Фуат рясулов

3. Əlavə dəyər vergisi (ƏDV) -  istehlakçılardan tutulan dolayı vergilərdən biridir. Məhsulun istehsalı, işlərin görülməsi və xidmətlər göstərilməsi zamanı əlavə edilən dəyərdən hesablanır. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə əsasən Azərbaycan Respublikası ərazisində malların istehsalı, işlərin görülməsi, xidmətlərin göstərilməsi və tədavülü prosesində onların dəyərinə əlavənin bir hissəsinin, həmçinin, Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilən və vergi tutulan bütün malların dəyərinin bir hissəsinin büdcəyə tutulması formasıdır. ƏDV mallar istehsalının və göndərilməsinin, işlər görülməsinin və xidmətlər göstərilməsinin bütün mərhələlərində ödənilir. Vergi tutulan dövriyyədən ödənilməli olan ƏDV-nin məbləği bu cür dövriyyədən hesablanan verginin məbləği ilə Vergi Məcəlləsinin müddəalarına uyğun olaraq verilən hesab-fakturalara müvafiq surətdə əvəzləşdirilməli olan verginin məbləği arasındakı fərq kimi müəyyən edilir. Hazırda Azərbaycan Respublikasında ƏDV “0” və “18%” dərəcələrlə tutulur.
4. Aksiz - vergilərin bir növüdür. Aksizli malların satış qiymətinə daxil edilən, aksizli malları istehsal edən və satan vergi ödəyicilərindən tutulan dolayı vergidir. Bütün dolayı vergilər kimi aksizlər əmtəənin qiymətini formalaşdırır və onun ödənilməsi faktiki olaraq alıcıların üzərinə keçir. Formal olaraq bu verginin ödəyiciləri aksizli mal istehsal edən və ya satan müəssisələr olsa da, faktiki olaraq onun ödəyiciləri istehlakçılardır. Azərbaycan Respublikasının ərazisində istehsal edilən, yaxud idxal olunan spirtli içkilərdən, pivə və pivə tərkibli içkilərdən, tütün məmulatları, neft məhsullarından aksiz vergisi tutulur.

Məcəllədə aksizli mallara aşaüıdakılar aid edilmişdir:

- içməli spirt, maya, pivə və spirtli içkilərin bütün növləri;

- tütün məmulatları;

- neft məhsulları.

Əvvəlki illərlə müqayisədə aksizli malların siyahısı xeyli ixtisar edilmişdir. Belə ki, zinət əşyaları, zərif balıq məhsulları, nərə və qızıl balıq kürüsü, təbii xəz və gön-dəri məmulatları, pambıq malları və s. aksizli malların siyahısından çıxarılmışdır.

Aksizlərin dərəcələri Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə müəyyən edilir.