Genel olarak söylenirse, bugünkü dünyanın içinde bulunduğu durumun getirdiği kaçınılmaz bir gereksinimden dolayıdır bu ilgi!
Genel olarak söylenirse, bugünkü dünyanın içinde bulunduğu durumun getirdiği kaçınılmaz bir gereksinimden dolayıdır bu ilgi!
Bugünkü dünyada genel olarak yaşamın hemen her alanında, her türden insan ilişkisinde çok çeşitli sorunlar vardır. İnsanların, hem kendilerine hem de insana ilişkin bilgi düzeyleri genel olarak çok eksik, yetersiz, verimsiz, yüzeysel ve sığdır. Çoğu insan bu durumdan rahatsız olmaktadır.
“Etik” terimi, Yunanca “ethos” sözcüğünden türemiştir. Ethos sözcüğü temelde, bir insanın, bir kişinin karakterini, huyunu ifade eden bir anlam taşımaktadır. Böyle dendiği zaman da o kişinin, o insanın huyu, yapısı, etik karakteri söz konusu edilmektedir. Bireylerin davranışlarına temel oluşturan değerleri araştıran etik, felsefenin dallarından birisidir.
“Etik” terimi, Yunanca “ethos” sözcüğünden türemiştir. Ethos sözcüğü temelde, bir insanın, bir kişinin karakterini, huyunu ifade eden bir anlam taşımaktadır. Böyle dendiği zaman da o kişinin, o insanın huyu, yapısı, etik karakteri söz konusu edilmektedir. Bireylerin davranışlarına temel oluşturan değerleri araştıran etik, felsefenin dallarından birisidir.
Farklı meslek etiği örnekleri
Farklı meslek etiği örnekleri
Tıp Etiği
Çevre Etiği
Ticaret Etiği
Siyaset Etiği
Gazetecilik Etiği
Avukatlık Etiği
Mühendislik Etiği
Bilim Etiği
Hobbes, “mesleki etik kurallarının ortaya çıkmasının tek nedeni, meslektaşlar arasında birbirimize nasıl davranmamız gerektiğinin temel ilkelerini ortaya koymak istememizdir” diyor. Diğer bir tanımla mesleki etik, kendi aramızda birbirimizi anlayabilmemiz ve hepimizin yararına olacak davranış biçimleri ortaya koyabilmemiz için gereken bir sözleşmedir.
Hobbes, “mesleki etik kurallarının ortaya çıkmasının tek nedeni, meslektaşlar arasında birbirimize nasıl davranmamız gerektiğinin temel ilkelerini ortaya koymak istememizdir” diyor. Diğer bir tanımla mesleki etik, kendi aramızda birbirimizi anlayabilmemiz ve hepimizin yararına olacak davranış biçimleri ortaya koyabilmemiz için gereken bir sözleşmedir.
Meslek grupları ile toplum arasında da benzeri sözleşmeler vardır. Bu sözleşmeler her zaman karşılıklı olarak fazla eşit haklar ve benzerlikler göstermeyebilir. Toplum çok alıp, az verebilir. Ama meslek mensuplarının topluma karşı olsun, toplum bireylerinin meslek mensuplarına karşı olsun, davranışlarında bu sözleşmeye uyum göstermeleri sonuçta herkesi mutlu edecektir.
Bilim, gözlem yoluyla, gözleme dayanan düşünce yoluyla, evrendeki tek tek olguları, bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulmaya, böylece gelecekteki olayların da önceden bilinmelerini sağlamaya çalışmaktır. Bilimin bu kuramsal yönünden başka bir yönü de, bilimsel düşüncelerden yararlanarak, bilim öncesi çağlarda elde edilemeyen, ya da çok daha pahalıya malolan yaşama kolaylıklarını, çok üstün yaşama olanaklarını sağlayan bilimsel tekniktir. Bu ikinci yönüyle bilim, bilim adamı olmayanlar için bile büyük önem taşır.
Bilim, gözlem yoluyla, gözleme dayanan düşünce yoluyla, evrendeki tek tek olguları, bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulmaya, böylece gelecekteki olayların da önceden bilinmelerini sağlamaya çalışmaktır. Bilimin bu kuramsal yönünden başka bir yönü de, bilimsel düşüncelerden yararlanarak, bilim öncesi çağlarda elde edilemeyen, ya da çok daha pahalıya malolan yaşama kolaylıklarını, çok üstün yaşama olanaklarını sağlayan bilimsel tekniktir. Bu ikinci yönüyle bilim, bilim adamı olmayanlar için bile büyük önem taşır.
Kendini gelişen bilim ve teknolojiye uygun olarak sürekli yeniden tanımlamak ve geliştirmek durumunda olan meslekler bilimsel meslekler olarak tanımlanırlar. Mühendislik mesleği bu tanıma uygun olarak bilimsel bir meslektir. Bir mesleğin bilimsel bir meslek olarak nitelendirilebilmesi için gereken etik standartlar aşağıdaki başlıklar altında özetlenebilir:
Profesyoneller, bilgiyi veya sonuçları saptırmamalı, yalanlara dayandırmamalı ve yanlış sunmamalıdırlar. Bilgilerin analizi, üretimi ve sunumunda, her açıdan nesnel, tarafsız ve dürüst olmaları gerekir. Yanlış ve uydurma bilgi sunma veya sonuçların doğru ve nesnel olarak bildirilmemesinden oluşan tahrifat, hilekarlık anlamında en ciddi etik ihlaller olarak kabul edilir. Öngörüleri desteklemeyen sonuçları gizleme şeklinde tanımlanan kırpma, sonuçları olduklarından daha farklı gösterme şeklinde tanımlanan bulandırma ve sahte sonuçlar yayınlama olarak tanımlanan uydurma, başvurulan tahrifat biçimleridir.
