Hukukun temel kavramlari

3.2.Yazılı Olmayan Asli/Asıl Kaynak (Örf ve Âdet Hukuku) (Aybay vd. 
2016: 117-119) 
Türk hukuku bakımından hukukun kaynakları yazılı kurallardan ibaret değildir. Yazılı 
olmamakla birlikte toplumda yerleşmiş olan örf ve âdet hukuku da hukukun kaynakları arasında 
yer alır. Daha önce de açıklandığı gibi yazılı hukuk kuralları kamu gücünü kullanan bir iradeden 
doğarken örf ve âdet hukuku bunun tersine toplumun vicdanında doğmuş, gelişmiş olan genel 
inanışın  ürünüdür.  Belli  bir  toplumda  belirli  olaylar  karşısında  farkına  varılmadan  sık  sık 
tekrarlanan söz veya davranışlar zaman içerisinde toplumun tüm üyelerince bunlara uyulması 
zorunlu olduğu yolunda genel bir inanç oluşur. Diğer bir anlatımla başlangıçta bilinçsiz olarak 
yinelenen  davranış  biçimleri  daha  sonra  toplumca  bilinçli  olarak  yinelenir  ve  bunlara 
uyulmasının zorunlu olduğu kanısı yerleşir ve yaptırımlarla desteklenir. Böylece bu davranış 
şekilleri örf ve âdet hukuku durumuna gelmiş olur. Örf ve âdet hukukunun kaynak olması özel 
hukuk alanında geçerlidir. Cezaların ve vergilerin yasallığı ilkesinin bir sonucu ve gereği olarak 
bu hukuk dallarında örf ve âdet kuralları kaynak olamaz (Pulaşlı/Korkut 2017: 43).  
Mevcut hukuk düzenimize göre bu kaynağa yazılı kaynaklarda bir hüküm bulunmaması 
durumunda başvurulabilir. Bu da bu kaynağın asli olsa da tali/ikincil, olduğunu göstermektedir. 
Diğer  bir  anlatımla  yazılı  bir  hukuk  kuralı  bulunduğu  takdirde  önce  yazılı  hukuk  kuralları 
uygulanır (TMK, m. 1). Çeşitli yasalarda, mahkeme önüne gelen bazı sorunların, o konudaki 
örfler dikkate alınarak çözüleceği belirtilmiştir. Örneğin satım sözleşmesinde, satılan şey, başka 
bir  yere  gönderilecekse  ve  gönderme  masrafları  kimin  tarafından  karşılanacağı  konusunda 
taraflar  arsanda  bir  anlaşma  bulunmuyorsa  sorun,  bu  konudaki  örf  ve  âdetlere  göre  karara 
bağlanır (TBK, m. 211).