Hava, insan ve canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. Yerküreyi saran gaz kütleye atmosfer adı verilmektedir. Atmosferdeki hava tabakasının kalınlığı 150 km’dir. Bunun sadece 5 km’si canlıların yaşamasına elverişlidir.
Hava, insan ve canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. Yerküreyi saran gaz kütleye atmosfer adı verilmektedir. Atmosferdeki hava tabakasının kalınlığı 150 km’dir. Bunun sadece 5 km’si canlıların yaşamasına elverişlidir.
Havada bulunan gazları üç grupta toplayabiliriz:
I. Havada devamlı olarak bulunan ve çoğunlukla miktarları değişmeyen gazlar (azot, oksijen ve diğer asal gazlar)
II. Havada devamlı olarak bulunan ve miktarları azalıp çoğalan gazlar (karbondioksit, su buharı, ozon)
III. Havada her zaman bulunmayan gazlar (kirleticiler)
Hava kirliliği; canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerindeki miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır. Bir başka deyişle hava kirliliği; havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunmasıdır.
Hava kirliliğini kaynaklarına göre 3’e ayırabiliriz;
Hava kirliliğini kaynaklarına göre 3’e ayırabiliriz;
a) Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Ülkemizde özellikle ısınma gayesiyle, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanması hava kirliliğine yol açmaktadır.
b) Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır. c) Sanayiden Kaynaklanan Hava Kirliliği: Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevre korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürt içeren yakıtların kullanılması hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir.
İLİMİZDEKİ HAVA KİRLİLİĞİNİN NEDENLERİ
İLİMİZDEKİ HAVA KİRLİLİĞİNİN NEDENLERİ
*İlimizin topoğrafik yapısı. İlimizin etrafı yüksek dağlarla çevrili, çanak şeklinde bir il olduğundan, dağlar ilde hava sirkülasyonuna izin vermemektedir.
* Enversiyon (Sıcaklık terselmesi)
*Rüzgâr hızı, yağış oranı ve nem oranının çok düşük olması
*Rüzgar erozyonu
DİĞER SEBEPLER
DİĞER SEBEPLER
*Kış dönemi öncesi baca temizlik ve bakımlarının yaptırılmaması,
*Kalorifer kazanının usulüne uygun olarak yakılmaması,
*Kalorifer kazanlarının ehliyetsiz kişiler tarafından yakılması, (yurt dışından gelen kişiler)
*Kalorifer ve sobalarda naylon, poşet ve kömür torbalarının da yakılması
Tablo:Iğdır İli 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012 Kış Sezonu (1 Ekim-31 Mart) Ortalaması
Tablo:Iğdır İli 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012 Kış Sezonu (1 Ekim-31 Mart) Ortalaması
HAVA KİRLİLİĞİNİN ETKİLERİ
HAVA KİRLİLİĞİNİN ETKİLERİ
Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Ayrıca kükürtdioksit ve ozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir.
Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının % 5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açtığı bilinmektedir.
KÜRESEL ISINMA VE SERA ETKİSİ
KÜRESEL ISINMA VE SERA ETKİSİ
CO2 ve ısıyı tutan diğer gazların miktarındaki artış, atmosferin ısısının yükselmesine sebep olmaktadır. Bu da Küresel Isınma olarak ifade edilir. Bu durumun, buzulların erimesi ve okyanusların yükselmesi gibi ciddi sonuçlar doğuracak iklim değişmelerine yol açmasından endişe edilmektedir.
Asit Yağmurları
Asit Yağmurları
*Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma gayesiyle kullanılan yakıtlar, fosil yakıtlara dayalı olarak enerji üreten termik santraller ile egzoz gazları havayı kirletmekte ve kükürtdioksit (SO2), azotoksit (NO), hidrokarbon ve partikül madde yaymaktadırlar. Havada 2-7 gün asılı kalabilen bu kirleticiler, su partikülleri ile tepkimeye girerek asit yağmurlarını oluşturmaktadır.
Asit Yağmurlarının Zararları:
*Asit yağmurları; göl ve akarsularda asit dengesini bozarak, tüm canlıları etkilemekte, hatta bazı türlerin ölümüne yol açmaktadır.
*En büyük etki ormanlar üzerinde görülmektedir. Asidik yağışlar, ağaçların yapraklarındaki büyüme ve gelişmeyi engellemektedir.
