Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

Kesiksiz bitim işlemleriyle ilgili çevresel sorunlar

Bazı istisnalar (örneğin, organik-fosfor esaslı güç tutuşurluk maddelerinin aplikasyonu) haricinde kesiksiz bitim işlemleri kondenzasyondan sonra yıkama işlemi gerektirmez. Bu da, olası su kirliliği emisyonlarının, sistem kayıplarından ve ekipmanın temizlenmesi için kullanılan sudan ibaret olduğu anlamına gelmektedir. Konvensiyonel bir fulardda, her partinin sonundaki potansiyel sistem kayıpları şunlardır :

• 
  şasideki artık flotte,
  
• 
  borulardaki artık flotte,
  
• 
  bitim işlemi formülasyonundaki kimyasal maddelerin şasiye beslendiği tanktaki artıklar.
  

Normalde bu kayıplar, tüketilen toplam flotte miktarının % 1-5’i kadardır ve bu pahalı yardımcı maddelerin dökülmesi terbiyecilerin de işine gelmemektedir. Ancak, bazı durumlarda küçük fason terbiyecilerde % 35 veya 50’yi aşan oranlarda kayıplar gözlemlenmektedir. Bu oran, aplikasyon tekniklerine ve parti büyüklüğüne göre değişmektedir. Bu açıdan püskürtme, köpükle aplikasyon ve aktarma gibi aplikasyon tekniklerindeki (sistemdeki daha derişik artıklar nedeniyle, daha düşük ölçüde) sistem kayıpları, hacim olarak (her ne kadar aktif madde açısından daha derişik olsalar da) daha düşüktür.

Aplike edilen yardımcı maddeler yeterli stabiliteye sahipse, konsantre flotte artıkları tekrar kullanılmaktadır. Aksi takdirde atık yakma ünitelerine gönderilecek atıklar olarak ayrılırlar. Ancak birçok durumda bu flotteler tahliye edilerek diğer atıklarla karışmaktadır.

Bir tekstil işletmesinde açığa çıkan atık su miktarıyla karşılaştırıldığında hacimleri oldukça düşük olmakla birlikte bu suların 10-200 g/l KOİ ve % 5-25 oranında aktif madde içerikleriyle, konsantrasyon seviyeleri çok yüksektir. Daha ziyade küçük partilerle üretim yapan fason terbiye işletmelerinde sistem kayıpları, toplam organik yükün önemli bir kısmını oluşturabilmektedir. Buna ilaveten, söz konusu maddelerin çoğunun biyobozunurluğu düşüktür veya hiç yoktur, ve bir kısmı da zehirlidir.

Atık suda bulunabilen zararlı maddelerin türleri, uygulanan bitim işlem türüne bağlı olarak değişmektedir.

Hava emisyonları kurutma ve kondenzasyon işlemleri sırasında aktif maddelerin ve bunların yapıtaşlarının uçuculuğu nedeniyle meydana gelmektedir. (Bazen kokuların da eşlik ettiği) hava emisyonları ayrıca preparat kalıntılarından ve bitime yakın işlemler sırasında kumaş üzerinde kalan kalıntılarla da ilişkilendirilmektedir. Emisyon yükleri, kurutma veya kondenzasyon sıcaklığına, apre banyosundaki uçucu maddelerin miktarına, liflerin cinsine ve formülasyondaki potansiyel reaktiflere bağlıdır. Zararlı maddelerin yelpazesi geniş bir alana yayılmakta ve formülasyonda mevcut olan aktif maddelere ve yine kondenzasyon ve kurutma parametrelerine göre değişmektedir.

Hava emisyonlarıyla ilgili olarak göz önünde bulundurulması gereken bir başka önemli faktör de, direkt ısıtmalı (metan, propan, bütan ile) ramözlerin birtakım emisyonlara neden olabilmesidir.