Profesyoneller, bilgiyi veya sonuçları saptırmamalı, yalanlara dayandırmamalı ve yanlış sunmamalıdırlar. Bilgilerin analizi, üretimi ve sunumunda, her açıdan nesnel, tarafsız ve dürüst olmaları gerekir. Yanlış ve uydurma bilgi sunma veya sonuçların doğru ve nesnel olarak bildirilmemesinden oluşan tahrifat, hilekarlık anlamında en ciddi etik ihlaller olarak kabul edilir. Öngörüleri desteklemeyen sonuçları gizleme şeklinde tanımlanan kırpma, sonuçları olduklarından daha farklı gösterme şeklinde tanımlanan bulandırma ve sahte sonuçlar yayınlama olarak tanımlanan uydurma, başvurulan tahrifat biçimleridir.
Profesyoneller, sistem tasarımında ve özellikle sonuçlarını sunarken hatalardan kaçınmalıdırlar. Yöntemsel hataları ve insan hatalarını asgari düzeye indirmeli ve kendi kendini kandırmaktan, taraflılıktan ve menfaat çatışmalarından uzak durmalıdırlar. Çünkü profesyoneller, başka bir uzmanın çalışmasına bel bağladıklarında, ondan yararlandıklarında, referans aldıklarında sonuçlarının doğru olduğunu varsayarlar. Ayrıca tekrarlanan hatalar bir ihmal biçimi olarak değerlendirilebilir. Hataların tespit edilmesi durumunda geliştirilecek en iyi tavır, hatayı kabul etmek, hatayı belirtmek, düzeltme yayınlamak veya ürünü geri çekmektir.
Profesyoneller, sistem tasarımında ve özellikle sonuçlarını sunarken hatalardan kaçınmalıdırlar. Yöntemsel hataları ve insan hatalarını asgari düzeye indirmeli ve kendi kendini kandırmaktan, taraflılıktan ve menfaat çatışmalarından uzak durmalıdırlar. Çünkü profesyoneller, başka bir uzmanın çalışmasına bel bağladıklarında, ondan yararlandıklarında, referans aldıklarında sonuçlarının doğru olduğunu varsayarlar. Ayrıca tekrarlanan hatalar bir ihmal biçimi olarak değerlendirilebilir. Hataların tespit edilmesi durumunda geliştirilecek en iyi tavır, hatayı kabul etmek, hatayı belirtmek, düzeltme yayınlamak veya ürünü geri çekmektir.
Profesyoneller, verileri, sonuçları, yöntemleri, fikirleri, etkinlikleri ve araçları paylaşmalıdırlar. Başka uzmanların kendi çalışmalarını değerlendirmelerine izin vermeli, eleştiriye, yeni fikirlere açık olmalıdırlar.
Profesyoneller, verileri, sonuçları, yöntemleri, fikirleri, etkinlikleri ve araçları paylaşmalıdırlar. Başka uzmanların kendi çalışmalarını değerlendirmelerine izin vermeli, eleştiriye, yeni fikirlere açık olmalıdırlar.
Profesyoneller, fikri mülkiyet haklarına ve bu hakları ellerinde bulunduranların önceliklerine saygılı olmalıdırlar. Patentli, lisanslı ürünleri bedellerini ödeyerek kullanmalıdırlar. Kullandıkları verilerin, başkalarının ürettikleri sonuçların telif haklarını ödemelidirler. Maddi bedellerin dışında, hak edilen yerde, hak eden kişiye mutlaka onur payı vermelidirler.
Profesyoneller, fikri mülkiyet haklarına ve bu hakları ellerinde bulunduranların önceliklerine saygılı olmalıdırlar. Patentli, lisanslı ürünleri bedellerini ödeyerek kullanmalıdırlar. Kullandıkları verilerin, başkalarının ürettikleri sonuçların telif haklarını ödemelidirler. Maddi bedellerin dışında, hak edilen yerde, hak eden kişiye mutlaka onur payı vermelidirler.
Profesyoneller, topluma faydalı olmaya çalışmalıdırlar. Toplumsal sorumluluk, halkın güvenini sarsmamayı ve bu güvene saygı göstermeyi gerektirir.
Profesyoneller, topluma faydalı olmaya çalışmalıdırlar. Toplumsal sorumluluk, halkın güvenini sarsmamayı ve bu güvene saygı göstermeyi gerektirir.
Profesyoneller, çalışmaları ile ilgili olan yasa, yönetmelik ve mevzuata uymalı, uyulması konusunda duyarlı olmalıdır. Bu yasa ve yönetmeliklerin hazırlanmasında katkıda bulunmalıdır. Yasalara uymak tüm insanların ahlaki görevidir.
Profesyoneller, çalışmaları ile ilgili olan yasa, yönetmelik ve mevzuata uymalı, uyulması konusunda duyarlı olmalıdır. Bu yasa ve yönetmeliklerin hazırlanmasında katkıda bulunmalıdır. Yasalara uymak tüm insanların ahlaki görevidir.
Profesyoneller, meslektaşlarına karşı saygılı bir tutum içerisinde olmalıdırlar. Çünkü, özellikle bilimsel mesleklerde işbirliği ve güven son derece önemlidir. Meslektaşların birbirlerine fiziksel veya psikolojik olarak zarar vermeleri, kişisel sırlarına saygı göstermemeleri, birbirlerinin çalışmalarını müdahale anlamında haksız eleştirmeleri güven ve işbirliğini zedeler.
Profesyoneller, meslektaşlarına karşı saygılı bir tutum içerisinde olmalıdırlar. Çünkü, özellikle bilimsel mesleklerde işbirliği ve güven son derece önemlidir. Meslektaşların birbirlerine fiziksel veya psikolojik olarak zarar vermeleri, kişisel sırlarına saygı göstermemeleri, birbirlerinin çalışmalarını müdahale anlamında haksız eleştirmeleri güven ve işbirliğini zedeler.
Profesyoneller, kaynaklardan verimli olarak faydalanmayı bilmelidirler. Ekonomik, insani, doğal ve teknolojik kaynakları amaçlarına ulaşmak için akıllıca kullanmalıdırlar. Kaynak israfı etik dışı bir tavır olarak görülür.
Profesyoneller, kaynaklardan verimli olarak faydalanmayı bilmelidirler. Ekonomik, insani, doğal ve teknolojik kaynakları amaçlarına ulaşmak için akıllıca kullanmalıdırlar. Kaynak israfı etik dışı bir tavır olarak görülür.
