Fan: O`zbekiston tarixi

Xorazm viloyati Yangibozor tumanidagi 8 – son umumiy o’rta ta’lim maktabining tarix fani o’qituvchisi Raximboyeva Gulxumorning ish tajribalaridan namunalar

Sinf: 8

Mavzu: Buxoro xonligining tashqi siyosati

Interfaol mashg`ulotning texnologik xaritasi va o’tkazilish ishlanmasi

Maqsad va vazifalar	Ta’limiy: O’quvchilarga Buxoro xonligining tashqi siyosati haqidagi bilimlar beriladi; Tarbiyaviy: O’quvchilarni Vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ularni hurmat ruhida tarbiyalash. Rivojlantiruvchi: Guruhda ishlash, bir-birini tinglash malakasini shakllantirish. Tayanch kompetensiya: Shaxs sifatida o’zini o’zi rivojlantirish kompetensiyasi. Fanga oid kompetensiya: Sanalarda bo’lgan voqea va xodisalarni biladilar.
O’quv materiali mazmuni	Buxoro va Boburiylar davlati munosabatlari, Buxoro-Usmonli turk munosabatlari, Buxoro va Eron munosabatlari hamda Buxoro-Rossiya munosabatlari haqidagi ma’lumotlar.
O’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi	Shakl: interfaol mashg`ulot: savol-javob, kichik guruh, guruh, jamoa bo’lib ishlash. Metod: Aqliy hujum, og`zaki bayon, tushuntirish, test bilan ishlash, “Soat mashqi”, “Bingo” mashqlari Vosita: mustaqil ishlarning tarqatma materiallari, kitoblar, magnitli doska, rangli qog`oz va marker, flomasterlar. Usul: jadval, mashqlar. Nazorat: kuzatish, nazorat savollari, nazorat mashqlari. Baholash: rag`batlantirish, o’z-o’zini baholash, ball tizimi.
Kutiladigan natijalar	Murabbiy: Mavzu asosida to’laqonli ma’lumot berib, o’quvchilar bilimini oshiradi. Mashg`ulotda qo’llanilgan turli metodlar, mustaqil ish bo’yicha tarqatma materiallar asosida mavzu bo’yicha o’quvchilarning bilim, ko’nikma, malakalarini oshiradi. O’quvchi-talaba: Mavzu bo’yicha yangi bilimlar egallanadi. Mavzuning asosiy mazmuni bo’yicha mustaqillikning qadriga yetish, ozodlik, hurlik, vatanparvarlik hislari kuchayadi.
Kelgusi rejalar	Murabbiy: Navbatdagi mavzu uchun mashg`ulot materiallarini qaytadan ko’rib chiqish, mashg`ulotni tahlil qilish, mavzuni qo’shimcha ma’lumotlar bilan boyitish, mashg`ulot metodikasi va texnikasiga o’zgartirish kiritish, keyingi mashg`ulotni o’tkazishga tayyorgarlik ko’rish. O’quvchi-talaba: “Buxoro xonligining tashqi siyosati” mavzusini o’qib, asosiy ma’no-mazmunini tushunib olish, tarixiy sana, olimlarning nomlarini eslab qolish, savol-javobga tayyorgarlik ko’rish, qo’shimcha manbalarni izlab topish

Mashg`ulot bosqichlari.

