Futbol ve Siyaset : Her Yer Futbol, Her Yer Direniş (mi?) Stadyum – Siyaset İlişkisi ve İktidarın Tavrı Proje Konusu

Futbol ve Siyaset : Her Yer Futbol, Her Yer Direniş (mi?)

Stadyum – Siyaset İlişkisi ve İktidarın Tavrı

Proje Konusu: Siyasetin her zaman kullandığı, toplum olgusunun bariz olduğu futbolun tepkileri her zaman iktidarın beklediği şekilde gerçekleşmeyebiliyor. Portekiz’i 40 yıl yöneten Salazar’ın formülü olan Futbol-Fiesta-Fado’nun en kitlesel bileşini futbolun incelenmesi planlanan proje, günümüz olaylarının paralelliği ile beraber bakıldığında daha da anlam ifade ediyor. Sadece Salazar değil Franco’nun da Real Madrid’in dünyada ünlü stadyumu Santiago Bernabeau için kullandığı “150 bin kişilik uyku tulumu” vecizesi de toplum yönetmede ne kadar etkin bir rol üstlendiğin en açık kanıtlarından bir tanesi sanki. Günümüz Türkiye’sinde de en değerli örneklerinden biri olduğunu görmemek mümkün değil. Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç’ın kullandığı “Gezi’yi statlara taşımak futbolu bitirir.” (Radikal, 11.08.13) açıklaması da hükümet ve karşıt taraf algısında futbolun nasıl kullanıbileceğine bir diğer örnek.

Siyaseti futbol sahalarına taşımamak için gereken “önlemleri” aldığını savunan hükümet kendi fikrinden insanlara daha toleranslı davranarak aslında toplumda eşitlik algısına zarar verdiğinin maalesef farkında değil. Ligin açılış maçında görüldüğü gibi Fenerbahçeli futbolcu Emre Belözoğlu’nun selamı dikkatleri çekti. “Emre Belözoğlu 'rabia' işareti ile Mısır'a selam gönderdi. ” (T24, 17.08.13) Öte yandan hemen bir gün sonra oynanan Beşiktaş-Trabzonspor maçında yapılan tezahüratlara tepki olarak yayıncı kuruluşun yayının sesini kısması “Digitürk’e çok büyük tepki” (Hürriyet, 19.08.13) şeklinde medya yer bulabiliyor. Yapıldığı bariz olan ayrımcılık neye dayanıyor? Futbol neden siyasetin bu kadar içinde oldu? “Modern zaman gladyatörleri” olarak nitelendirilen futbolcular artık nasıl milletvekili olabiliyor?

Projenin amacı ülkelerde kullanılan siyaset olgusunun içeriği ve taraftar gruplarının neye göre, nasıl bir siyasi görüş satt-ı haline sokulmaya çalışıldığını aratırşmak. Taraftarlara uğraşılan yön verme şekli nasıl bir cevap alıyor? Ayrıca Türkiye'deki takımlara atfedilen birtakım stereotipik siyasi özellikler, eğilimler var. Oysa ki bu özelliklerin pratikte ne kadar var olduğunu, ne kadar gerçekten takım politika ya da taraftar deneyimlerini yönlendirdiğini bilmiyoruz ve öğrenmek belki de hem siyasi hem sportif olarak bazı problemleri çözebilir. Özellikle Gezi olayları bu soruları tekrardan gündeme getirdi. Ek olarak, Avrupa bu olaylar nasıl bir şekil alıyor ve buna geri dönüşler ne şekilde oluyor? Gezi olaylarından sonra başlayan Brezilya eylemleri sporla bağdaştı mı? Bu sorulara cevap vermeyi amaçlayan proje daha sonra ülke karşılaştırması ve özelde de bir ülkenin bölge karşılaştırması ile yararlı sonuçlara ulaşılabilir.

Uygulama Planı: Öncelikli olarak Türkiye ile karşılaştırılmasına uygun olarak futbolun hayat meselesi olarak algılandığı yerleri gözlemlemeyi amaçlıyor. Avrupa’ya eğildiğimizde ise Yugoslavya’nın dağılmasından sonra oluşan konjönktürde Sırbistan milliyetçiliği ve futbol ilişkisi açısından tatmini konusu, bizim okulumuzda da açılacak olan Futbol,Devlet ve Milliyet dersinin müfredatına gayet uygun bir örnek olarak görünmekte. Ayrıca, maddi açıdan zor günler geçirmesine rağmen kültürel açıdan ülkemizle paralellik gösteren, hatta bir İstanbul takımı olan “AEK” ‘ya sahip olan Yunanistan bizim için çok değerli materyaller sunabilir. Tabii, Türkiye ile projeyi sonlandıracağız. Ayrıca klüp yönetimleri ve var ise sporculuklarından sonra siyaset alanına el atmış insanlarla da görüşmek istiyoruz. Örnek olarak “Romario Milletvekili Seçildi.” (T24, 04.10.10) ve “George Weah now wants to be a Vice President of Liberia” (newstimeafrica.com, 21.07.2011) kullanılabilir.

