Euronun Ulusal Banknot ve Madeni Paralarla Değişimi ve Karşılaşılması Olası Meseleler



Yüklə 362,45 Kb.
səhifə4/5
tarix15.09.2018
ölçüsü362,45 Kb.
#81810
1   2   3   4   5
Tablo 6: Tasarruf Bankaları




2000

1999

1998

Şube sayısı

271

292

320

Toplam çalışan1

2.172

3.626

3.533

Krediler2

67.084

67.255

63.551

Mevduat3

60.853

70.202

73.235

Sermaye ve Rezervler4

11.435

11.949

11.529

Toplam Bilanço b.4

83.321

91.771

93.963

1.ortalama

2.halka kullandırılan, milyar kron

3.halkın mevduatı (hanehalkı, şirketler, yerel hükümetler), milyar kron

4.milyar kron

Kaynak: İsveç Bankalar Birliği

Yabancı Bankalar
Yabancı bankalara İsveç’te bankacılık yapma yetkisi ilk olarak 1986’da verilmiştir. Bu lisansların çoğunluğu şirketler kesimindedir. Yabancı bankalara 1990 yılında şube açma yetkisi verilmesiyle yabancı bankaların İsveç’teki iştirak halindeki bankaları şubeye dönüşmüş, ikisi dışında tüm bankalar şube olarak faaliyetine devam etmiştir. 1990 yılında yabancıların İsveç şirketlerinden hisse edinme yasaklarının kaldırılmasıyla, İsveç banka şirketlerinin hisseleri yabancılar tarafından da satın alınmaya başlanmıştır. Yabancı bankaların rakamları ticaret bankaları içinde yer almaktadır.
3.4.2.Bilanço Yapısı
Aktifler
İsveç bankacılık sistemi toplam aktiflerinin değeri 2000 yıl sonu itibariyle 3 trilyon İsveç kronuna yaklaşmıştır. 1990’ların ortalarında toplam aktiflerin yabancı iştirakler ve diğer grup şirketleri tarafından tutulan kısmı yaklaşık yüzde 10 iken, bu oran 2000 yılsonu itibariyle yüzde 40’lar civarındadır. Orandaki büyük değişim son yıllarda gerçekleşen büyümenin büyük kısmının yabancı kaynaklı olduğunu göstermektedir. Büyümenin dinamiğini birleşme ve devralmalar oluşturmuştur. 1997 yılındaki değişimin gerisinde Handelsbanken’in Standshypotek’i alması ve Nordbanken ile Merita Bank’ın birleşmesi varken, 2000 yılındaki değişimin gerisinde MeritaNordbanken’in Unidanmark ile birleşmesi ve SEB’nin BfG’yi satın alması vardır.
Tablo 7

İsveç Bankaları Aktif ve Pasifleri1(Milyar Kron, Yüzde pay)




2000

Pay

1999

Pay

1998

Pay

1997

Pay

Aktifler

























Nakit ve kredi

kurumlarından alacaklar



881

30

692

27

655

27

612

29

Devlet hisse ve bonoları

384

13

382

19

452

19

341

16

(Halka) krediler

1.158

39

990

38

920

38

869

40

Diğer aktifler

524

18

397

16

381

16

323

15

Aktif toplamı

2.947

100

2.461

100

2.408

100

2.145

100




























Pasifler

























Finansal kurumlara yük.

826

28

684

28

729

30

580

27

Mevduat ve halktan krediler

1.096

37

949

39

926

39

944

44

Menkul kıymetler2

329

11

286

11

241

10

168

8

Diğer pasifler

537

18

419

17

397

16

331

15

Özkaynak ve rezervler
(vergilendirilmemiş )

