250_ Fesih (Dağıtılma) Nedir? Bir derneğin tüzel kişiliğinin herhangi bir kararla ortadan kaldırılması demektir.
251_ Fesih İki Şekilde Olur Bunlar. Kendi yetki organın kararıyla, yargısal bir kararla
252_ Kişi Toplulukları Nelerdir? Dernekler, şirketler, devlet, vilayet (il özel idaresi), belediyeler ve köylerdir.
253_ Mal Topluları Nelerdir? Vakıflar, kamu kurumları, üniversitelerdir.
254_ İnfisah (Dağıtım) Nedir? Bir tüzel kişiliğin herhangi bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden sona ermesine denir.
255_ Tüzel Kişilerde Fiil Ehliyeti Ne Zaman Başlar? İzin anında başlar
Ünite 10
256_ Borç İlişkisinin Unsurları Nelerdir?
Alacaklı: Bir borç ilişkisinde karşı tarafı bir şeyi yapmaya, vermeye ya da bir şeyi yapmaktan kaçınmaya zorlamaya hakkı olan kişidir.
Borçlu: Alacaklıya karşı bir edimde bulunma yükümlülüğü altında olan kişidir.
Edim: Borçlunun yerine getirmekle yükümlü olduğu borcun konusudur.
257_ Edimin Türleri Nelerdir?
Olumlu edim: Bir şeyin yapılmasına veya verilmesine ilişkin edimdir. Örneğin: Bir miktar paranın ödenmesine, satılan malın mülkiyet ve zilyetliğinin alıcıya geçirilmesine, işçinin işverene hizmet görmesine ilişkin edimdir.
Olumsuz edim: Bir şeyin yapılmamasına ilişkin edimdir. Örneğin: Rekabet yasağı anlaşmasında rekabette bulunmamaya veya alacaklı tarafından yapılan bir davranışa katlanmaya ilişkin edimdir.
Kişisel edim: Bizzat borçlu tarafından yerine getirilmesi gereken edim. Örneğin: Bir ressamın sizin yağlı boya portrenizi yapmayı taahhüt etmesi halinde durum böyledir.
Maddi edim: Doğrudan doğruya borçlunun mal varlığı ile yerine getir ilebilen bizzat borçlu tarafından yerine getirilmesi zorunlu olmayan edimdir. Örneğin: satıcının satılan malın mülkiyetini alıcıya geçirmesi veya borçlunun borçlu bulunduğu bir miktar parayı alacaklıya ödenmesi veya iadesi gereken şeyi geri vermesi hep maddi edim çeşitleridir.
Bölünebilen edim: Edim konusu olan şeyin niteliğinde veya değerinde esaslı bir değişiklik olmaksızın birbirine eşit birden çok parçalara ayrılabilen edimdir. Örneğin: satım sözleşmesinde alıcının semen(satış bedeli) borcunun konusu olan edim yani para borcu bu nitelikteki edimdir.
Bölünmez edim: Edim konusu olan şeyin niteliğinde ve değerinde esaslı bir değişiklik olmaksızın birden çok parçalara ayrılması mümkün olmayan edimlerdir. Örneğin: yapmama borcunun konusu olan edimler ile çoğu kez bir şeyler yapma
Ani edim (bir defalık edim): Bir fiille bir anda yerine getirilen örneğin: alıcının malın bedelini satıcıya ödemesi, kiracının her ay kira bedelini ev sahibine ödemesi gibi
Sürekli edim: Belirli bir süre borçluyu devamlı bir uyma yükmü altında bırakan edimdir. Örneğin: kiralayanın kiralanan şeyi kullanmaya elverişli bir halde bulundurması işçinin hizmet etme yükmü gibi
258_ Sorumluluk Nedir? Borçlunun edimini yerine getirmemesi halinde alacaklının borçlunun malvarlığına el atabilmesi olanağı.
259_ Sorumluluk Türleri Nelerdir?
Kişi (şahıs) ile sorumluluk
Mal ile sorumluluk
Sınırsız sorumluluk
Sınırlı sorumluluk
Belli mallarla sınırlı sorumluluk
Belli miktarda sınırlı sorumluluk
260_ Kişi (Şahıs) Sorumluluk Nedir? Alacaklının alacağını elde edebilmek için doğrudan doğruya borçlunun kişiliğine el atabilmesi demektir.