Mühendislik; insan-doğa ilişkisinde, insanın doğayı kendi varoluşuna olanak verecek, türünü sürdürmesini ve potansiyellerini geliştirmesini sağlayacak şekilde dönüştürmesini amaçlayan eylemlerin tümüne verilen addır.
Mühendislik; insan-doğa ilişkisinde, insanın doğayı kendi varoluşuna olanak verecek, türünü sürdürmesini ve potansiyellerini geliştirmesini sağlayacak şekilde dönüştürmesini amaçlayan eylemlerin tümüne verilen addır.
İnsanın doğa ile mücadelesi Aydınlanma Çağının ve Sanayi Devriminin en temel etkinliklerinden biri olmuştur. Bu süreçte barınmadan ulaşıma, tarımdan endüstriyel üretime kadar pek çok alanda bilimsel bilginin teknoloji aracılığıyla gündelik yaşama yansıması ve bu amaçla teknik insan gücünün eğitilmesi sözkonusudur. Mühendislik eğitimi bu çabaların başta geleni ve en önemlisidir.
Bu noktada “mühendis” sözcüğünün dilimizde “geometri”nin karşılığı olan “hendese”den geldiğini, oysa batı dillerinde aynı sözcüğün doğrudan üretimle ilişkilendirilerek “yaratıcılık” (-genie) köküne gönderme yapan “engineer” ve benzerlerine ulaştığını vurgulamak önemli görünmektedir.
Günümüzde hukuktan ekonomiye, sağlıktan teknolojiye her alanda değer sorunları ortaya çıkmakta ve bu sorunların ele alınarak çözüm önerilerinin ortaya konulduğu etik değerlendirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. İnsanın dünyayla ilişkisine aracılık eden ve bu anlamda bilimsel bilgiyi teknolojik bilgiye dönüştüren kişi olan mühendisin insan yaşamına bu etkin müdahalesi; değer sorunlarını, bunları somutlayan etik eylemleri ve bu eylemlere dayanan etik ilişkileri kaçınılmaz olarak ortaya çıkarır. Dolayısıyla mühendislik de nitelikli etik değerlendirmeleri gerektirir. Bu gereksinime yanıt olarak ülkemizde etik konusu, özellikle lisans ve lisansüstü eğitimde önemle üzerinde durulan bir müfredat öğesi konumuna gelmiştir. Bu gelişmede büyük mühendislik kazalarının ve akreditasyon süreçlerinin de belirleyici bir rolü olmuştur.
Günümüzde hukuktan ekonomiye, sağlıktan teknolojiye her alanda değer sorunları ortaya çıkmakta ve bu sorunların ele alınarak çözüm önerilerinin ortaya konulduğu etik değerlendirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. İnsanın dünyayla ilişkisine aracılık eden ve bu anlamda bilimsel bilgiyi teknolojik bilgiye dönüştüren kişi olan mühendisin insan yaşamına bu etkin müdahalesi; değer sorunlarını, bunları somutlayan etik eylemleri ve bu eylemlere dayanan etik ilişkileri kaçınılmaz olarak ortaya çıkarır. Dolayısıyla mühendislik de nitelikli etik değerlendirmeleri gerektirir. Bu gereksinime yanıt olarak ülkemizde etik konusu, özellikle lisans ve lisansüstü eğitimde önemle üzerinde durulan bir müfredat öğesi konumuna gelmiştir. Bu gelişmede büyük mühendislik kazalarının ve akreditasyon süreçlerinin de belirleyici bir rolü olmuştur.
İstanbul Süleymaniye medreseleri kapsamında 1566 yılında kurulan ve başında Ser Mimar Büyük Hasan’ın olduğu “Dar-ül-Hendese” mühendislik eğitimine uzanan yolda bir ilk adım olarak işaret edilmektedir.
İstanbul Süleymaniye medreseleri kapsamında 1566 yılında kurulan ve başında Ser Mimar Büyük Hasan’ın olduğu “Dar-ül-Hendese” mühendislik eğitimine uzanan yolda bir ilk adım olarak işaret edilmektedir.
Türkiye’de bilim temelli mühendislik eğitiminin başlaması Cumhuriyet’in kuruluşu ile olmuştur. 1928 yılında 1275 sayılı Kanun’la Osmanlı İmparatorluğu’ndan devralınan sivil mühendislik okulu “Yüksek Mühendis Mektebi” adını almış ve tüzel kişilik kazanmıştır. Büyük Millet Meclisinin 1944 yılında kabul ettiği kanun sonucunda büyük bir tarihi gelişme ile birlikte okul, hem Türkiye’nin hem de Ortadoğu’nun ilk teknik üniversitesi “İstanbul Teknik Üniversitesi” olarak teşkilatlandırılmıştır. 210 yıllık bir sürede kurumun okuldan üniversiteye dönüşmesi gerçekleşmiştir. Bunu 1955’te Karadeniz Teknik Üniversitesi’nin (-ancak eğitim-öğretime 1963’de başlamıştır) ve 1956’da Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nin kurulması izlemiştir. Bundan sonra birçok üniversitemiz içinde mühendislik fakülteleri kurulmaya başlamıştır. Ülkemizde 2017 itibariyle mezun olan mühendis sayısı 92-93 bindir.
Bugünkü anlamında meslek yasalarının ilk örneğinin tarihi, tıp alanında 1793 yılına kadar geriye gitse de, ilk mühendislik ahlak yasası 1912’de Amerikan Elektrik Mühendisleri Odası (ASEE) tarafından çıkarılmıştır. Aynı yasa o yıl Amerikan Kimya Mühendisleri Odası (AICE) tarafından, 1914’te Amerikan Makine Mühendisleri Odası (ASME) tarafından kabul edilmiştir. 1970’lere kadar bu yasanın uygulamalarda kullanılmadığı ve etik konusunda bir eğitim verilmediği görülmektedir. 1932’de kurulan Mühendislik Profesyonel Gelişme Konseyi (ECPD) ilk ahlak yasasını 1947'de çıkarmış, 1973, 1974 ve 1977'de revize etmiştir. Oluşturulan bu yasanın, pek çok profesyonel sivil toplum örgütü yanında Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası’nın (ASCE), Amerikan Makine Mühendisleri Odası’nın (ASME) ve Amerikan Maden Mühendisleri Odasının (AIME) ahlak yasalarının temellerini oluşturması açısından önemli olduğu belirtilmektedir.