159

6

123

5

115

5

122

6

Toplam pasif

2.947

100

2.461

100

2.408

100

2.145

100

1. Tüm bankalar, yabancı banka şubeleri, büyük tasarruf bankaları ve ortak bankalar dahil

2. bono ve sertifikalar



Kaynak: İsveç Bankalar Birliği
1990’lar boyunca büyük bankalarda değişim olmakla beraber, aktiflerin genel olarak dağılımında önemli değişiklikler olmamıştır. Büyük bankalardaki kredilerin payı 1990’ların ortasında yüzde 70’ler civarında iken 2001 yılı başında yüzde 60’a gerilemiştir. Bu azalmanın gerisinde 1996 yılında uygulanmaya başlanan yeni muhasebe düzenlemeleri vardır. Düzenlemeler repo anlaşmaları ve türev kontratların piyasa değerinden kaydını zorunlu hale getirmektedir.
1990’ların ortalarına kıyasla bankaların tuttukları menkul kıymetlerin payı gerilerken, interbank işlemleri ve diğer aktifler artış göstermiştir. İnterbank işlemleri finansal piyasalardaki hareketlenmenin, diğer aktifler ise büyük bankaların hizmet yelpazelerindeki genişlemenin sonucunda artış göstermiştir. Diğer aktifler büyük oranda hayat, mal ve yükümlülüklerin sigortasını içermekle beraber türev kontratlar, iştirakler ve gayrimenkuller de yine burada yer almaktadır. (1991 yılında İsveç bankalarına sigorta şirketi sahibi olabilme izni verilmesini takiben şu anda hemen hemen bütün büyük bankaların birer sigorta şirketi vardır. Bankalar sigorta şirketleri aracılığıyla sermaye, hayat ve emeklilik sigortaları yaparak fon temin edebilmektedir.)
Tablo 8

Büyük Bankalar, Aktiflerin Dağılımı (Yüzde Pay)




Krediler

Interbank

Menkul Değ.Cüzd.

Diğer Aktifler

1990

69.1

13.9

9.8

7.2

1991

73.8

9.7

9.9

6.6

1992

74.0

8.9

9.3

7.8

1993

68.7

7.2

15.1

9.0

1994

67.9

7.9

15.2

9.0

1995

58.9

10.8

14.1

16.2

1996

59.6

13.4

13.3

13.8

1997

62.6

14.1

7.9

15.5

1998

61.5

12.4

12.5

13.6

1999

62.9

11.9

10.8

14.4

2000

60.7

11.7

11.0

16.6

20011

59.1

12.0

11.4

17.5

1.2001 rakamları Ocak-Mart dönemine aittir.

Kaynak: Riksbank, Financial Stability Report 2001:1


Tablo 9

Büyük Bankalar, Pasif Yapısı (Yüzde Pay)






Mevduat ve Kamudan Genel Borçlanma

Interbank Yüküm.

Çıkartılan Menkul Kıymetler

Alınan Diğer Krediler

Diğer Yüküm.