*Yeryüzüne inen asit yağmurları, suya ve toprağa geçerek yapı- larını değiştirmekte, bunun sonucunda da toprak ve suyla ilişkide olan canlılar zarar görmektedir.
Ozon Tabakası
Ozon Tabakası
. Ozon yoğunluğunun ultraviyole ışınlarını tutma görevini yapamayacak kadar azalması,“ozon tabakasının delinmesi” olarak adlandırılmaktadır.
Ozon tabakasının incelmesi sonucunda; UVb radyasyonu artmakta ve insanların bağışıklık sistemleri zarar görmekte, görme bozukluğu ve deri kanserine yol açmaktadır.
Hava Kirliliğini ve Hava Kirliliğinin Olumsuz Etkilerini Gidermek Amacıyla İlimizde Uygulananlar;
Hava Kirliliğini ve Hava Kirliliğinin Olumsuz Etkilerini Gidermek Amacıyla İlimizde Uygulananlar;
*İlimiz Mahalli Çevre Kurulunda ilimizde
kullanılacak yakıt kriterleri, kalorifer yakma saatleri, yakma teknikleri belirlenmektedir.
26.09.2012 tarih ve 2012/07 No’lu MÇK Kararı alınmıştır.
*Alınan bu kararın uygulanabilirliğinin sağlanması amacıyla, Müdürlüğümüz elemanları ve Belediye Zabıta Müdürlüğü personelinden denetim ekibi oluşturulmuş olup, kömür satıcıları, ev, işyerleri ve Kamu Kurum Kuruluşlarının denetimleri yapılmaktadır. 2011-2012 kış sezonunda 137 bina, kamu kurum ve kuruluşu ve işyerinde denetim yapılmıştır.
Yine 2012-2013 kış sezonunda daha etkin bir şekilde denetimleri sürdürmek için komisyon oluşturulmak üzere, ilgili kurumlarla yazışmalar yapılarak komisyon üyesi personel talebinde bulunulmuştur. Komisyonda Müdürlüğümüz teknik personeli, İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği, Belediye Başkanlığı,Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü ve Halk Sağlığı Müdürlüğü personeli görev alacaktır.
2011-2012 kış sezonunda 30 adet ve 2012-2013 kış sezonu başında geçtiğimiz ay içerisinde 30 adet katı yakıt satıcısında denetim yapılmıştır.
İl Müdürlüğümüzce, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yakıt alımları esnasında, ihaleye konu ithal kömürlerinden numune alınarak, analize gönderilmektedir.
2011-2012 kış döneminde 20 Adet kurumdan numune alınmış ve analize gönderilmiştir.
*Denetimler esnasında Müdürlüğümüz personeli tarafından, kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması, kazan ve baca temizlik ve bakımlarının yaptırılması, kömür torbalarının yakılmaması, ateşçi belgesi olmayan kişilerin kurslara katılarak eğitim almaları konularında gerekli uyarılar yapılmaktadır.
*Denetimler esnasında Müdürlüğümüz personeli tarafından, kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması, kazan ve baca temizlik ve bakımlarının yaptırılması, kömür torbalarının yakılmaması, ateşçi belgesi olmayan kişilerin kurslara katılarak eğitim almaları konularında gerekli uyarılar yapılmaktadır.
*Müdürlüğümüzce bastırılan “Hava Kirliliği Önleme Broşürü” ve “Kalorifer Yakma Talimatnamesi” tüm ilimize dağıtılmaktadır.
*Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü ile gerekli görüşmeler yapılarak, kalorifer yakan kişilere yönelik olarak ateşleyici kursları sürekli hale getirilmiştir. 2011-2012 kış sezonunda toplam 227 kişiye sertifika verilmiştir. 2012-2013 sezonu için şu an itibariyle 132 kişi kurslara kayıtlı olarak görülmektedir.
Aylık olarak araçların egzoz gazı emisyon ölçümlerinin yaptırıp yaptırmadıklarının tespiti için araçlarda denetimler yapılmaktadır.
Aylık olarak araçların egzoz gazı emisyon ölçümlerinin yaptırıp yaptırmadıklarının tespiti için araçlarda denetimler yapılmaktadır.
