri temel almaktadır.

Not: Bu MET sonuç bildirgesi için, Teknik Çalışma Grubunun bir kısım üyesinin karşıt görüşlerine göre EIPPCB tarafından tayin edilmelidir (Bkz Bölüm 4.7).

MET 11: Koklaştırma prosesinden kaynaklanan toz ve metal emisyonlarının azaltılması

Koklaştırma prosesinden dolayı havaya salınan emisyonların azaltılması için MET, aşağıda gösterilen tekniklerden birinin ya da bu tekniklerin bir bileşiminin kullanılmasıdır (Referans BREF, Bölüm 5.7):

1. Birincil ya da proses ile ilgili teknikler; aşağıdakiler gibi:

Teknik	Tanım	Uygulanabilirlik
1. Kok tozlarının toplanması ve geri dönüşümü	Tüm koklaştırma prosesi sırasında üretilen kok tozlarının sistematik olarak toplanması ve geri dönüşümü (sondaj, işlem, kırma, kalsinasyon, soğutma, vb)	Genel olarak uygulanabilir.
2. Kokun MET 8’e göre işlenmesi ve depolanması	Bakınız: MET8	Genel olarak uygulanabilir.
3. Kapalı blöf sistemi kullanımı	Kok dramlarından basınç giderme için durdurma sistemi	Genel olarak uygulanabilir.
4. Rafineri yakıt gazı (RFG) bileşeni olarak gazın (son havalandırma dahil) geri kazanılması	Kok dramından çıkan son havalındırmanın RYG olarak geri kazanımı için flaring işlemi yerine gaz kompresörüne taşınması. Esnek koklaştırma prosesi için koklaştırma ünitesinden çıkan gazın öncelikli arıtılması için dönüşüm basamağı (karbonil sülfitin (COS) H2S’e dönüştürülmesi için) gerekmektedir.	Mevcut üniteler için, tekniklerin uygulanması yer durumuna bağlı olarak sınırlanabilir.

Bu MET sonuç bildirgesi REF BREF Bölüm 4.7’de verilen bilgileri temel almaktadır.

Açıklacıyı Not: Kok partikülleri (metallerde dahil) kok üretimi aşamasında, esnek-koklaştırıcılar, akışkan koklaştırıcılar ve kalsinatörlerde tutulur. Beslemeyi fırınlarda ön ısıtmak için ısı üretimi gerekliliği ile bağlantılı olarak gecikmeli koklaştırma prosesi durumunda sadece toz emisyonu oluşur (kok partikülleri oluşmaz).

Üretilen kokun saklanması ve yönetimi aşamasında da, tamamen kapalı sistemler hariç olmak üzere (herhangi bir koklaştırma prosesinde) kok partikülleri emisyonu oluşabilir.

MET 12: Yeşil kokun kalsinasyonundan kaynaklanan toz emisyonlarının azaltılması

Yeşil kokun kalsinasyonu prosesinden kaynaklanan havaya salınan toz emisyonlarının azaltılması için MET, aşağıda verilen tekniklerin bileşiminin kullanılmasıdır:

Teknik	Açıklama	Uygulanabilirlik
1. Elektrostatik çöktürme (ESP)	Bakınız teknik a)	Mevcut üniteler için, yerin uygunluğuna göre uygulanabilirlik sınırlanabilir. Uygulanabilirlik, grafit ve anot kok kalsinasyonu üretiminde, kok partiküllerinin yüksek direncine bağlı olarak engellenebilir.
2. Çok aşamalı siklon ayırıcı	Bakınız teknik c)	Genel olarak uygulanabilir

Tablo 4.2. Yeşil kokun kalsinasyonu prosesinden kaynaklanan toz ve metaller için BAT-AEL’ler

Parametre	BAT-AEL (aylık ortalama)
	mg/Nm^3
Toz	10 – 50 ^(1)(2)(3)
^(1)3-alanlı ESP bulunduran mevcut üniteler için aralığın üst limiti 50 mg/Nm^3 ^(2)Aralığın alt limitine 4-alanlı ESP kullanılarak erişilebilir ^(3)ESP’nin uygulanamadığı durumda, değerlerin 150 mg/Nm^3’e kadar oluşması mümkündür

İlişkilendirilmiş izleme MET 2’de açıklanmıştır.

