ÖRNEK OLAY
-39-
KALYON SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş.(KST) orta büyüklükte halka açılmış ve birkaç alanda faaliyet gösteren bir şirketti. Şirketin mobilya ve büro malzemeleri grubu(KSTMG) dört ayrı şehirde faaliyet gösteriyordu ve satış mağazası sayısı 20’ye ulaşmıştı. Mobilya mağazaları da kendi içlerinde iki gruba ayrılmıştı. Bunlardan dört tanesi klasik tip ve İtalyan tipi barok grubu mobilyalar satıyor ve üst gelir grubuna hitap ediyorken diğer 16 mağaza halk tipi mobilyaları satıyorlardı. Şirket Konya Marangozlar Sanayinde bir mobilya imalat atölyesi açmıştı. Bu atölye genellikle ithal kereste kullanıyor ve şirketin bir kısım mobilyalarını üretiyordu. Fakat satılan mobilyaların %65’i dışarıdan yapılmış olarak veya sipariş üzerine fason yaptırılarak alınıyor, dizayn-desen, malzeme konusunda Kalyon Şirketi taviz vermiyordu. Şirketin ikinci beton santrali bulunmaktaydı ve bunlar da inşaat sektörüne hitap eden başarılı olmuş işletmelerdi.
Şirket 10 yıl önce Ali Özkan tarafından Anakara’da kurulmuş, kısa zamanda planlı ve disiplinli bir şekilde büyümüştü. Asli Özkan kuruluştan beri şirketin yönetim kurulu başkanı ve kararlarda nihai onay mercii durumundaydı. Geçenlerde Ali Özkan yeni bir iş alanına girmeye karar verdi. Gıda sektörü ülkede 75 milyon kişiye hitap ettiği için büyümüştü. Canlı bir Pazar vardı. Bu sektör büyük sabit yatırım da istemiyordu. Giderlerin önemli bir bölümü değişken gider mahiyetindeydi. Bu sebeple Yıldız Halk Gıda A.Ş.’yi de KST’nin içerisine dahil etti (KSTGG). Yıldız Halk Gıda her çeşit salam, sosis, sucuk, pastırma vb. et et ürünleri ile hazır kekler, cipsler imal ediyor ülkenin her tarafına dağıtıyordu. Şirketin dikkati çeken önemli özelliği katkı payının %40 olması ve diğer iki faaliyet sahasının üzerinde bulunmasıydı.
Ali Özkan şirketin finansal pozisyonu üzerinde de önemle duruyordu. Haftada en az üç gün finansal müdür Hasan Bal ile toplantı yapıyor ve şirketin gidişatı hakkında bilgi alıyordu. Geçen hafta Hasan Bal, Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş.’in bilanço ve gelir tablosunu hazırlayarak Ali Özkan’a sunmuştur. (Tablo.1 ve 2). Ali Özkan şu anda yeni bünyeye katmış olduğı Yıldız Et Ürünleri Şirketi’nin finansal durumunun KST üzerinde meydana getireceği muhtemel etkileri yakından ve dikkatli bir şekilde değerlendirmek istiyordu. Ali Özkan aslında gerekli finansal değerlendirmeyi tam yapmadan gıda sektörüne girmişti. Bu acele kararında Yıldız Şirketi’nin satılığa çıkarılması ve fazla sayıda talibin olmasıydı. Bu sebeple şimdi Hasan Bal’dan bazı önemli bilgiler isteniyor.
