Hazırladı: Vüsalə Bayramlı İxtisas: Sosial iş Qrup: 1505 Fənn: Sosial işin nəzəriyyəsi təcrübəsi

Blaunun nəzəriyyəsi Homansa çox oxşayır. Bununla birlikdə, daha çox iqtisadi terminlərdən istifadə edir və əsasən kiçik qruplarda sosial mübadilə nümunələrində ortaya çıxan sosial quruluşa əsaslanır. Onun nəzəriyyəsi, psixoloji fərziyyələrə vurğu etmədən iqtisadiyyatda mübadilə nəzəriyyəsinin inkişafını təhlil edir. Sosial və iqtisadi mübadilə ilə mübadilə və güc arasında fikir ayrılığı yaratdı. Nəzəriyyəsinin məqsədi ortaya çıxan xüsusiyyətləri nəzərə almadan mürəkkəb və sadə prosesləri müəyyənləşdirmək idi. Blaunun faydacı fokusu, nəzəriyyəçini mükafatların növbəti sosial qarşılıqlı münasibətləri ilə bağlı nə gözlədikləri kimi irəli baxmağa təşviq etdi. Blau, fərdlərin nəzəriyyədəki psixoloji konsepsiyalara çox diqqət yetirdikləri təqdirdə, sosial mübadilənin inkişaf edən tərəflərini öyrənməkdən çəkinəcəklərini hiss etdi. Blau texniki iqtisadi təhlili vurğuladı, Homans isə daha çox instrumental davranış psixologiyasına diqqət yetirdi.

George Homans

P.Blau “İctimai həyatda mübadilə və hakimiyyət” əsərində göstərmişdir ki, bərabərsizlik və güc münasibətləri (tabeçilik) yalnız iştirakçıların istəyi ilə izah edilə bilməz. hərəkətləri nəticəsində fayda əldə etmək üçün qarşılıqlı əlaqədə. Blaunun fikrincə, güc münasibətləri (tabeçilik) o zaman yaranır ki, birja iştirakçılarından biri birjanın digər iştirakçıları üçün faydalı və dəyərli olan hərəkətləri yerinə yetirmək üçün inhisarçılıq qabiliyyətinə malik olsun. Mübadilə istəklərindən istifadə edərək, "inhisarçı" özü üçün ən əlverişli mübadilə şərtlərini müəyyən edir və əlavə səylər sərf etməyə hazır olan iştirakçılara öz iradəsini tətbiq edə bilir, çünki onlar "inhisarçı" tərəfindən dəstək vermək istəyindən asılıdırlar. öz hərəkətləri ilə sosial mübadilə. Davam edən belə asimmetrik mübadilə bərabərsizliyin inkişafına və davamlılığına gətirib çıxarır. Lakin ilkin olaraq mübadilə prosesindən əvvəl “inhisarçılıq” yaradan sosial əhəmiyyətli resursların qeyri-bərabər bölüşdürülməsi və bu vəziyyətin qarşılıqlı əlaqədə olan fərdlərin normal kimi tanınması o deməkdir ki, real qarşılıqlı əlaqə həmişə sosial münasibətlərin ideal modelinə uyğun gəlmir.