261_ Mal İle Sorumluluk Nedir? Borçlu borcun ifa edilmemesinden bizzat kişi ile değil malvarlığı ile sorumludur.
262_ Sınırsız Sorumluluk Nedir? Borçlunun tüm mal varlığı ile sorumlu olmasıdır.
263_ Haczi Caiz Olmayan Mallar: Borçlunun hayatını ve mesleğini devam ettirebilmesi için zorunlu olan mallar sınırsız sorumluluğun kapsamı dışındadır.
264_ Sınırlı Sorumluluk Nedir? Borçlunun mal varlığındaki belli malları ile veya belirli bir miktar oranında bütün malları ile sorumlu olmasıdır.
265_ İcap Nedir? Bir sözleşmenin meydana gelebilmesi için zaman bakımından önce yapılan irade açıklamasıdır.
266_ Haksız Fiil Nedir? Hukuk düzenin hoş görmediği zarar verici eylemlerdir.
267_ Haksız Fiil Sorumluluğu: Hukuken uyulması zorunlu olan bir hakkın çiğnenmesi sonunda ortaya çıkan sorumluluktur.
274_ İradi Şekil Nedir? Kanunun şekle bağlamadığı bir sözleşmenin, taraflarca, belli bir şekle uyularak yapılmasının kararlaştırılmasıdır.
275_ Geçerlilik Şekli Nedir? Bir sözleşmenin geçerli olarak meydana gelebilmesi için gerek kanun gerekse tarafların iradesi gereği uyulması gereken şekildir.
276_ İspat Şekli Nedir? Bir sözleşmenin varlığını ispat için gerekli olan şekildir.
277_ Kanuni Geçerlilik Şeklinin Türleri Nelerdir?
Sözlü şekil: medeni kanunda düzenlenmiştir. Evlenme sözleşmesi ile sözlü vasiyet olmak üzere 2 hukuki işlemde söz konusudur.
Yazılı şekil: Yazılı şekilden maksat tarafların el yazısı daktilo veya başka bir araçla bir senet düzenleyerek altını imzalamalarıdır.
Resmi şekil: Hukuki işlemlerin yetkili bir makam önünde yapılmasıdır. Bizim hukukumuzda bu makamlardan biri noter diğeri ise tapu memurudur.
278_ Borçlar Kanunumuzun Yazılı Şekle Tabi Tuttuğu Hukuki İşlerden Başlıcaları Şunlardır.
Alacağın temliki
Bağışlama taahhüdü
Rekabet yasağı antlaşması
Kefalet sözleşmesi
Gayrimenkul tellağı
Kaydı hayatla irat
279_ Medeni Kanun İle Borçlar Kanunun Resmi Şekle Tabi Tuttuğu Başlıca Hukuki İşlerler Şunlardır.
Mal rejimi sözleşmesi
Resmi vasiyetname
Miras sözleşmesi
Taşınmazlar üzerindeki ayni haklarla ilgili işlemler
Taşınmaz satımı
Bir taşınmazın veya taşınmaz üzerindeki ayni bir hakkın bağışlanması taahhüdü
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi
280_ Karine Nedir? Bilinen bir olgudan bilinmeyen bir olgunun çıkartılmasıdır.
281_ Mutlak Butlan Nedir? Bir hukuki işlemin kamu düzenine ahlaka aykırı olması ve ya esaslı koşullara sahip bulunmamasıdır.
282_ Muvazaa Nedir? Tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan bir işlem yapmaları fakat görünürdeki bu işlemin geçerli olmayacağı konusunda antlaşmalarıdır.
283_ Muvazaa Türleri Nelerdir?
Mutlak muvazaa: Taraflar gerçekte hiçbir işlem yapmadıkları halde başkalarına karşı sanki bir hukuki işlem yapmış gibi görünmek isterler.
Nisbi muvazaa: Taraflar aralarında yaptıkları bir hukuki işlemi görünürdeki bir diğer işlemin arkasına gizlerler.