Projenin daha kolay ilerlemesi açısından iki kişi yapmayı planlıyoruz. Kullanıcak materyaller tamamen bize aittir. Yine görsel materyaller ve hatta görüşme ayarlanması gereken kişilerle iletişim de tarafımızdan gerçekleştirilecektir.

ÖZGÜR PROJE bütçe kalemleri ve harcama planı önerisi

Proje adı: Futbol ve Siyaset : Her Yer Futbol, Her Yer Direniş (mi?)

Yürütücüler: Can Özsoy (15357) Alper Güner ve Mustafa Turgut

Proje süresi: 9 Ay

Proje toplam maliyeti (TL): 4150 TL

Bütçemiz sabit, oluşacak değişikliklerde bütçemizi geçmeyeceğiz.

Alternatif Önermeler :

1. 
   Yeni bir ulus inşa edilmesinde sporun özellikle de futbolun önemi, birleştirici etkisi vardır.
   
2. 
   Milliyetçilik kavramının oluşmasında futbolun birleştirici özelliğinden yararlanılmıştır. (Sırbistan bu bağlamda incelenmesi planlanan yer.)
   
3. 
   Futbolun maskülenliği destekleyen bir altyapısı sayesinde politik hareketler daha kolay şekilde toplumda kabul görür.
   

Planlanan Okumalar :

Ren, Xuefei. 2008. “Architecture and Nation Building in the Age of Globalization:

Construction of the National Stadium of Beijing for the 2008 Olympics,”

Journal of Urban Affairs 30(2):175-190.

Akın, Yiğit. 2004a. Gürbüz ve Yavuz Evlatlar (Robust and Brave Sons), İstanbul:

İletişim.

Akın, Yiğit. 2005. “Ana Hatlarıyla Cumhuriyet Döneminde Beden Terbiyesi ve Spor

Politikaları,” (Physical education and sport policies in Republican Turkey)

Toplum ve Bilim,103: 53-92.

Archetti, Eduardo. 1999. Masculinities: football, polo and the tango in Argentina,

Oxford: Berg.

Archetti, Eduardo. 2003. “Playing Football and Dancing Tango: Embodying

Argentina in Movement, Style and Identity,” in Sport, Dance and Embodied Identities, Noel Dyck and Eduardo Archetti eds, Oxford, UK: Berg

Benoit, Macon. 2008. “The Politicization of Football: The European Game and the

Approach to the Second World War,” Soccer and Society, 9(4): 532-550.

Besnier, N. and Susan Brownell, 2012. “Sport, Modernity and the Body,” Annual Review

of Anthropology (41): 443-459.

Bora, Tanıl. 2013 (forthcoming). “Futbolda Erkeklik, Militarizm, Milliyetçilik,”

(Masculinity, Militarism and Nationalism in Football”) in Erkek Millet Asker

Millet (Manly Nation, Military Nation), Yeşim Nurseli Sümbüloğlu ed.,

İstanbul: İletişim.

Emrence, Cem. 2005. “Marksizmden Küreselleşme Okuluna: Spor Sosyolojisi 1970-

2005,” (From Marxism to Globalization: Sport Sociology, 1970-2005) Toplum

ve Bilim, 103: 9-106.

Gökaçtı, Mehmet A. 2008. Bizim için Oyna: Türkiye’de Futbol ve Siyaset (Play for Us:

Football and Politics in Turkey), Istanbul: İletişim.

Horak, R, Wolfgang Reiter and Tanıl Bora eds. 1993. Futbol ve Kültürü: Takımlar,

Taraftarlar, Endüstri, Efsaneler (Football and its Culture: Teams, Fans,

Industry, Myths), Istanbul: İletişim.

Lee, Lap Fung. 2009. “Negotiating Sporting Nationalism: Debating Fan Behavior in

“China vs. Japan” in the 2004 Asian Cup Final in Hong Kong,” Soccer and

Society, 10(2): 192-209.

Magazine, Roger. 2007. Golden and Blue Like My Heart: Masculinity, Youth and

Power

among Soccer Fans in Mexico City, Tucson, AZ: University of Arizona Press.

Trumpbour, RC. 2007. The New Cathedrals: Politics and Media in the History of

Stadium Construction, Syracuse, NY: Syracuse University Press.