Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SERGİOS VE BAKHOS KİLİSESİ 532

ken ve en önemlileri İngiliz ve Fransız motorlarıydı.

Sergi-i Umumi-i Osmani haftanın beş günü erkeklere, çarşamba ve cumartesi de kadınlara açıktı, tik açıldığında cuma ve cumartesi günleri 6, diğer günler 3 kuruş olan giriş ücreti, halkı sergiye çekebilmek ve ilgiyi artırabilmek için daha sonra düşürüldü. Çevre il ve ilçelerden ziyaretçiler için de indirimli tarifeler uygulandı. Örneğin İzmit'ten gelenlere vapur ücretlerinde yüzde 50 indirim sağlandı. Ayrıca sergi çevresinde eğlence ve dinlenme yerleri de açıldı. Cuma ve cumartesi günleri Asâkir-i Nizamiye-i Şahane Muzıkası halk konserleri veriyordu.

Sergi yurtdışında da ilgi uyandırdı. Viya-na'dan ve İngiltere ile Fransa başta, diğer Avrupa şehirlerinden işadamı, gazeteci, meraklı grupları geldi. Nisan başlarında gelen 142 kişilik bir yabancı ziyaretçi grubunu 450 kişilik bir başka grup, bunları da yeni gruplar izledi. Gelenler sergiyi gezdikten sonra İstanbul, İzmir ve civar şehirleri de dolaşıyorlardı. Bunlar İstanbul'a gelen ilk turist kafileleri sayılabilirlerdi.

Sergide başarılı yerli ve yabancı üreticilere ödüller de verildi. Halep eşyasını teşhire memur Şeyh Mustafa Efendi, Beyrut eşyasını teşhire memur Abdülkadir Efendi, Şam eşyasını teşhire memur Abdülkadir Efendi; Diyarbakır eşyasını teşhire memur Abraham, Bağdat eşyası sorumlusu İskender, Yanya sorumlusu Kosto Piço, Halep-li işadamı Anton Zatti ve M. Donato, Der-saadet eşyasını teşhire memur Dr. Filori beşinci dereceden Mecidiye Nişanı aldılar. Ransomes, Garret et Fils, Ganneron firmaları ve bazı yabancı mühendis ve teknikerler de ödül aldılar.

Sergi 1863 Temmuz'unun sonunda, yani beş aya yakın açık kaldıktan sonra kapandı. Serginin 100-150.000 kişi tarafından ziyaret edildiği tahmin ediliyordu.

Bibi. R. Önsoy, Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayi ve Sanayileşme Politikası, Ankara, 1988, s. 71-95; ay, "Osmanlı împaratorlu-ğu'nun Katıldığı Uluslararası Sergiler ve Sergi-i Umumi-i Osmani", Belleten, S. 185 (1983) s. 195-236.

İSTANBUL