284_ İrade Bozukluğu Nedir: Bir kimsenin iradesi ile irade açıklaması arasında istenmeden meydana gelen uygunsuzluktur.
285_ İrade Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?
Hata: Hatada irade ile irade açıklaması arasındaki uygunsuzluk irade açıklamasında bulunan tarafın dikkatsizliğinden ileri gelir.
Hile: Hilede bir kimse bir takım yalanlar ve yanılmalarla bir irade açıklamasında bulunmaya yöneliktir.
İkrah: ikrahta (korkutmada) bir kimse kendisine veya yakınlarından birine zarar verilebileceği tehdidi altında iradesini açıklamaktadır.
Ünite 12
286_ Temsil Nedir? Başkası adına, hukuki bir işlem yapmak veya tasarrufta bulunmaktadır.
287_ Temsil İlişkisinde Üç Kişi Vardır Bunlar Kimlerdir?
Birincisi bir hukuki işlemi başkasının ad ve hesabına yapan kimsedir ki buna temsilci (mümessil) deriz.
İkincisi kendi ad ve hesabına bir hukuki işlem yapılan kimsedir ki ona temsil olunan adını veririz.
Üçüncüsü ise temsilci ile o hukuki işlemi yapan kimse ki bu kimseye de üçüncü kişi denir.
288_ Temsil Türleri Nelerdir?
Dolaylı temsil: Temsilcinin bir hukuki işlemi kendi adına ve temsil olunanın hesabına yapmasıdır.
Doğrudan doğruya temsil: Temsilcin bir hukuki işlemi temsil olunanın adına ve hesabına yapmasıdır.
Yetkili temsil: Temsilci başkasının ad ve hesabına hukuki işlemler yapabilme yetkisine sahip bulunuyorsa yani kendisine bu konuda izin verilmişse yetkili temsildir.
Yetkisiz temsil: Yetkisiz temsil bir kimsenin gerekli yetkiye sahip olmaksızın bir başkasının ad ve hesabına hukuki işlem yapması
289_ Temsil Yetkisi Nedir? Başkasının ad ve hesabına hukuki bir işlem yapabilmek konusunda temsilciye verilmiş olan yetkidir.
290_ Velayet Nedir? Çocuklar üzerindeki ana babanın kanundan doğan hakkıdır.
291_ Vesayet Nedir? Velayet altında bulunmayan küçük ve kısıtlıların çıkarlarını korumak üzere mahkemece yasal temsilci atanmasıdır.
292_ Ulak Nedir? Bir hukuki işlemin oluşması için bir tarafın irade açıklamasını diğer tarafa ileten kişidir.
293_ Temsil Kurumu Hangi Kanunda Düzenlenir? Borçlar kanunda düzenler
294_ Özel Temsil Yetkisine Dayanan İşlemler Nelerdir? Dava açma, sulh olma, tahkim, kambiyo taahhüdünde bulunma, bağışlama, taşınmazı devri veya ayni bir hakkı sınırlamadır. Taşınırın kiraya verilebilmesi için özel yetkiye gerek yok
Ünite 13
295_ İfa Nedir? Borç ilişkisinin konusu olan edimin borçlu tarafından alacaklıya karşı yerine getirilmesi ve böylece borç ilişkisinin sona erdirilmesidir.
296_ İfa Yeri Nedir? Borcun yerine getirilmesi gereken yerdir.
299_ Para Borçları Ödeme Zamanında Nerde Olur. Alacaklının yerleşim yerinin bulunduğu yerde ifa olunur.
300_ Ferdiyle Belli Şey Nedir? Nitelikleri ile belli edilmiş şey, cins.
301_ Nev’iyle Belli Şey Nedir? Cins olarak belli edilmiş, parça.
302_ Muacceliyet Nedir? Borçlunun edimini yerine getirmekle yükümlü olduğu andır.
303_ Muaccel Borç Nedir? İfa zamanı gelmiş ifası istenebilecek borçtur.
304_ Müeccel Borç Nedir? İfa zamanı henüz gelmemiş ifası henüz istenmeyecek borçtur.
305_ Vade Nedir? Bir işin yapılması veya bir borcun ödenmesi için öngörülen sürenin sonudur.