-
Tablo 1. Kalyon Sanayi Ticaret A.Ş. Mobilya Grubu
Gelir Tablosu, Geçen Yıl (TL)
|
Satışlar
Toplam Değişken Giderler (-)
Sabit Giderlerden Önceki Gelirler
Toplam Sabit Giderler (-)
FVÖK
Faiz Giderleri (-)
VÖK
Vergiler (%50) (-)
Net Kar (NK)
|
48.000.000
33.222.000
14.778.000
10.335.000
4.443.000
537.000
3.906.000
1.953.000
1.953.000
|
-
Tablo 2. Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Hazır Beton Grubu
Gelir Tablosu, Geçen Yıl (TL)
|
Satışlar
Toplam Değişken Giderler (-)
Sabit Giderlerden Önceki Gelirler
Toplam Sabit Giderler (-)
FVÖK
Faiz Giderleri (-)
VÖK
Vergiler (%50) (-)
Net Kar (NK)
|
48.000.000
26.715.000
6.285.000
3.216.000
3.069.000
216.000
2.853.000
1.426.000
1.426.000
|
SORULAR ve YANITLAR
-
Geçen yıl verilerini kullanarak KST şirketinin başabaş noktasını ( yıldız şirketine yatırım yapmadan önce) hesaplayınız. Burada başabaş noktası klasik şekilde tanımlanmaktadır. Yani vergiden önceki kar (FVÖK)=0 olarak hesaplanmaktadır. (Lütfen analizinde ortalama katkı payı kullanınız.)
Yanıtı: Eğer FVÖK=0 olarak hesaplanıyorsa, burada yapacağımız ilk yorum şudur: Toplam değişken giderler + Toplam sabit giderler = Satışlar
O halde klasik yöntem olarak şu formülü uygularız.
Toplam Sabit Giderler
Başabaş Noktası=
Toplam Değişken Giderler
1-
Satışlar
Toplam Sabit Giderler
Toplam Değişken Giderler
1-
Toplam Değişkenler + Toplam Sabit Giderler
Bu formülü üstteki denklemden yola çıkarak buluyoruz ve gerekli sadeleştirmeleri yaptıktan sonra elimize buradan şu eşitlik çıkıyor:
Başabaş noktası=Toplam Değişken Giderler+ Toplam Sabit Giderler
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Mobilya Grubu’na göre;
Başabaş Noktası= 33.222.000 + 10.335.000
=43.557.000
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Hazır Beton Grubu’na Göre;
Başabaş Noktası= 26.715.000 + 3.216.000
= 29.931.000
Analizimizde Katkı payını kullanacak olursak formülümüz aşağıdaki gibi olacaktır.
Toplam Sabit Giderler
Başabaş Noktası=
Katkı Payı
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Mobilya Grubu;
10.335.000
Başabaş Noktası=
%40
=25.837.500
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Beton Grubu;
3.216.000
Başabaş Noktası=
%40
=8.040.000 olarak hesaplanmıştır.
2.) Geçmiş yıl verilerini kullanarak vergilerden önceki giderlerin karşılanabilmesi için firmanın ne kadarlık satış yapması gerektiğini bulunuz.
Yanıtı: Vergiden önceki giderlerin karşılanabilmesi durumunu VÖK ile Katkı Payı arasında bir bağlantı kurarak bulmamız mümkündür.Eğer vergiden önceki karı katkı payına oranlarsak ne kadarlık satış yapmamız gerektiğini bulabiliriz.
Vergiden önceki kar
X=
Katkı Payı
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Mobilya Grubu;
3.906.000
X= = 9.765.000 liralık satış yapsın ki vergiden önceki
%40 giderler karşılanabilsin.
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Beton Grubu;
2.853.000
X= = 7.132.500 liralık satış yapması gerekiyor.
%40
3. Gıda Grubu (KSTGG) ile ilgili olarak 2007 yılı satışlarının 18.000.000 lira olacağı tahmin edilsin. Sabit giderler 2.970.000 liradır. Şirketin bilançosunda borcu gözükmemektedir. Şirket finansal tahminlerinde %50 vergi oranı kullanmaktadır. Lütfen Tablo 1 ve 2 ‘nin bilgilerini kullanarak KSTGG için bir proforma gelir tablosu düzenleyiniz.
Kalyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. Gıda Grubu
Gelir Tablosu, 2007 yılı
|
Satışlar
Toplam Sabit Giderler (-)
Toplam Değişken Giderler(-)
(-)Vergiler (%50)
Net Kar (NK)
|
51.000.000
2.970.000
26.715.000
7.515.000
10.485.000
|
NOT: Bilançoda borç gözükmediği için faiz ödemiyoruz o yüzden tabloda göstermiyoruz.
4. Gıda Grubu faaliyete başladıktan sonra KST’nin başabaş noktası; a) klasik şekilde hesaplanırsa, b) vergi öncesi bütün giderleri kapsarsa, ne olacaktır? Burada satışlar KSTMG ile KSTHBG’un geçmiş yıl satışlarının karışımı ile KSTGG’un gelecek yıla ait satış tahmininin toplamı olarak alınacaktır.
Yanıtı: a) klasik şekilde hesaplanacak ise aşağıdaki formülü uygulayacağız.
Toplam sabit giderler 2.970.000
başabaş nokta= = = 6.237.183
Toplam değişken giderler 26.715.000
1- 1-
Toplam satışlar 51.000.000
b) Vergi öncesi bütün giderler= Satışlar – VÖK
= 51.000.000- 6.759.000
= 44.241.000
Vergi öncesi bütün giderler 44.241.000
X= = =110.602.00
Katkı Oranı %40
5. Gıda Grubu dahil olmak üzere KST nin gelecek yıl ki tahminlerini kullanarak; a) Faaliyet kaldıraç derecesini, b) Finansal kaldıraç derecesini, c) müşterek kladıraç derecesini hesaplayınız.
Yanıt: FVÖK
a) Faaliyet Kaldıraç derecesi=
Satışlar
Net faaliyet karı
b) Finansal Kaldıraç Derecesi=
vergi öncesi net kar
Finansal Kaldıraç Derecesi
c) Müşterek kaldıraç derecesi=
Faaliyet Kaldıraç Derecesi
Kalyon sanayi ticaret A.Ş Mobilya Grubu;
FVÖK 4.443.000
Faaliyet Kaldıraç derecesi= = = 0.09
Satışlar 48.000.000
Net Faaliyet Karı 1.953.000
Finansal Kaldıraç Derecesi= = = 0.5
VÖK 3.906.000
Finansal Kaldıraç Derecesi 0.09
Müşterek Kaldıraç Derecesi= = = 0.18
Faaliyet Kaldıraç Derecesi 0.5
Kalyon Sanayi Ticaret A.Ş. Beton Grubu;
3.069.000
Faaliyet Kaldıraç Derecesi= = 0.093
33.000.000
2.853.000
Finansal Kaldıraç Derecesi= = 2.00
1.426.000
2.00
Müşterek Kaldıraç Derecesi= = 21.50
0.093
7. Lütfen Maliyet-Hacim-Kar ilişkisiyle ilgili varsayımları da nazara alarak bu firmanın ve bir firmanın faaliyeti için ne derece önemli olduğunu tartışınız.
Yanıt:
İşletmelerde planlamanın en önemli araçlarından birisi de maliyet-hacim-kâr analizidir.
Maliyet-hacim-kâr analizi, planlama sürecine finansal bir bakış açısıdır.İşletmelerde birçok karar alıcı, maliyet davranışı bilgilerini gelir bilgileri ile bir araya getirerek, yerine getirilebilecek değişik faaliyet hacimlerinde ortaya çıkacak kârları tahmin edebilmek için maliyet-hacim-kâr analizini kullanmaktadır.
Maliyet-hacim-kâr analizi; bir işletmede belirli bir faaliyet aralığı ve belirli bir zaman içerisinde gelirler, maliyetler ve kârlar arasındaki ilişkileri sistemli olarak araştırma sürecidir.
Maliyet-hacim-kâr analizi; maliyet, hacim ve kâr arasındaki karşılıklı ilişkileri anlayabilmelerinde yöneticilere yardım ettiğinden;
-
Hangi ürünlerin üretileceği veya satılacağı
-
Hangi fiyatlandırma politikasının izleneceği
-
Hangi pazarlama stratejisinin uygulanacağı
gibi işletme kararlarının alınmasında anahtar faktör niteliğindedir.
Dostları ilə paylaş: |