MET 13: Yanma birimlerinden kaynaklanan toz ve metal emisyonlarının azaltılması

Yanma birimlerinden kaynaklanan toz ve metal emisyonlarının önlenmesi ya da azaltılması için BAT, aşağıda gösterilen tekniklerden birinin ya da bu tekniklerin bir bileşiminin kullanılmasıdır (Referans MET, Bölüm 5.9):

1. Birincil ya da proses ile ilgili teknikler; aşağıdakiler gibi:

Teknik	Tanım	Uygulanabilirlik
1. Yakıt seçimi ya da yakıtın arıtılması
a. Sıvı yakıt yerine gazın kullanılması	Sıvı yanma yerine gaz kullanılması aynı zamanda toz emisyon düzeylerinde düşüşe yol açar	Uygulanabilirlik, doğal gaz gibi düşük kükürt içerikli yakıtların elde edilebilmesi ile sınırlıdır; bu durum, Üye Ülkenin enerji politikasına bağlıdır
b. Düşük kükürt içerikli rafineri fuel oil (RFO)’i kullanımı (örneğin RFO’nun seçimi veya hidro-arıtımı)	Rafineri fuel oil seçiminde, ünitede kullanılması olası kaynaklardan düşük kükürt içerikli sıvı yakıtlar tercih edilerek kullanılır. Hidrojenasyon reaksiyonları temelinde çalışan hidro-arıtım, düşük kükürt içerikli yakıt üretimini ve proses konfigürasyonunun optimizasyonunu hedefler. Yakıtın kükürt, azot ve metal içeriğini azaltır.	Uygulanabilirlik, düşük kükürt içerikli sıvı yakıtlar, hidrojen üretiminin mevcut olması ve hidrojen sülfür (H2S) arıtım kapasitesinin (örneğin amin ve Claus birimleri) uygunluğu ile sınırlıdır.
2. Yanma işleminde modifikasyon yapılması
a.Yanmanın optimizasyonu	Uygun yanma parametrelerinin (örneğin O2, CO içeriği, yakıt/hava oranı, yanmamış bileşenler) kalıcı olarak izlenmesi üzerine kurulu olan teknik en iyi yanma şartlarını elde etmek için denetim teknolojisi kullanır	Tüm yanma türlerine genel olarak uygulanabilir
b.Sıvı yakıtın atomizasyonu	Yüksek basınç kullanımı ile sıvı yakıtın damlacık boyutunun küçültülmesi. Son zamanlardaki en uygun börner tasarımları genellikle buhar atomizasyonunu da içermektedir	Sıvı yakıt ateşlenmesine genel olarak uygulanabilir

2. İkincil ya da boru-sonu teknikleri; aşağıdakiler gibi:

Teknikler	Tanım	Uygulanabilirlik
1. Elektrostatik çöktürücü (ESA)	Bakınız: Teknik a)	Genel olarak uygulanabilir
2. Üçüncü aşama açma filtresi	Bakınız: Teknik e)	Genel olarak uygulanabilir
3. Kumaş filtre	Bakınız: Teknik b)	Genel olarak uygulanabilir
4. Islak temizleme	Prosesin gazlı bileşikleri uygun bir sıvı içinde çözelirler. Katı ve gazlı bileşiklerin aynı anda giderilmesi mümkündür.	Uygulanabilirlik çorak alanlarda ve arıtmadan (yüksek seviyede tuz içeren atık sular gibi) kaynaklanan yan ürünlerin tekrar kullanılamaması veya uygun şekilde bertaraf edilememesi halinde sınırlı olabilir. Tekniğin uygulanması için belirgin oranda bir Alana ihtiyaç olabilir.
5. Santrifüjlü yıkayıcılar:	Bakınız: Teknik d)	Genel olarak uygulanabilir

Tablo 4.3 Yanma birimlerinden kaynaklanan toz ve metal emisyonlarının azaltılması için BAT-AEL’ler

Parametre	Yanma Tipi	BAT-AEL (aylık ortalama) %3 O2’de mg/Nm^3
Toz^4	Çoklu yakıt ateşlemesi	5 – 50 mevcut üniteler için > 50 MWth^(1) (2)
		5 – 25 yeni birimler için > 50 MWth
^(1) Boru sonu teknikler kullanan ünitelerde aralığın alt limitine ulaşılabilir. ^(2)Aralığın üst limiti sadece birincil teknikler kullanılarak yüksek yüzdeli yağ yanması kullanımına atıftır. ^(3)Hatırlatılmalıdır ki, mevcut üniteler için 27605 sayılı yönetmeliğin ek 6 ve 7’sindeki ESD ve yeni üniteler için 27605 sayılı yönetmeliğin ek 2 ve 3’ündeki ESD değerlerine uyulmalıdır (her zaman ≥ 50 MWth)

İlişkilendirilmiş izleme MET 2’de açıklanmıştır.

Bu MET sonuç bildirgesi REF BREF Bölümler 4.5.9 ve 4.10.5’de verilen bilgileri temel almaktadır.