306_ Ademi İfa Nedir? Ödemezlik, borçlunun yüklendiği edimi hiç veya gereği gibi yerine getirmemesidir.
307_ Mücbir Sebep Nedir? Zorlayıcı neden önceden göz önüne alınmasına ve bunun sonucu olarak ortadan kaldırılmasına olanak bulunmayan ve bir diş etkiden ileri gelen olaylardır.
308_ Kusurlu İmkansızlık Nedir? Borçlu her şeyden önce edim kendi kusuruyla imkansızlaşmış olduğu için ifada bulunamaz buna kusurlu imkansızlık deriz.
310_ Beyine Nedir? Kanıt, herhangi bir olayın veya hukuki ilişkinin doğruluğunu ortaya çıkarmak için başvurulan her türlü araçtır.
311_ Borçlunun Temerrüdü Direnimi) Nedir? Halen ifası mümkün olan muaccel bir borcun alacaklının ihtarına rağmen borçlu tarafından zamanında ifa edilmemesidir.
313_ İhtar (Protesto) Nedir? Alacaklının tek yanlı irade açıklamasıyla borçluyu ifaya davet etmesidir.
314_ İhtara Gerek Olmayan Haller Nelerdir?
Vadenin taraflarca birlikte belirlemiş olması
İfa gününü bir ihbarla belirleme hakkının taraflardan birine bırakılmış olması
İhtarın yararsız görünmesi
315_ Müspet (Olumlu) Zarar Nedir? Alacaklının borcun ifasındaki menfaatinin yerine getirilmemiş olması nedeni ile uğradığı zarardır.
316_ Genel Sonuçlar Nelerdir? Gecikme tazminatı, kazadan dolayı sorumluluk
317_ Özel Sonuçlar Nelerdir? Para borçlarında, İki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde
318_ Temerrüt Faizi Nedir? Para borçlusunun temerrüde (direngen duruma) düşmesi halinde alacaklıya ödemek zorunda kaldığı bir tazminattır.
319_ Şu Hallerde Süre Vermeye Gerek Yoktur.
Süre vermenin yararsız olacağı anlaşılıyorsa
Borcun ifası alacaklı için yararsız kalmışsa
Sözleşme kesin vadeli bir sözleşmeyse
320_ Alacaklıya Tanınmış Olan Bu Haklar Şunlardır.
Gecikmiş ifayı isteme ve tazminat
İfadan vazgeçme ve tazminat
Sözleşmeden dönme ve tazminat
321_ Menfi Zarar Nedir? Geçerli olduğuna inanılan bir sözleşmenin hüküm ifade etmemesi yüzünden uğranılan zarardır.
322_ Borcun Sona Erme Sebepleri Nelerdir? İfa, yenileme (tecdit), birleşme, kusursuz imkansızlık, takas ve zamanaşımından ibarettir.
323_ Fer’i Borç Nedir? Asıl borca bağlı yan borçtur.
324_ Takas Türleri Nelerdir?
Kanuni takas: kanun tarafından tanınmış olan takastır.
Akdi takas: Tarafların aralarında anlaşarak yaptıkları bir sözleşmeye dayalı takastır.
325_ Takasın Şartları Nelerdir?
Borçların karşılıklı olması
Borçların benzer olması
Borçların muaccel olması
Takas açıklamasında bulunulmuş olması
326_ Zamanaşımı Nedir? Kanun tarafından belirlenen şartlar altında belli bir süre içinde alacaklarının hareketsiz kalması sonucu alacağın ifasını isteme yetkisinin sona ermesidir.
327_ Aciz Vesikası Nedir? İcra ve iflas hukukunda, borçlunun malları satılıp paylaştırıldıktan sonra alacakların tamamına kavuşamamış olan alacaklılara verilen belgedir.
328_ Çeşitli Zaman Aşım Süreleri Nelerdir?
On yıllık süre: on yıllık zaman aşımı süresi genel süredir.
Beş yıllık süre:
Kira ile sermaye faizleri ve belli zamanlarda ifası gerekli olan edimler.
Erzak bedeli, nafaka, otel ve lokanta masraflarına ilişkin alacaklar.
Noterlerin mesleki hizmetleri karşılığı başkalarının yanında çalışan veya müstahdemi olan kimselerin hizmetçilerin ve işçilerin ücret alacakları
Ticaret olsun olmasın bir şirket sözleşmesine dayanan ve ortaklar arasında veya şirketler arasında açılmış bulunan bütün davalar
Diğer süreler: Bunlardan bir yıllık süreye örnek olarak haksız fiillerden doğan alacaklar ile sebepsiz zenginleşmeden doğan alacaklar altı aylık süreye örnek karz (ödünç ) sözleşmesinden doğan alacak haklarını gösterebiliriz.
329_ Zamanaşımı Şartları Nelerdir?
Borcun muaccel olması
Kanun belirlediği sürenin geçmiş olması
Zamanaşımının durmamış olması
Zaman aşımının kesilmemiş olması
Ünite 14
330_ Sözleşme Türleri Nelerdir? 1) Satım sözleşmesi, 2) Kira sözleşmesi, 3) Hizmet sözleşmesi
331_ Satım Sözleşmesi Nedir? Satıcının, satılan malı alıcının borçlandığı bir satış parası karşılığında ona teslim ve mülkiyeti devretmek borcunu yüklenmiş olduğu sözleşmedir.
333_ Semen Nedir? Semen(satış parası) alıcının satın aldığı şeye karşılık olarak satıcıya ödemeyi üstlendiği paradır.
334_ Cari Fiyat Nedir? Borsa dışında piyasası olan belli bir cins malın belli bir ticaret çevresindeki ortalama fiyatıdır.
335_ Satım Sözleşmesinin Türleri Nelerdir?
Taşınır satımı: Konusu taşınabilir şeylerin oluşturduğu satımdır. Şekil şartı yoktur.
Taşınmaz satımı: Konusunu taşınmaz şeylerin oluşturduğu satım türüdür. Resmi şekilde yapılması gerekir.
Örnek üzerine satım: Tarafların satılan şeyin alıcıya veya üçüncü bir kişiye verilmiş olan belli bir örneğe uygun olması konusunda anlaşmış bulundukları bir taşınır satım ürünüdür.
Deneme ve muayene şartıyla satım: Şarta bağlı satımdır. Şart ise alıcının satılan şeyi deneyip olurunu tek taraflı olarak açıklamasıdır.
Mülkiyeti saklı tutma şartıyla satım: Bu tür satım ancak taşınırlar hakkında söz konusu olabilir. Taşınmazlar mülkiyeti saklı tutma şartıyla satılamaz
Taksitle satım: Alıcının ödeyeceği satım parasının bölünerek belli aralıklarla ödenmesi şartıyla yapılan satımdır.
Artırım ile satım: Artırmaya katılanlardan en yüksek öneride bulunana yapılan satımdır.
Cebri artırma: Cebri artırmada borçlunun malı icra- iflas kanunu veya Amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanun hükümlerine göre satılır.
İsteğe bağlı (ihtiyari) artırma: İsteğe bağlı açık artırma herkesin katılabileceği artırma türüdür.
338_ Alıcını Borçları Nelerdir? a) Semene ödeme borcu (satış parası) b) satılanı teslim alma borcu
339_ Kira Sözleşmesi Nedir? Bir bedel karşılığı bir şeyin kullanılmasının veya ondan yararlanılmasının belli bir süreyle başka bir kimseye bırakılmasıdır.
340_ Kira Kanunda Ne Düzenlenir? Kira kanunu belediye örtülü olan yerlerle iskele, liman ve istasyonlardaki üstü örtülü taşınmazların kiralanmasında uygulanır.
341_ Borçlar Kanunda Kira İle İlgili: Borçlar kanunu hükümleri ise diğer üstü örtülü taşınmazların ve taşınırların kiralanmasında uygulanır.
342_ Kira Sözleşmesinin Türleri Nelerdir?
Adi kira: Kiracıya kiralanan şeyi sadece kullanma hakkını veren kira türüdür. Örnek otomobil, ev, smokin, ve gelinlik adi kiranın konusunu oluşturur.
Ürün kirası: kiracıya kiralanan şeyi kullanın yanında onun semerini toplama hakkını da verir. Örnek bir çiftliğin portakal bahçesinin, bir ticari işletmenin bir zeytinliğin bir bağın veya inek, koyun, keçi, gibi ürün veren hayvanların kiralanmasıdır.
343_ Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi Nedir?
Sürenin geçmiş olması
Feshi bildirme
Fesih
Önemli sebeplerden dolayı feshi bildirme
Kira kanuna göre tahliye sebepleri
Ünite 15
344_ Sözleşme Türleri Nelerdir? Vekalet sözleşmesi, kefalet sözleşmesi, finansal kiralama sözleşmesi, franchise sözleşmesi, factoring sözleşmesi
345_ Vekalet Sözleşmesi Nedir? Vekilin vekalet verene ait bir işin yönetimi veya bir hizmetin görülmesi konusunda vekalet veren ile yaptığı sözleşmedir.
346_ Genel Vekaletname Nedir? Vekalet verenin vekile bütün hukuki işlemleri kapsayacak şekilde temsil yetkisi verdiği vekaletnamedir.
347_ Özel Vekalet name Nedir? Vekalet verenin vekile belli bir veya birkaç hukuki işlemi kapsayacak şekilde temsil yetkisi verdiği vekaletnamedir.
348_ Bazı İşlemler İçin Vekilin Özel Yetkiye Sahip Olması Gerekir Bunlar. Dava açma, sulh olma, tahkim, kambiyo, taahhütlerinde bulunma, bağışlama, bir taşınmazı devretme veya bir hak ile sınırlamadır.
350_ İstifa Nedir? Vekilin tek taraflı bir irade açıklamasıyla sözleşmeyi feshetmesidir.
351_ Kefalet Sözleşmesi Nedir? Kefilin borçlunun borcunu yerine getirmemesi halinde bundan kişisel olarak sorumlu olmayı alacaklıya karşı yüklendiği sözleşmedir.
352_ Feri Nedir? Asıla bağımlı asılı izleyen (borç, faiz)
353_ Tali Nedir? İkincil ikinci derecede yan sonradan gelen
354_ Kefilin Ehliyeti Nelerdir?
Tam Ehliyetliler: Her türlü hukuki işlemi bizzat yapabileceklerinden kefalet sözleşmesi yapmaya yani kefil olmaya da ehildir.
Sınırlı Ehliyetliler: yani kendilerine yasal danışman atanmış olan kişilerin kefalet sözleşmesi yapabilmeleri şarta bağlıdır. Kendisine yasal danışman atanmış olan kimse ancak yasal danışmanın görüşünü almak suretiyle kefil olabilir.
Sınırlı Ehliyetsizler: ayırt etme gücüne sahip küçükler ile ayırt etme gücüne sahip kısıtlılar, ne bizzat nede yasal temsilcilerin izni ile bir borca kefalet edilebilir. Yani kefil olamazlar.
355_ Kefalet Türleri Nelerdir?
Adi Kefalet: Alacaklının öncelikle borçluyu daha sonra kefil takip edebileceği kefalettir. Adi kefalete alacaklı önce asıl borçluya takip ve alacağını ondan almak zorundadır.
Müteselsil Kefalet: adi kefaletin aksine alacaklının önce borçluyu takip etmek veya rehnin paraya çevrilmesini istemek yollarına gitmeksizin doğrudan doğruya kefile başvurulabileceği kefalet türüdür.
Birlikte Kefalet: anı borca birden çok kişinin kefil olması halidir.
Kefile Kefalet: kefilin alacaklıya karşı kefilin yüklemine güvence vermesidir.
Rücua Kefalet: kefilin borçludan rücu sebebiyle alacağını alamayan asıl kefilin bu alacağına güvence vermesidir.
356_ Birlikte Kefalet Kaça Ayrılır Bunlar Nelerdir?
Adi Birlikte Kefalet: Birden fazla kişinin bölünebilen bir borca kefil olmaları halinde söz konusu olabilir.
Müteselsil Birlikte Kefalet: Kefillerin gerek kendi aralarında gerek borçlu ile beraber müteselsilen Sorumlu olmayı yüklenmiş halinde ortaya çıkan kefalet türüdür.