Bugünkü anlamında meslek yasalarının ilk örneğinin tarihi, tıp alanında 1793 yılına kadar geriye gitse de, ilk mühendislik ahlak yasası 1912’de Amerikan Elektrik Mühendisleri Odası (ASEE) tarafından çıkarılmıştır. Aynı yasa o yıl Amerikan Kimya Mühendisleri Odası (AICE) tarafından, 1914’te Amerikan Makine Mühendisleri Odası (ASME) tarafından kabul edilmiştir. 1970’lere kadar bu yasanın uygulamalarda kullanılmadığı ve etik konusunda bir eğitim verilmediği görülmektedir. 1932’de kurulan Mühendislik Profesyonel Gelişme Konseyi (ECPD) ilk ahlak yasasını 1947'de çıkarmış, 1973, 1974 ve 1977'de revize etmiştir. Oluşturulan bu yasanın, pek çok profesyonel sivil toplum örgütü yanında Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası’nın (ASCE), Amerikan Makine Mühendisleri Odası’nın (ASME) ve Amerikan Maden Mühendisleri Odasının (AIME) ahlak yasalarının temellerini oluşturması açısından önemli olduğu belirtilmektedir.
ECPD daha sonra ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) ismini alır, yükseköğretim kurumlarının uygulamalı bilim, mühendislik, teknoloji ve bilişim alanlarındaki programlarını akredite eden ve sivil toplum kuruluşu olarak faaliyet göstererek, mesleki ahlak kurallarının mühendislik eğitiminde de verilmesini zorunlu kılar.
Ülkemizde mühendislik lisans eğitim programlarına etik alanındaki müfredat içeriğinin eklenmesinde ana belirleyici, TMMOB’ye bağlı odaların konuyu kendi alanlarında eğitim veren yükseköğretim kurumlarına taşıması olmuştur. İkinci önemli belirleyici çeşitli mühendislik lisans programlarının ABET akreditasyonu için başvurması ve bu başvurular sırasında etik müfredat içeriğinin talep edilmesidir.
Ülkemizde mühendislik lisans eğitim programlarına etik alanındaki müfredat içeriğinin eklenmesinde ana belirleyici, TMMOB’ye bağlı odaların konuyu kendi alanlarında eğitim veren yükseköğretim kurumlarına taşıması olmuştur. İkinci önemli belirleyici çeşitli mühendislik lisans programlarının ABET akreditasyonu için başvurması ve bu başvurular sırasında etik müfredat içeriğinin talep edilmesidir.
Bu süreçte, 2007 yılına Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK) kurulmuştur. MÜDEK ülkemizdeki çeşitli mühendislik eğitim programları için akreditasyon, değerlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yaparak, Türkiye'de mühendislik eğitimi kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmak amacıyla faaliyet gösteren bağımsız bir kuruluştur. MÜDEK, Kalite Politikası ve Etik Kuralları çerçevesinde mühendislik lisans ve yüksek lisans programlarını etik kavramları da gözeterek değerlendirir ve çalışanlar için Gizlilik ve Etik Kurallar Beyanı dâhilinde çıkar çelişkisi yaratmaktan kaçınarak profesyonelce davranış sergiler. Genel olarak etiğin mühendislik eğitimine yansıtılması konusunda MÜDEK ile ABET arasında büyük ölçüde benzerlik olduğu söylenebilir.
Mühendislik mesleğinin etik kodları anlamında uluslararası nitelikte sayılabilecek ilk yazılı dizge Mesleki Gelişme için Mühendisler Birliği tarafından 5 Ekim 1977’de yayınlanmıştır. Ülkemizde ise Türkiye Mühendis Mimar Odaları Birliği-TMMOB’nin yayınladığı “Mesleki Davranış İlkeleri” mühendislik mesleği etik kodları anlamında ilk ulusal belge niteliğindedir.
Mühendislik mesleğinin etik kodları anlamında uluslararası nitelikte sayılabilecek ilk yazılı dizge Mesleki Gelişme için Mühendisler Birliği tarafından 5 Ekim 1977’de yayınlanmıştır. Ülkemizde ise Türkiye Mühendis Mimar Odaları Birliği-TMMOB’nin yayınladığı “Mesleki Davranış İlkeleri” mühendislik mesleği etik kodları anlamında ilk ulusal belge niteliğindedir.
Mühendisler, mühendislik mesleğinin doğruluğunu, onurunu ve değerini insanlığın refahının artması için kendi bilgi ve becerilerini kullanarak, dürüst ve tarafsız olarak halka, kendi işverenlerine ve müşterilerine sadakatle hizmet ederek, mühendislik mesleğinin yeteneğini ve prestijini artırmaya çabalayarak, kendi disiplinlerinin mesleki ve teknik birliğini destekleyerek yüceltir ve geliştirirler.
Mühendisler, mühendislik mesleğinin doğruluğunu, onurunu ve değerini insanlığın refahının artması için kendi bilgi ve becerilerini kullanarak, dürüst ve tarafsız olarak halka, kendi işverenlerine ve müşterilerine sadakatle hizmet ederek, mühendislik mesleğinin yeteneğini ve prestijini artırmaya çabalayarak, kendi disiplinlerinin mesleki ve teknik birliğini destekleyerek yüceltir ve geliştirirler.
Mühendisler; toplum yaşamının, güvenliğinin, sağlığının ve refahının, yapıların, makinelerin üretimlerin, işlemlerin ve donanımların üretilmesindeki mühendislik kurallarına, kararlarına ve uygulamalarına bağlı olduğunu bilmelidir.
Mühendisler; toplum yaşamının, güvenliğinin, sağlığının ve refahının, yapıların, makinelerin üretimlerin, işlemlerin ve donanımların üretilmesindeki mühendislik kurallarına, kararlarına ve uygulamalarına bağlı olduğunu bilmelidir.