Bosqichlar	Mazmuni	Metodlar	Vaqti
1-bosqich Tashkiliy qism	Salomlashuv. Mashg`ulotning borishi haqida tushuncha berish.	og`zaki muloqot	3 daqiqa
2-bosqich Motivatsiya	O’qituvchining mavzu asosida kirish so’zi. Mashg`ulot mavzusi va mazmunini o’quvchilar bilan hamkorlikda aniqlab olish.	“Aqliy hujum” asosida	10 daqiqa
3-bosqich Mavzu va amaliy ish bayoni	O’qituvchining “ Buxoro xonligining tashqi siyosati” mavzusining mazmuni to’g`risidagi suhbat-ma’ruzasi–jamoaviy ish va guruhlardagi mustaqil ish	og`zaki bayon, tushuntirish, savol-javob, matn bilan ishlash, guruhlar taqdimoti	13daqiqa
4-bosqich Mustahkamlash	Mavzu bo’yicha o’quvchilarni bilimlari, tushunchalarini guruhda, juftlikda, yakka tartibdagi faoliyatlari orqali aniqlash	“Soat mashqi”, “Bingo” o’z-o’zini baholash	9 daqiqa
5-bosqich Mashg`ulot yakuni va mustaqil ish uchun topshiriq	Fikr almashuvini o’tkazish, mashg`ulotni yakunlash, mustaqil ish uchun topshiriq berish	fikr almashuvi	10 daqiqa

Darsning maqsadi:

Ta’limiy: O’quvchilarga Buxoro xonligining tashqi siyosati haqidagi bilimlar beriladi;

Tarbiyaviy: O’quvchilarni Vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ularni hurmat ruhida tarbiyalash.

Rivojlantiruvchi: Guruhlarda ishlash malakasini rivojlantirih.

Mavzuning mazmuni: xarita, globus, Erotosfen, Ptolomey, Al-Ҳorazmiy, Beruniy, Mahmud Qoshg`ariy, atlas, masshtab.

Kalit so’zlar: xarita, globus, atlas, masshtab.

Kutilayotgan natija: O’quvchilar xaritalarning yaratilishi tarixi haqida ma’lumotlarga ega bo’ladilar, xarita bilan ishlash malakalari shakllantiriladi.
O’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi

Metod: Aktiv

O’qitish shakllari: Aralash, jamoa, guruhli.

Vosita: Darslik, dunyo siyosiy xaritasi, atama, tushuncha, sanalar yozilgan kartochkalar.

Nazorat: Savol-javob, baholash, rag`batlantirish.
Darsning borishi

I. Tashkiliy qism: 2 daqiqa.

II. Uy vazifasini takrorlash: 8 daqiqa.
III. Yangi dars mazmunini tushuntirish: 17 daqiqa.

Bunda o’qituvchi “Kichik ma’ruza” orqali mavzuni tushuntiradi.

IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash: 13 daqiqa.

“Bingo mashqi”.

Ptolomey	Beruniy	Al-Xorazmiy
1895	Globus	Mil.avv. III asr
Siyosiy xarita	Atlas	Masshtab

O’quvchilarga oldindan tayyorlangan kartochkalar tarqatiladi. Mashq savollari:

1. Jahondagi davlatlarning joylashuv holatini aks ettiruvchi xarita (siyosiy xarita)

2. yer sharining kichik masshtabdagi sharsimon nusxasi? (Globus)

3. Milodning II asrida dunyo xaritasini tuzgan Rim olimi? (Ptolomey)

4. Ҳoji Yusuf Mirfayoz o’g`li globus yaratgan yil (1895 yil)

5. O’rta Osiyo va unga yondosh o’lkalar xaritasini tuzgan olim (al-Xorazmiy)

6. Tushuntirish matnlari bilan berilgan xarita (atlas)

7. Joyning haqiqiy o’lchami va uning xaritada berilgan nisbati? (Masshtab)

8. Eratosfen nechanchi asrda yashagan (Mil.avv. III asr)

9. O’z davrining ilm-fan yutuqlari asosida globus yaratgan buyuk bobomiz. (Beruniy)

V. Dars yakunlarini chiqarish: 3 daqiqa.

1. O’quvchilar bergan savollarga javob berish;

2. Baholarni e’lon qilish.
VI. Uyga vazifa: 2 daqiqa.

1. Mavzu oxirida berilgan savol va topshiriqlar bilan ishlash;

2. Darslikdagi “O’zingizni sinang” ruknini daftarga ko’chirib to’ldirib kelish;

3. Mustaqil ishlash uchun berilgan vazifani daftarda tayyorlab kelish.