I bob. Adabiyotlar sharhi

10-Jadval
Smolalar olishda ishlatiladigan reagentlarning fizik konstantalri

Reagent- ning nomi	Struktura formulasi	Mole- kulyar massa si	Zich- ligi kg/m^3	Suyuqla- nish tempe raturasi ^0C	Qaynash temperatu rasi ^0C	Eruvchan ligi gr.
Mochevina (karbamid) Melamin Furfurol Formal’ degid Fenol		60,05 126,12 96,09 30,03 94	1330 1660 1161 815 1657	133 350 -36,5 -92 43	Parchala- nadi - 162 -12 183	78 0,3 8,3 40 4,8

Labaratoriya sharoitida butanollangan melamin furfurol smolasini olishning muqobil sharoitlari o’rganildi. Reaksiyaga kirishayotgan monomerlar va erituvchilar (melamin, furfurol, butanol) ning mol nisbatlari 1:6:2 bo’lganda, monomerlarning polikondensatlanish reaksiyasining davomiyligi 90 minut bo’lganda, reaksiya 85⁰C temperaturada olib borilganda smola yuqori 94% unum bilan hosil bo’ladi.

Hosil bo’lgan smolaning eterifikatsiyalash reaksiyasi o’tkazib, reaksiyaning muqobil sharoitlari o’rganildi, melamin-furfurol smolasini eterifikatsiyalash reaksiyasi 95⁰C haroratda olib boriladi. Reaksiya davomiyligi esa 120 minutni tashkil etishi o’rganildi.
Ma’lumki, mebel laki yoki avtomobil emali ishlab chiqarishda asosan erituvchilarning kompozitsion aralashmalari ishlatiladi. Masalan, melomen-formaldegid smolasining asosiy kompozitsion erituvchisi P-651 erituvchisining aralashmasi tarkibi o’rganilganda 90% etanol, 10% butanol ekanligi aniqlangan.

2-grafik. Smolaning unumini vaqtga va haroratga bog’liqlik grafigi.
1. T = 60⁰C, 2. T = 85⁰C melamin:furfurol:butanol 1:6:2 nisbatda.


XULOSA

Olingan natijalarga asoslanib, quyidagi xulosalarga kelindi:

1. Melamin furfurol bilan polikondensatsiyalanishi natijasida dastlab 65-70⁰C da, chiziqsimon tuzilishli; 85-90⁰C da esa, narvonsimon tuzilishga ega bo’lgan melamin-furfurol smolasi hosil bo’lishi aniqlandi.
2. Melamin-furfurol smolasini hosil bo’lish reaksiyasining muqobil sharoitlari (melamin:furfurol:butanol=1:6:2 mol nisbatlarda, 85⁰C haroratda, polikondensatsiyalanish reaksiyasining davomiyligi 90 minut ekanligi) o’rganildi.
3. Melamin-furfurol smolasining butanolli eritmada eterifikatsiyalanish reaksiyasining muqobil sharoitlari (90-95⁰C haroratda, reaksiya davomiyligi 120 minut ekanligi) aniqlandi.
4. Polikondensatsiya hamda eterifikatsiya reaksiyalari ishqoriy sharoitlarda olib borilib, katalizator sifatida NaOH qo’llanilganda, reaksiya unumi 94% ga oshishi kuzatildi.
5. Melamin-furfurol smolasining eruvchanligi o’rganilib, asosan ko’pgina organik erituvchilarda, propil, izopropil butil va furil spirtlarida yaxshi erishi, tetragidro furan, ksilol, atseton va suvda erimasligi o’rganildi.
6. Polikondensatsiya reaksiyasi natijasida olingan melomen-furfurol smolasi liofob kolloid zarracha xususiyatiga ega bo’lganligi uchun organik eruvchilarda yomon erishi, butanol bilan eterifikatsiyalangandan so’ng liofil kolloid zarrachalar hosil bo’lishi va eruvchanligi yaxshilanishi kuzatildi.
7. Smolaning xossalari (uglerod, selyuloza, sulfed) yordamida yaxshilanib, quyi molekulyar spirtlar bilan modifikatsiyalab, samaliyotsozlik va avtomobilsozlikda,mebel ishlab chiqarishda, elektr asboblari tayyorlashda lak, emal, bo’yoqlar hamda yelimlar sifatida ishlatish mumkin degan xulosalarga kelindi.