Mühendisler, toplumun sağlığı ve refahının güvenliğini tasarlamayan planlar ve benzerlerini kullanmayacak ve kabul edilen mühendislik standartlarına uygun olanları kullanacaktır.
Mühendisler toplumun güvenliğini, sağlığını ve refahını tehlikeye sokan mesleki kararların devreden çıktığı durumlarda, müşterilerini veya işverenlerini bilgilendirmeli ve durum hakkında diğer otoritelerin dikkatini çekmelidirler.
Mühendisler, sorumlu oldukları sistemlerin tasarımı ve üretiminin kullanılmasına ilişkin güvenlik veya yaşam beklentisini halkın anlamasını sağlayacak yayınlanmış standartları test kodlarını ve kalite kontrol işlemlerini her durumda gerçekleştirecek ve temin edeceklerdir.
Mühendisler, tasarım için planlama onaylarını vermeden önce sorumlu oldukları sistem veya üretimlerinin tasarım güvenilirliğini inceleyecek ve güvenlik eleştirisini yapacaklardır.
Mühendisler, halkın güvenliği veya sağlığını tehlikeye düşüreceğine inanılan koşulları gözleyecek ve durum hakkında yetkilileri bilgilendireceklerdir.
Mühendisler, diğer kişilere veya firmalara tasarım güvenirliği ilkelerinin herhangi bir maddesinin ihlalinde olabileceklerin bilgisini veya nedenlerini bildirmek zorundadır. Bu gibi bilgiyi özel yetkiliye sunacaklar ve bu gibi bilginin elde edilmesinde yetkili ile işbirliği yapacak ve gerektiğinde yardımcı olacaklardır.
Mühendisler, diğer kişilere veya firmalara tasarım güvenirliği ilkelerinin herhangi bir maddesinin ihlalinde olabileceklerin bilgisini veya nedenlerini bildirmek zorundadır. Bu gibi bilgiyi özel yetkiliye sunacaklar ve bu gibi bilginin elde edilmesinde yetkili ile işbirliği yapacak ve gerektiğinde yardımcı olacaklardır.
Mühendisler, üretim veya üretim sistemlerinin kontrolü yapılmamış veya güvenirliliği sağlanmamış ise veya tasarım onu kullanan halka zarar verecekse yetkililere bildireceklerdir.
Mühendisler, üretim veya sistemlerin güvenliği ve performansını etkileyecek değişimlerin veya düzenlemelerin onayını vermeyeceklerdir.
Mühendisler, topluma ilişkin olaylarda yapıcı hizmet olanakları arayacaklar ve kendi toplumlarının güvenliği, sağlığı ve esenliğinin geliştirilmesi için çalışacaklardır.
Mühendisler, yaşamın kalitesini artırmak için çevreyi iyileştirmelidirler.
Mühendisler, mühendisliği içeren bir özel teknik alanda eğitim veya deneyle kazanmış oldukları mühendislik etkinliklerini yerine getirmeyi üstleneceklerdir.
Mühendisler, mühendisliği içeren bir özel teknik alanda eğitim veya deneyle kazanmış oldukları mühendislik etkinliklerini yerine getirmeyi üstleneceklerdir.
Mühendisler, kendi ihtisas alanlarının dışında eğitim ve deneyim gerektiren bir etkinliği kabul edebilirler, ancak hizmetleri projenin kendi uzmanlık sınırına kadar olmalıdır. Projenin aşamalarında uzmanlarla işbirliği, onlara danışma veya onlardan yararlanma sağlanmalıdır.
Mühendisler, kendi uzmanlık alanları dışında veya kendilerinin doğrudan kontrolü altında hazırlanmamışsa herhangi bir mühendislik planı, projesi veya belgeyi imzalamayacaklardır.
Mühendisler, resmi bilgilerini yaymaya ve mühendislik başarılarının yanlış anlaşılmasını önlemeye gayret edeceklerdir.
Mühendisler, resmi bilgilerini yaymaya ve mühendislik başarılarının yanlış anlaşılmasını önlemeye gayret edeceklerdir.
Mühendisler, tüm mesleki raporlarda, beyanatlarda veya şahitliklerde tamamen objektif ve gerçekçi olacaklardır. Raporlar, beyanatlar veya şahitlikler konusunda gerekli ve uygun bilgiye sahip olacaklardır.
Mühendisler, herhangi bir mahkeme veya komisyonda uzman veya teknik şahit ediyorlarsa görüşlerini; kendilerini ilgilendiren, yeterli, doğru, tam, teknik bilgi sahibi olduklarına inandıkları zaman bildirmelidirler.
Mühendisler, herhangi bir gruba veya gruplara ilişkin ödeme veya duyumların söz konusu olduğu mühendislik konularında, kesin kanaate ulaşmadıkları sürece, grup veya grupların kimliklerini açıklayarak beyanat, eleştiri veya tartışma konusu yapamazlar.
Mühendisler, kendi çalışmalarını ve değerlendirmesini ağır başlı ve alçak gönüllülükle yapacaklar ve kendilerinin yükselmeleri karşılığında mesleğini, onurunu, dürüstlüğünü tehlikeye atacak herhangi bir eğilimden kaçınacaklardır.
Mühendisler, kendi işverenleri veya müşterileriyle ilgili tüm anlaşmazlıklardan kaçınacaklar ve kendi işlerini veya hizmet kalitelerini etkileyen herhangi bilgi veya durumu işveren müşterilerine vakit geçirmeden bildireceklerdir.
Mühendisler, kendi işverenleri veya müşterileriyle ilgili tüm anlaşmazlıklardan kaçınacaklar ve kendi işlerini veya hizmet kalitelerini etkileyen herhangi bilgi veya durumu işveren müşterilerine vakit geçirmeden bildireceklerdir.
Mühendisler, kendileri ile işveren veya müşteriler arasında bir potansiyel anlaşmazlık yaratacak herhangi bir anlaşmayı bilerek (kasıtlı olarak) taahhüt etmeyeceklerdir.