Özkaynak

1990

31.4

34.4

19.1

2.6

8.3

4.2

1991

35.0

25.7

25.9

2.5

6.8

4.1

1992

34.7

22.4

29.1

3.3

7.1

3.5

1993

38.3

16.3

29.7

3.8

7.8

4.1

1994

39.2

18.0

26.9

3.8

7.3

4.8

1995

32.1

18.6

26.9

3.2

14.5

4.8

1996

32.7

19.6

26.6

3.1

13.5

4.6

1997

31.7

21.0

27.7

3.2

12.2

4.2

1998

29.5

21.6

29.0

3.0

12.7

4.3

1999

30.8

16.1

31.6

3.1

13.8

4.6

2000

32.4

15.0

29.2

2.8

16.3

4.3

20011

31.0

16.3

28.8

2.8

16.9

4.1

1. Mart 2001 itibariyle.

Kaynak: Riksbank, Financial Stability Report 2001:1


Büyük bankaların finansman yapısında son yıllarda önemli değişiklik olmamıştır. Genel seyir içinde payı düşen mevduatlarda 2000 başından itibaren küçük bir artış görülmektedir. Interbank borçlanması ile çıkarılan menkul değerler arasındaki, dönem dönem birinin lehine değişen finansman tercihi 10 yıllık tablodan da görülebilmekte, birinin payının yükseldiği dönemde diğerinin payı düşmektedir.
Banka mevduatı yatırımcı açısından en likit seçeneklerden biri olduğundan bankalar da mevduat bağlantılı hizmetler vermekte, sonuçta bankalar büyük ve/veya küçük ödemeler için aracılıkta önemli bir rol oynamaktadırlar. İsveç’te de bankalar Merkez Bankası’nın takas ve ödemeler sisteminde (RIX) önemli rol almışlar ve uzun dönemde bireysel ödemeler için hem yatırımlarda bulunmuş hem de sistemler geliştirmişlerdir. Ölçek ekonomileri ve ürünlerin birbirleri ile rekabeti dikkate alındığında mevduat sahiplerine yeni, rekabetçi ödeme hizmetleri sunmadan yeni oyuncuların bu piyasalara girmesi, piyasada halen faaliyet gösterenlerle rekabet etmesi zor görülmektedir.
Krediler
Bankaların küçük ve orta ölçekli işletmelerin risklerini takibi sermaye piyasasının diğer üyelerine göre çok daha kolaydır. Küçük ve orta ölçekli işletmeler rekabete dayalı nedenlerle faaliyetlerinin başka kurumlarca bilinmesi istemediklerinden pek çoğu kredisini bankalardan almayı tercih etmektedir. Kredi müşterilerinin izlenmesi gibi masraflı bir konuda çok sayıda müşteri dolayısıyla ortaya çıkan bankaların göreli avantajlarından biri ölçek ekonomileri diğeri ise riskin dağıtılmasıdır. Dolayısıyla kredilerin oluşturulması ve alacaklıların izlenmesinde bankaların aracılığı maliyet açısından çok daha etkin hale gelmektedir. İsveç’te de kredi piyasasında hakim grup bankalardır.
Ülkedeki büyük bankaların son beş yıllık rakamlarına bakıldığında bütün büyük bankaların rakamlarında artışa rağmen, belirgin bir trend görülememektedir. Sektörün toplam kredilerinin artışı ile kıyaslandığında büyük banka kredilerinin önemli miktarda artmadığı, toplamdaki artışın butik bankaları, sigorta şirketleri ve yabancı banka kredilerindeki artıştan kaynaklandığı görülmektedir.
Tablo 10

Büyük Bankalar, Kredilerin Sektörel Dağılımı (Yüzde Pay)







HaneHalkı

Emlak Yönetimi

Mal ve Hizmetler


Taşımacılık

İnşaat Sektörü

İmalat Sektörü


Diğer1

Toplam

1997

40.4

16.4

10.2

2.5

1.9

16.1

12.5

100.0

1998

37.8

15.5

9.3

4.7

3.8

14.9

14.0

100.0

1999

37.1

15.1

9.5

3.7

5.3

14.6

14.7

100.0

2000

36.5

15.1

8.0

3.4

3.9

13.3

19.8

100.0

1.Tarım, ormancılık, bankacılık hariç finans sektörü, deniz taşımacılığı ve belediyeler dahil.

Kaynak: Riksbank, Financial Stability Report 2001:1


Kredi çeşitlenmesinin düzeyini görmek üzere kredilerin dağılımına bakıldığında hanehalklarına kullandırılan kredilerin yüzde 35 ile 1997’deki yüzde 40’lık seviyesine kıyasla gerilediği görülmektedir. Emlak ve inşaat piyasasına kullandırılan kredilerden oluşan emlak kredileri son dört yıl boyunca yüzde 20’ler düzeyinde hemen hemen aynı kalmıştır. Diğer’in payının artması ise satınalmaların gerçekleştiği geçen yıllar içinde geçmişte görece önemsiz olan sektörlerin daha önemli hale gelmesinden kaynaklanmaktadır.
Daha önce de bahsedildiği gibi (Tablo 4) İsveç bankalarının yurtdışına kullandırdıkları kredilerden kaynaklanan alacakları az sayıda ülke arasında dağılmaktadır. Bu nedenle İsveç Merkez Bankası ve bankaları bu ülke ekonomilerini de yakından takip etmektedir.
Kredi Zararları
Gerçekleşmiş kredi zararı rakamları ve/veya bunların toplam krediler içindeki payı gelecek dönemde oluşabilecek zararların hesaplanmasında bir işleve sahip değildir. Ancak değişik ekonomik ortamda zararların nasıl bir seyir izlediğinin bilinmesi veri bir ortam içinde kredilerin olası seyrine dair bir tahmin yapılmasında yardımcı olacaktır. Büyük bankaların kredi zararı rakamlarına bakıldığında genel seviyede büyük bir değişiklik olmadığı görülmektedir.
Takibe düşmüş kredilerin eşit olduğu durumlarda bile daha fazla karşılık ayıran kurumların daha az takibe düşmüş krediye sahip olacağı dikkate alındığında, bankalar arasında takipteki kredi rakamlarındaki büyük farklılıklar bankaların takipteki kredileri için ayırdıkları karşılık oranlarındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Kendi içindeki seyrine bakıldığında kredi zararlarının kriz sonrası yıllarda büyük ölçüde azaldığı, uluslararası bir karşılaştırma ile bakıldığında son yıllarda kredi zararlarının çok düşük seviyelerde olduğu görülmektedir.
Yüklə 362,45 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin