Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Bibi. H. Y. Şehsuvaroğlu, "İstanbul Konakları", Cumhuriyet, 29 Eylül 1957; ISTA, IV, 1758. UZAY YERGÜN

NAFİZ PAŞA

(1839, Tırnova[bugünBulgaristan'da]-1929, istanbul) Hekim.

Daha çok "Hacı Nafiz Paşa" olarak tanınmıştır. Kimi yayınlarında "Nafiz Hakkı" adını da kullanmıştır. Yanya Tahrirat Müdürlüğü görevlilerinden İsmail Hakkı Bey'in oğludur. 1852'de girdiği Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne'yi 1864'te kolağası rütbesiyle bitirdi. İlk olarak Maltepe Askeri Hastanesi'nde, daha sonra da 6. Ordu'da görev yaptı. 1865'te İstanbul'da görülen kolera salgınında gösterdiği üstün hizmet, nişan ile ödüllendirildi. 1866'da Hicaz karantina memurluğuna, 1867'de 3. Ordu Merkez Hastanesi'ne atandı, 1869'da da mezun olduğu okulda, ameliyat-ı cerrahiye muallim muavinliğine getirildi. Kısa bir süre sonra Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'de de, 1901'e kadar sürdürdüğü, emraz-ı umumiye (genel patoloji) derslerini vermeye başladı.

Rütbesi 1871'de binbaşı, 1873'te kay-

makam oldu ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâ-ne'de emraz-ı dahiliye (iç hastalıkları) muallimliğine getirildi. 1875'te ise her iki tıbbiyenin genel patoloji muallimliğini üstlendi. 1877'de Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye umumi kâtipliğine, 1889'da ise ikinci reisliğine seçildi. Bu arada rütbesi 1882'de miralay, 1888'de mirliva, 1890'da ferik ve 1899'da da müşirliğe yükseldi. Etfal Has-tanesi(->) fahri iç hastalıkları uzmanlığı da yapan Nafiz Paşa, bundan sonra önce saray tıbbi müşaviri, 1901'de de II. Abdül-hamid'in özel hekimi oldu. Bu görevi nedeniyle muallimlikten ayrılınca, fahri muallim, ardından da fahri müderris unvanını aldı. 1907'de Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane' ye şeref üyesi olarak seçildi. 1909'da yaş sınırı yüzünden emekli oldu.

Nafiz Paşa, döneminde İstanbul'un en ünlü iç hastalıkları hekimiydi. Uzun süren hocalığı sırasında pek çok hekim yetiştirmiştir. 1926'da, kendisine, İstanbul Etibba Muhadenet ve Teavün Cemiyeti tarafından, "şeyhületibba" unvanı verilmiş, çocukları da bunu soyadı olarak almışlardır.

Tıp öğretiminin, Fransızcadan Türkçe-ye geçtiği dönemde, kariyerine başlayan Nafiz Paşa, Türkçe tıp kitaplarının ne kadar gerekli olduğunu en erken kavrayanlardan biridir. Önce Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye'nin hazırladığı Lugat-ı Tıbbiye (1873) çalışmalarına katılarak Fransızca tıp terimlerine Türkçe karşılıklar türetmiş, bunu izleyen yıllarda, Fransızcadan yaptığı çevirilerle bu boşluğu doldurmaya çalışmıştır

Dr. Faik ile birlikte hazırladığı, Emraz-ı £7mw?wzye(HenriHallopeau'dan, İst., 1892-1893, 2 c.), çağdaş mikrobiyoloji bilgilerini sunması bakımından önemlidir. Bu kitabın