Mühendisler, ne aynı proje hizmetleri için ne de aynı projeyle ilgili farklı hizmetler için, tüm ilgili tarafların açık ve anlaşmaya dayanan şartları dışında ücret, mal veya benzeri şeyleri kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, kendi üretimlerini gerçekleştirmek için gerekli malzeme veya donanım dışında, ücretsiz mühendislik hizmetlerini içeren konularda maddi veya manevi değerde şeyler istemeyeceklerdir ve kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, üstlerinden, kendi firmalarından veya sorumlu oldukları işle ilgili elemanlardan veya işçilerden doğrudan veya dolaylı olarak hediye (bahşiş) istemeyecek ve kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, bir resmi komisyon üyesi, kontrolörü veya hükümet memuru olarak kendisi tarafından sağlanan hizmetlere karşı olan açıklamalara, etkinliklere, organizasyonlara veya mühendislik uygulamalarına katılmayacaklardır.
Mühendisler, kendi organizasyonlarının bir elemanı olarak, yönetici, memur veya işçi gibi resmi kişilerden bir anlaşma istemeyecekler ve kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, kendi çalışmalarının sonucu olarak bir projenin başarılı olamayacağına inandıklarında, işverenlerine veya elemanlarına bilgi vereceklerdir.
Mühendisler, bir jürinin atanan üyesi olduklarında kendilerine ulaşan bilgileri inceleyecekler ve bu etkinlik kendi elamanlarının, işverenlerinin veya kamunun çıkarına ters düşse bile bu bilgiyi kişisel çıkarları için kullanmayacaklardır.
Mühendisler, bir jürinin atanan üyesi olduklarında kendilerine ulaşan bilgileri inceleyecekler ve bu etkinlik kendi elamanlarının, işverenlerinin veya kamunun çıkarına ters düşse bile bu bilgiyi kişisel çıkarları için kullanmayacaklardır.
İş ilişkilerine, mevcut teknik işlemlere, önceki işveren, eleman veya değerlendirilen tekliflere ilişkin güvenilir bilgileri, ilgililerin rızaları olmaksızın açıklamayacaklardır.
Üyesi bulundukları herhangi bir komisyonun veya heyetin ne bilgilerini ve ne de kararlarını açıklamayacaklardır.
Elemanları tarafından kendisine verilen fikirleri (tasarımları) kullandıklarında, bu tasarımları açık izin almaksızın diğer çalışmalarda kullanmayacaklardır.
Mühendisler çalışma esnasında, çalışma konusunda gerilimi artırıcı davranışlara ve tartışmalara girmeyecekler veya yönetici olarak diğer işçiler için anlaşmalar yapmayacak veya tüm ilgililerin rızası olmaksızın hususi ve özel bilgileri içeren özel projelere ilişkin uygulamalara girmeyeceklerdir.
Mühendisler, bir inşaatın (veya diğerlerinin) kontrolünü yaparken tüm taraflara dürüst ve adaletli olarak davranacaklardır.
Mühendisler, iyileştirmeler, planlar, tasarımlar, icatlar veya telif hakkı veya patent ortaya çıkarabilecek diğer kayıtlar konusunda, bir iş üstlenmeden önce bu sahiplenmeye ilişkin bir pozitif anlaşma sağlayacaklardır.
Mühendisler, yanlışlarda kendi hatalarını yok edecek ve kendi kararlarını doğrulamak hususunda tahrifattan ve değişikliklerden sakınacaklardır.
Mühendisler, yanlışlarda kendi hatalarını yok edecek ve kendi kararlarını doğrulamak hususunda tahrifattan ve değişikliklerden sakınacaklardır.
Mühendisler, kendi işverenlerinin bilgisi olmaksızın kendi düzenli işlerinin dışındaki mesleki görevleri kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, hile ile veya aldatarak diğer işverenlerden bir eleman elde etme girişiminde bulunmayacaklardır.
Mühendisler, bitirilmiş bir iş için anlaşma veya kontrat olmaksızın, ilgililerin bilgileri dışında görüş bildiriminde bulunmayacaklardır.
Kamudaki, endüstrideki veya eğitim işindeki mühendisler, görüş bildirmeye yetkilidirler ve görevleri gerektirdiğinde diğer mühendislerin işlerini değerlendirirler.
Pazarlamada ve endüstride çalışan mühendisler, diğer üretimlerle kendi üretimlerinin karşılaştırmalarını yapmaya yetkilidirler.
Pazarlamada çalışan mühendisler, kendileri tarafından satılan veya satışa sunulan teçhizat, materyal veya sistemlerin dışındakiler için mühendislik danışma hizmeti sunmayacak ve vermeyeceklerdir.
Mühendisler, işi ele geçirmek amacıyla doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir komisyon, politik destek, hediye veya diğer benzeri şeyleri ödemeyecek, ödeme teklifinde bulunmayacaklardır.
Mühendisler, işi ele geçirmek amacıyla doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir komisyon, politik destek, hediye veya diğer benzeri şeyleri ödemeyecek, ödeme teklifinde bulunmayacaklardır.
Mühendisler, sadece istenen mesleki hizmet için belirlenen yetenek ve liyakat esasına göre ve gerekli mesleki hizmetler için anlaşmalar düzenlemelidir.
Mühendisler, hizmetin amacına uygun ücret miktarında ve yöntemde anlaşmalıdırlar. Anlaşmaya tarafların katılımda karşılıklı itimat zorunludur. Genel durum, mühendislik hizmetinin maliyetinin uygun ve makul olmasını gerektirir, ancak bu hizmeti sağlayacak kişilerin veya firmaların seçimindeki kararı kontrol etmeyi gerektirmez.
Bu ilkeler diğer mesleklere ait hizmetlerin elde edilmesinde, mühendisler tarafından uygulanacaktır.
Mühendisler, çalışırken veya çalışmaları kesinleşmişken diğer mühendislerin yerlerini almak (ayağını kaydırmak) için görüşmede bulunmayacaklardır.
Aynı iş için kontratlı bulundukları müşterilerinden iş istemeyeceklerdir.
Kontratlı bulundukları iş tamamlanmadan veya ödemeler tamamlanmadan veya varsa açılmış davalar tamamlanmadan müşterilerinden iş kabul etmeyeceklerdir.