*Yaşanan hava kirliliğine dikkat çekmek ve alınacak tedbirleri halkımıza duyurmak için, hava kirliliği, kalorifer ve soba yakma teknikleri, baca ve kazan temizliği, izolasyonun sağlanması, yakma saatleri, yakılması uygun olan ve olmayan yakıtlar konusunda ve hava kirliliğinin yoğun yaşandığı günlerde özellikle hasta kişilerin ve çocukların dikkatli olmaları, yakma saatlerinin düzenlenmesi, toplu taşıma araçlarının tercih edilmesi ile ilgili bilgiler hazırlanarak, sıklıkla basın kuruluşlarına gönderilmekte, gazetelerde konu sık sık gündeme getirilmektedir.
*Yaşanan hava kirliliğine dikkat çekmek ve alınacak tedbirleri halkımıza duyurmak için, hava kirliliği, kalorifer ve soba yakma teknikleri, baca ve kazan temizliği, izolasyonun sağlanması, yakma saatleri, yakılması uygun olan ve olmayan yakıtlar konusunda ve hava kirliliğinin yoğun yaşandığı günlerde özellikle hasta kişilerin ve çocukların dikkatli olmaları, yakma saatlerinin düzenlenmesi, toplu taşıma araçlarının tercih edilmesi ile ilgili bilgiler hazırlanarak, sıklıkla basın kuruluşlarına gönderilmekte, gazetelerde konu sık sık gündeme getirilmektedir.
*Ağaçlandırmanın önemine vurgu yapılmaktadır.
Hava Kirliliğini Önlemek için Alınabilecek Tedbirler:
Hava Kirliliğini Önlemek için Alınabilecek Tedbirler:
Unutmayalım ki; hepimizin hava kirliliğini önlemek konusunda yapabileceği bir şeyler mutlaka vardır.
*Öncelikle aşırı enerji kullanımından kaçınılmalı,
*Ağaçlandırma yapılmalı.
*Sanayi tesislerinin ve binaların bacalarına filtre takılmalı,
* Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı,
*Her yıl bacalar temizlenmeli.Çünkü temizlenmemiş bacalar duman çıkışını engelleyerek kömürün tam olarak yanmasını engeller, bunun sonucunda oluşan karbonmonoksit ise ölümlere sebep olur.
* Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli, ısı ve ekomomik kayıp önlenmeli,
*Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli.
*Soba boruları temizlenmeli,
*Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli.
*Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli.
*Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli.
*Islak kömürün fiyatı gibi kalorisi de düşüktür. Ekonomi ve çevre için kalitesi yüksek, kükürt ve nem oranı düşük kömürler satın alınmalı,
*Kalorifer kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı.
*Kalorifer kazanları haftada en az iki, fuel-oil kazanları ise haftada en az bir defa temizlenmelidir.
*Kalorifercilerin ateşçi eğitim kurslarına katılımı sağlanmalı.
*Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı.
*Yeşil alanlar arttırılmalı,
*Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı.
*Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı.
*Kirliliğin yoğun olduğu, sabah ve akşam saatlerinde soba - kaloriferler daha az yakılmalı.
*Arabalar çalışır durumda bırakılmamalı.
*Arabaların egzoz emisyon kontrolü düzenli aralıklarla yaptırılmalı.
*Bütün bu tedbirlerin yanında; atıkların uygun olmayan tesislerde yakılarak bertaraf edilmesinin önlenmesi, sanayi tesisi yer seçiminin yerleşim alanları dışında ve hakim rüzgarlar dikkate alınarak yapılması, imar planlarında bu alanların çevresinde yapılaşmaların önlenmesi sağlanmalıdır. Bununla birlikte; alternatif enerji kullanan motorlu taşıtlar geliştirilmeli ve özendirilmelidir. (LPG vb.)
Eğer sorumluluk duygusuyla “ÖNCE BEN"
diyerek işe başlarsak, sorunun yarısını çok kısa sürede çözeriz.
"YOK BAŞKALARI YAPSIN" diyorsak,
KENTELERDEN KAÇARKEN
“ÖNCE BEN”
demek zorunda kalabiliriz.
ANCAK !!!
yukarıda bahsedilen tedbirler ilimizde hava kirliliğinin azalmasını sağlamakla birlikte, kesin çözüm olmayacaktır. Çünkü, İlimizin etrafı yüksek dağlarla çevrili, rüzgar hızı, yağış ve nem miktarı düşüktür. Bu nedenle, hava kirliliği sorunu ancak doğalgazın İlimize getirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması ile çözüme ulaşabilecektir.
