Genel büTÇe muhasebe yönetmeliĞİ

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Duran Varlıklara İlişkin Hesap ve İşlemler

2-Duran varlıklar

Madde 107-Bu ana hesap grubu; faaliyet döneminden daha uzun sürelerle kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen ve ilke olarak faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık ve alacak unsurlarını kapsar.

Duran varlıklar ana hesap grubu; menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ile gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ve diğer duran varlıklar hesap gruplarına ayrılır.

Maddi duran varlıklar ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıklar hesap gruplarındaki hesaplara kayıt yapılırken yardımcı hesap kodları ile birlikte bütçe sınıflandırmasında yer alan kurumsal kodlar da kullanılır.

21 Menkul kıymet ve varlıklar

Madde 108-Bu hesap grubu, hazine malı olarak Darphane ve Damga Matbaası Muhasebe Birimi ve İç Ödemeler Muhasebe Birimine intikal eden ve faaliyet dönemini aşan bir süreyle elde tutulacak altın, gümüş ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para ve pul gibi diğer çeşitli menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paraların izlenmesi amacıyla kullanılır.

Menkul kıymet ve varlıklar, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 217-Menkul Varlıklar Hesabından oluşur.

217 Menkul varlıklar hesabı

Hesabın niteliği

Madde 109-Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun hazine malı olarak Darphane ve Damga Matbaası Muhasebe Birimi ve İç Ödemeler Muhasebe Birimine intikal eden altın, gümüş, pırlanta ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paraların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 110-Menkul varlıklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Başka muhasebe birimlerinden alınan hazine malı menkul varlıklar bu hesaba borç, 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak kaydedilir.

2-Sayım sonucunda fazla çıkan menkul varlıklar tutarı bu hesaba borç, 397-Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir.

3-Menkul varlıklardan müzelere gönderilenler bu hesaba borç ve alacak kaydedilir.

4-Bu hesapta kayıtlı bulunan menkul varlıklardan ay sonlarında değerlemeye tabi tutulanların, değerlemesi sonucunda oluşan lehte fark bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Menkul varlıklardan Bakanlıkça yapılan bildirim üzerine müzelere gönderilenler, bu hesaba alacak ve borç kaydedilir. Gönderildiği yerden alındı bilgisinin gelmesi üzerine, bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

2-Menkul varlıkların T.C. Merkez Bankası veya Darphane ve Damga Matbaası Döner Sermaye Muhasebe Birimine devredilmesi halinde, elden çıkarılma değeri ile kayıtlı değeri arasında fark olması durumunda; öncelikle elden çıkarma değeri ile kayıtlı tutarı arasında oluşan lehte veya aleyhte fark duruma göre bu hesaba alacak veya borç, lehte fark 600-Gelirler Hesabına alacak, aleyhte fark ise 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir. Bu kayıttan sonra elden çıkarma değeri bir taraftan 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabına ya da ilgili diğer hesaplara borç, 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak; diğer taraftan bu hesaba alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

3-Sayım sonucunda noksan çıkan menkul varlık tutarları, kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, 197-Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

4-Bu hesapta bulunan menkul varlıklardan ay sonlarında değerlemeye tabi tutulanların, değerlemesi sonucunda oluşan aleyhte fark bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

22 Faaliyet alacakları

Madde 111-Bu hesap grubu, kamu idaresince gelir olarak tahakkuk ettirilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili öngörülen her türlü vergi, resim, harç, prim ve benzeri gelirler ile mevzuatı gereği faaliyet dönemini aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen alacakların izlenmesi için kullanılır.

Bu grupta yer alan tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.

Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:

220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı

222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı

220 Gelirlerden alacaklar hesabı

Hesabın niteliği

Madde 112-Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili gereken gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 113-Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Vergi dairelerinde vergilendirme bölümünden, diğer muhasebe birimlerinde gelir ve milli emlak servislerinden verilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili öngörülen gelir tahakkuk tutarları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

2-Maddi duran varlıkların taksitli satılması ve taksitlerin içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlere taşması durumunda; satış bedelinden tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutarın içinde bulunulan faaliyet döneminde tahsili gereken kısmı 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına, sonraki dönemlerde tahsili gereken kısmı bu hesaba, mevzuatı gereği diğer kamu idarelerine ayrılması gereken paylar 630-Giderler Hesabına, varsa birikmiş amortismanı 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına, ortaya çıkmış yeniden değerleme artışları 522-Yeniden Değerleme Farkları Hesabına borç; maddi duran varlığın kayıtlı değeri ilgili maddi duran varlık hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Tahakkuktan yapılan terkin ve tenziller bu hesaba alacak, yılı içinde 600-Gelirler Hesabına (yılı geçtikten sonra 630-Giderler Hesabına) borç kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inen tutarlar bu hesaba alacak, 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

222 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı

Hesabın niteliği

Madde 114-Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 115-Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan bir yıldan uzun süreyle tecil ve tehir edilen tutarlardan, takip eden faaliyet dönemlerine ait olanlar bu hesaba borç, ilgisine göre 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı tutarlar için hesaplanan tecil faizleri, bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan, tecil ve tehiri kaldırılanlar bu hesaba alacak, ilgisine göre 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil süresi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, 122-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.