Mühendisler, mesleki şereflerini tehlikeye atabilecek bir terfi aracı olarak kullanılacak veya mesleki komisyonu ele geçirmeye yönelecek durumlarda, mesleki komisyon üyeliklerini istemeyecekler, teklif etmeyecekler ve de kabul etmeyecekler.
Mühendisler, kendi akademik ve mesleki yeteneklerini tahrif etmeyecek ve bunların yanlış olarak temsil edilmesine hizmet etmeyeceklerdir. Tayinlerine ilişkin konularda veya sorumluluklarında yanlış beyanlar veya abartmalar yapmayacaklardır. İş istemeye ilişkin broşür veya diğer gösterimlerde, işleri,üyelikleri, ilişkileri veya çalışmaları ve yeteneklerini artırmak amacı ve niyeti ile geçmişteki başarıları konularında yanlış beyanlarda bulunmayacaklardır.
Mühendisler, kendi akademik ve mesleki yeteneklerini tahrif etmeyecek ve bunların yanlış olarak temsil edilmesine hizmet etmeyeceklerdir. Tayinlerine ilişkin konularda veya sorumluluklarında yanlış beyanlar veya abartmalar yapmayacaklardır. İş istemeye ilişkin broşür veya diğer gösterimlerde, işleri,üyelikleri, ilişkileri veya çalışmaları ve yeteneklerini artırmak amacı ve niyeti ile geçmişteki başarıları konularında yanlış beyanlarda bulunmayacaklardır.
Mühendisler, mesleki hizmetlerini aşağıdaki gibi tanımlayabilir ve aşağıdaki koşullarla sınırlandırabilirler.
Değerlendirilmiş programlar, listeler ve yayınlar, uygun boyutlarda ve bu gibi mesleki programları ve listeleri düzenli olarak yayınlayan yayının bir parçası olmak koşuluyla yazılan bilgi; firma adı, adresler, telefon numaraları, uygun sembol ve katılanların adları ve değerlendirmede bulunan firmanın uygulama alanı
Çalışılan projelerin tarafları, görevler ve donanımlara ilişkin olarak, firma adları, adresleri, telefon numaralan ve hizmetin türü
Broşürler, çalışma programları, deneyimlere ilişkin diğer gösterimler, hizmete ilişkin kişisel kapasite ve olanaklar, projeye katılanlara göre yanlış olmayan ifadelerle ve gelişigüzel olmayan düzenlemeler olması koşuluyla
Sınırlı ad, adres, telefon numaralan ve çalışılan firmaların özellikleri, özel veya koyu yazı tipine başvurmaksızın
Mühendisler, değerlendirilmiş iş ve mesleki yayınların tanıtımında gereksiz gösterişe, methiyeye veya abartıya kaçmadan, söz konusu hizmet ve projenin içeriğine ters düşmeyen gerçek ve sadece mühendisliğe ilişkin görüntüler kullanabilirler.
Mühendisler, gerçek ve değerlendirilmiş olarak yazılan veya teknik yayınlar için gösterişten uzak ve övgüyü içermeyen yazılar (makale) hazırlayabilirler. Bu gibi yazılar, işin paylaşımı için başkalarına verilen güveni ve itimadı sarsmadan doğrudan kendisinin katkılarını içermelidir.
Mühendisler, projede veya belirtilen üretimdeki katkılarını alçak gönüllülükle ifade eden, ticari yayınlarda ve bilgilendirme yayınlarında adlarının kullanılmasına izin verebilirler. Bu gibi izin, tescilli üretimlerin genel bir onayını içermeyecektir.
Mühendisler, projede veya belirtilen üretimdeki katkılarını alçak gönüllülükle ifade eden, ticari yayınlarda ve bilgilendirme yayınlarında adlarının kullanılmasına izin verebilirler. Bu gibi izin, tescilli üretimlerin genel bir onayını içermeyecektir.
Mühendisler, kişisel üyeliklerini özel yayınlara ilan edebilirler. Buradaki bilgi, katılım ve katkılarını gerçek olarak ifade eden, çalışma alanını diğer katılanların adlarını, firma adını, adresini ve telefon numaralarını içeren biçimde olmalıdır.
Mühendisler, özel proje amaçlı yarışmalara, projenin diğer tasarımcılarının onayı olmadan giremez.
Mühendisler, mesleki itibara, görünüşe, uygulamaya veya diğer mühendislerin işlerine kötü niyetle veya yalan yere kötülük etmeyecek ve diğer mühendislerin çalışmalarını fark gözetmeden (tarafsız olarak) irdeleyeceklerdir.
Mühendisler, kar amacı olmayan özel profesyonel birliklerin dışındaki herhangi bir mühendislik kuruluşunu destekleyemezler.
Mühendisler, çalışanların olanaklarını kendi özel çalışmaları için kullanamayacaktır.
Mühendisler, öğrenci indirimlerinden yararlanmazlar.
Mühendisler, bilerek adlarının veya firmalarının başka firmalar veya kişiler tarafından kullanılmasına izin vermeyecekler ve hileli veya aldatıcı mesleki uygulamalara veya işlere angaje olmayacaklardır.
Mühendisler, bilerek adlarının veya firmalarının başka firmalar veya kişiler tarafından kullanılmasına izin vermeyecekler ve hileli veya aldatıcı mesleki uygulamalara veya işlere angaje olmayacaklardır.
Mühendisler, mühendisliğin dışındaki iş birliklerini, üyeliklerini etik olmayan etkinliklerde paravan olarak kullanmayacaklardır.
Mühendisler, yanlarında çalışan elemanlarının daha da eğitilmesi için çalışacaklardır.
Mühendisler, yanlarında çalışan elemanlarının daha da eğitilmesi için çalışacaklardır.
Mühendisler, etik dışı olaylarda herhangi bir birlik ve beraberliği desteklemeyeceklerdir.
Mühendisler, yanlarında çalışan elamanları mesleki yazılar yazmak ve teknik toplantılara katılmak konusunda destekleyeceklerdir.
Mühendisler disiplinlerinin meslek ve teknik birliklerini desteklemelidirler.
Mühendisler, mühendislik çalışmaları için diğer elemanlara gereken güveni verecekler ve gereken ilgiyi göstereceklerdir. Mümkünse tasarım, icat, yazma veya diğer etkinlikler için sorumlu kişi veya kişiler olarak görevlendirileceklerdir.