İlimizle benzer topoğrafik ve meterolojik koşullara sahip ova İllerden olan Erzincan İlinde 2007 yılından sonra doğalgaz kullanımına başlanılmış ve yıllar itibariyle kullanımı yaygınlaşmıştır. Aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi doğalgaz kullanımının artması ile birlikte SO2 ve PM10 değerlerinin yani hava kirliliğinin azaldığı görülmektedir.
Tablo:Erzincan İli 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010 Kış Sezonu (1 Ekim-31 Mart) Ortalaması
Tablo:Erzincan İli 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010 Kış Sezonu (1 Ekim-31 Mart) Ortalaması
BACA FİLTRELERİ
BACA FİLTRELERİ
Fosil yakıtların yanması sonucu gazlar ve partiküller ortaya çıkmaktadır. Özellikle kömür yakıtlı kazanlarda yanma sonucu oluşan duman gazları yakıtın içerdiği kül oranına bağlı olarak oldukça kirlidir. Bu kül her ne kadar kazan içinde alınan konstrüktif tedbirler ile azaltılsa da kısman duman gazları tarafından sürüklenerek kazan arkasından uçucu kül olarak bacaya verilmek üzere çıkar.
Baca filtresi binalarda kalorifer kazanından çıkan zehirli yada çevreye zarar veren gazların, kurumların ve diğer uçucu partiküllerin prüvizasyon yöntemiyle en az atıklı hale getirme yöntemidir.
Hava kirliliğine karşı alınabilecek teknik önlemlerden biri bacalara arıtıcı filtreler takmaktır. Bacalara arıtıcı filtre takılması, öncelikle sanayide gelişmiş ülkelerde yaşanmaya başlayan hava kirliliği sorununa bir çözüm olarak üretilmiştir.
Hava kirliliğine karşı alınabilecek teknik önlemlerden biri bacalara arıtıcı filtreler takmaktır. Bacalara arıtıcı filtre takılması, öncelikle sanayide gelişmiş ülkelerde yaşanmaya başlayan hava kirliliği sorununa bir çözüm olarak üretilmiştir.
Kuru ve sulu sistem olmak üzere iki tip baca filtresi vardır.
SULU SİSTEM BACA FİLTRESİ
SULU SİSTEM BACA FİLTRESİ
Bacadan çıkacak olan is, kurum, tortu gibi çevreyi rahatsız edici zararlı maddeleri filtre içerisindeki su fiskıyeleme sistemi ile çökerti yapılarak sadece duman çıkışı olacak şekilde çalışmasını sağlar.
SULU BACA FİLTRESİ NEDEN TERCİH EDİLMELİDİR
*Bacadan çıkan partiküllerin havaya karışmasını önler.
*Hava kirliliğini %90 a varan oranda önler.
*Su tüketimi minimumdur.
*Hava kirliliğini önlediği için çoğu devlet kurumu tarafından takılması tercih edilir.
*Her tip bacaya kolaylıkla montajı yapılabilir.
SİKLON FİLTRE (KURU SİSTEM BACA FİLTRESİ)
SİKLON FİLTRE (KURU SİSTEM BACA FİLTRESİ)
Siklon filtre kullanılması ile duman gazları içinde bulunan çevreyi kirletici ve sağlığa zararlı partiküllerin büyük bir bölümü (%70 verimle) tutulmakta, böylece işletme ve çevresi duman gazlarının zararlı etkilerinden korunmuş olacaktır.
FİLTRELERİN FİYATLARI; daire sayısı, su sarfiyatı yapıp yapmaması, baca ve boru çapları, montajını firmanın kendisinin yapıp yapmaması gibi sebeplerle değişmektedir.
1000-8000 TL fiyat aralığında olabilmektedir.
İl Müdürlüğünün Sıkıntıları
İl Müdürlüğünün Sıkıntıları
Kalorifer ateşleyicisi olarak çalışan yabancı uyruklu kişiler
Yerli ateşleyici bulunamaması
Ateşleyicinin çok sayıda binada çalışıyor olması
Binalarda resmi yönetici bulunmaması
Denetim esnasında binada muhatap bulunamaması
Denetim yapacak personel sıkıntısı
Çevre Kanununda, aykırılığın karşılığı yaptırımların bulunmaması (Kabahatler Kanununa göre işlem tesis edilebilir.)
