H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

****************************************************

II

Kürt sorununda kuyrukçu çizgiye resmi dönüş

MLKP 3. Kongresinin merak edilen en önemli sonuçlarından biri, Kürt hareketinin İmralı sonrasında yaşadığı gelişmeler üzerine yapacağı resmi değerlendirme idi. Bunu MLKP payına önemli kılan temel neden ise, onun bu alanda yıllar yılı izlediği kuyrukçu çizgi ve bunun dışarıya karşı olduğu kadar kendi saflarında da yarattığı sıkıntılardı. Kürt hareketinin İmralı sonrası gelişmesini ele alan bir kongre değerlendirmesi, zorunlu olarak, MLKP’nin uzun yıllar boyu izlediği bu çizginin de toplu bir muhasebesini sunmak durumundaydı. Bunun ne türden bir değerlendirme olacağı, kendi iç sıkıntılarını ne ölçüde giderdiğine de bir gösterge olacağı için, doğal olarak belli bir merak konusuydu.

Gerçi ortada İmralı duruşmalarının ardından MLKP MK adına yapılan ve kamuoyuna “tarihi önem”i vurgulanarak sunulan bir(182)değerlendirme metni yıllardır vardı. Bu metin, MLKP’nin o güne kadar izlediği kuyrukçu çizginin sorumluluğunu hafifletmeye çalışsa da, önemli bazı özeleştirel tespitlere de yer veriyordu. Fakat bunların MLKP’nin bütününde ne denli benimsendiği, onun iç sıkıntılarını gerçekten giderip gidermediği henüz yeterince açık değildi. Kaldı ki birçok belirti durumun pek de böyle olmadığına işaret ediyordu.

Dahası var. İmralı teslimiyetinin yarattığı sarsıntının ve buna karşı estirilen devrimci ideolojik rüzgarın hafiflemesinden bir süre sonra, MLKP, bu kez daha ihtiyatlı biçimde de olsa işin özünde eski politik-pratik çizgisine geri dönmüştü. Masum görünümlü bazı vesilelerin de arkasına saklanarak, kendini adım adım İmralı sonrası Kürt hareketine yeniden uyarlamış, bir kez daha onun dümen suyunda politika yapma yolunu tutmuştu. Bu ise üç yıl öncesine ait sözkonusu belgede yapılan özeleştirinin fazlaca bir anlam taşımadığını çoktan ortaya koymuştu. Özellikle de bu sonuncu olgusal durum, 3. kongrenin Kürt sorunu ve hareketine ilişkin olarak yapacağı değerlendirmeye ayrı bir anlam ve önem kazandırıyordu.

Üç yıllık resmi değerlendirmenin satır arası reddi

Ne var ki ortada yalnızca bu konuda değil fakat hiçbir konuda, MLKP 3. Kongresi adına yapılmış herhangi bir değerlendirme olmadığını bugün artık biliyoruz. Bu durumda konu hakkında bir fikir edinmek umuduyla başvurabileceğimiz tek kaynak olarak geriye kongreye sunulmuş “Politik Rapor” kalıyor. MLKP içinde yaşanan sorunlara kategorik olarak yer vermeyen, bu konuda ketumiyetini özenle koruyan “Politik Rapor”un dilinin, bir nebze de olsa tam da bu sorun üzerinden çözülüyor olması, bizim için yine de bir şans sayılmalıdır.

“Politik Rapor”un her konuda susup da bu konuda bir ip ucu(183)vermesi elbette bir rastlantı değil. Pratikte eski kuyrukçu konuma ve tutuma artık yeniden dönüldüğüne göre, bu konumu ve tutumu İmralı sonrasının ağırlığı ve devrimci eleştirinin ideolojik basıncı altında mahkum etmek zorunda kalan eski değerlendirmenin yükünden de bir yolunu bulup kurtulmak gerekirdi.

Kongresinde MLKP, bunu tam da kendisinden beklenebilecek bir biçimde yapmış bulunuyor. “Kürt Ulusal Hareketi” ara başlığı altında bu konuya ayrılan birkaç sayfalık bölümün bir yerinde, aniden şu sözlerle karşılaşıyoruz:

“Partimizin o süreçte, politik mücadeledeki edilgenliğinden ayrı olarak, ‘98 ateşkesi sonrasından başlayarak Kürt ulusal özgürlük mücadelesine ilişkin görevlerini yerine getirmemesinde, Parti Merkez Komitemizin, dönem değerlendirmeleri arasında yer alan, MPYO’nun PKK’yle ilişkilenmede ‘yer yer kuyrukçu pozisyonlara sürüklendiği’; Partimizin PKK’ye ‘yer yer yedeklendiği’ veya bu zeminde ‘sürüklendiği’; ‘ezilen ulus milliyetçiliğinden önemli oranda etkilendiği’ biçimindeki yanlış ve sübjektif görüş ve belirlemeler, ciddi bir rol oynamıştır.” (“Politik Rapor”, Partinin Sesi, sayı: 36, s. 113, vurgular metnin orijinalinde)

Bu sözler adeta geçerken, deyim uygunsa laf arasında söylenmiş gibidir. Burada gerçekten ancak MLKP’den beklenebilecek türden bir tutumla yüzyüzeyiz. Konu güya MLKP’nin “Kürt özgürlük talepleri karşısında” görevlerini neden gereğince yerine getiremediği üzerinedir. Fakat bunların neler olduğu konusunda hemen hiç bir şey söylenmezken, laf kalabalığı beklenmedik bir biçimde “Parti Merkez Komitemizin ... yanlış ve sübjektif görüş ve belirlemeler” yaptığına bağlanmakta ve böylece amaç da gerçekleşmiş olmaktadır. Yani MLKP Merkez Komitesi adına İmralı sonrasında kamuoyuna sunulan en önemli belgenin en önemli tespitleri, kaşla göz arasında bir parti kogresi adına red ve mahkum edilmektedir. Bu red ve mahkumiyet ola ki gözden kaçabilir kaygısıyla da, sözkonusu ifadeler metinde özellikle vurgulu bir biçimde verilmektedir.(184)

İmralı sonrası sarsıntıda kuyrukçuluğun itirafı

MLKP Merkez Komitesi’nin sözkonusu “yanlış ve sübjektif görüş ve belirlemeler”!, “İmralı, Devrim ve Teslimiyet” başlıklı nispeten hacimli bir temel değerlendirmede yer almaktaydı. Bu metin önce Partinin Sesi’nin Haziran-Temmuz 1999 tarihi taşıyan 20. sayısında, ardından ise “tarihi önemi”ne dikkat çekilerek Sınıf Pusulası’nın Kasım-Aralık 1999 tarihli 4. sayısında yayınlanmıştı.

Hiç değilse MLKP’nin kendi tarihi açısından bu gerçekten önemli bir belgeydi. Zira bu metinde, yıllarca adeta gözü kapalı biçimde izlenen kuyrukçu oportünist çizgi hakkında, kamuoyu önünde ilk kez olarak ve MLKP’den beklenmeyecek bir açıklıkta özeleştirel bir tutum sergileniyor, bazı önemli tespitler yapılıyordu. O gün için bu açıklığı, o güne dek izlenegelen kuyrukçu çizginin taşınması artık olanaksız ağırlığını bir parça olsun hafifletme gayretine yormak da, hayatın apaçık ortaya koyduğu hatalı bir çizgiyi anlama ve aşma samimi çabasının bir ifadesi saymak da, mümkündü. Kesin bir şey söylemek için o gün henüz erkendi; gerçek durumun ne olduğunu nasılsa çok geçmeden yaşam ortaya çıkaracaktı. Çıkardı da nitekim...