Mühendisler, mühendislik bilgilerinin yayılmasına gayret edecekler, gerçek olmayan abartılmış veya haksız durumları içeren mühendislik etkinliklerine katılmayacaklardır.
Mühendisler, mühendislik çalışmalarında, uygun ve yeterli ücretler ilkesini onaylayacaklardır.
Mühendisler, mühendislik mesleğinin mümkün olan tüm eğitim ve deneyiminden yararlanmayı doğal bir görev kabul etmelidirler ve birlikte çalıştıklarına daha az sorumluluk yüklemelidirler.
Mühendisler, işe alacakları kimselere çalışma koşulları ve çalışmadaki statüleri hakkında tüm bilgiyi verecekler ve sonradan bu konuda herhangi bir değişiklik yapmayacaklardır.
Meslek hayatlarında çeşitli ayrıcalıklı statülere kavuşan, insanların yaşam tarzlarını belirleyen, ürettikleri yeni ürün ve hizmetleri bilerek ya da bilmeden denek olarak kullanan tüketiciler üzerinde test edenler mühendislerdir. Mühendislerin etik konusunda sık sık eleştiri almaları, profesyonel olmanın getirdiği yüklerdir, meslek elemanları etik çelişkilerle sık karşılaşır ve onları çözmek durumunda kalırlar. O günler için daha öğrencilikten hazır olmak gerekir!
Meslek hayatlarında çeşitli ayrıcalıklı statülere kavuşan, insanların yaşam tarzlarını belirleyen, ürettikleri yeni ürün ve hizmetleri bilerek ya da bilmeden denek olarak kullanan tüketiciler üzerinde test edenler mühendislerdir. Mühendislerin etik konusunda sık sık eleştiri almaları, profesyonel olmanın getirdiği yüklerdir, meslek elemanları etik çelişkilerle sık karşılaşır ve onları çözmek durumunda kalırlar. O günler için daha öğrencilikten hazır olmak gerekir!
Kaza yaptığında karton gibi yanan veya akordeona dönen arabalar, çarpışmalarda önde oturanların başını koparan hava yastıkları, kargo kapısındaki tasarım hatası, ticari kaygı ve ihmaller yüzünden ortadan kaldırılmadığından yüzlerce yolcusu ile düşen DC-10 uçakları, çöken köprüler, deprem olmadan bile kendi kendine göçen apartmanlar, depremde en önce çöken kamu ve özel binalar, TV ekranlarında herkesin gözü önünde patlayan uzay araçları, binlerce kişinin ölümüne yol açan gaz patlamaları, toplu kanserlere neden olan kazalar yapabilen kimyasal ilaç fabrikaları, bilgisayar virüsleri, doğayı petrole bulayan tankerler, ölümcül kazalara neden olan nükleer teknolojisi ve işletmeciliği..
Bunların çoğunda sadece ucuza mal etmeye çalışan zihniyet, teknolojik gerilik ve kusurun yanında, çoğu kez meslek insanlarının da ihmali veya hatası vardır..
Kendimi insanlığın hizmetine adayacağıma söz veririm. Bana bu mesleği öğreten hocalarıma hak ettikleri saygıyı göstereceğime; mühendislik mesleğine sadık kalacağıma ve meslektaşlarıma karşı dürüst ve cömert olacağıma; mesleğimi ve yaşamımı dürüstlük ve şerefle sürdüreceğime; aldığım tüm projeleri ve kendi yaşamımı elimden geldiğince insanlığın iyiliğine hizmet verecek şekilde düzenleyeceğime; yolsuzluktan ve başkalarını kötülüğe iten davranışlardan uzak duracağıma; mesleğimi sadece insanlığın iyiliği için kullanacağıma, baskı altında kalsam bile hiç bir şekilde kötülük amaçlamayacağıma; nerede görürsem göreyim kurnazlık, yanlışlık ve kötülükleri ilgililere bildireceğime; işimle arama din, aşırı milliyetçilik, ırkçılık, partizanlık veya sosyal sınıf ayrımcılığının girmesine izin vermeyeceğime; tehdit altında kalsam bile meslek bilgimi insanlık ilkelerine karşı kullanmayacağıma; gereksiz yere atık oluşturmaktan ve yenilenemeyen doğal kaynakların gereksiz yere kullanımından ve bu kaynakların gelecek kuşaklarca kullanımını engelleyecek kullanım tarzlarından mümkün olduğunca kaçınacağıma özgürce, ciddiyetle ve şerefimle yemin ederim.
Kendimi insanlığın hizmetine adayacağıma söz veririm. Bana bu mesleği öğreten hocalarıma hak ettikleri saygıyı göstereceğime; mühendislik mesleğine sadık kalacağıma ve meslektaşlarıma karşı dürüst ve cömert olacağıma; mesleğimi ve yaşamımı dürüstlük ve şerefle sürdüreceğime; aldığım tüm projeleri ve kendi yaşamımı elimden geldiğince insanlığın iyiliğine hizmet verecek şekilde düzenleyeceğime; yolsuzluktan ve başkalarını kötülüğe iten davranışlardan uzak duracağıma; mesleğimi sadece insanlığın iyiliği için kullanacağıma, baskı altında kalsam bile hiç bir şekilde kötülük amaçlamayacağıma; nerede görürsem göreyim kurnazlık, yanlışlık ve kötülükleri ilgililere bildireceğime; işimle arama din, aşırı milliyetçilik, ırkçılık, partizanlık veya sosyal sınıf ayrımcılığının girmesine izin vermeyeceğime; tehdit altında kalsam bile meslek bilgimi insanlık ilkelerine karşı kullanmayacağıma; gereksiz yere atık oluşturmaktan ve yenilenemeyen doğal kaynakların gereksiz yere kullanımından ve bu kaynakların gelecek kuşaklarca kullanımını engelleyecek kullanım tarzlarından mümkün olduğunca kaçınacağıma özgürce, ciddiyetle ve şerefimle yemin ederim.
SUSSKIND, Understanding Technology, Baltimore and London:
