II. Elmi araşdırma. Quruluşu və əsas tələblər.
Psixoloji tədqiqatların təşkili metodologiyası.Elmi tədqiqatın obyekti və predmeti anlayışları. Elmi təfəkkürün normativləri: nəzəriyyə, fərziyyə, yoxlama və saxtalaşdırma. Hipotetik quruluş tədqiqatın predmeti kimi. Operasionlaşdırma. Operasionlaşdırmanın növləri. Psixoloji tədqiqatlarda hipotez anlayışı və hipotezlərin növləri. Hipotezlərin səviyyəsi.Nəzəri, eksperimental və statistik hipotezlər. Psixoloji tədqiqatlarda çox səviyyəli hipotezlərin (nəzəri, empirik yüklənmiş və statistik) əlaqələndirilməsi. Hipotezlərin qurulmasına qoyulan tələblər (birmənalı formalaşdırma , ziddiyyət təşkil etməmək, toplanmış məlumatlara uyğunluq, saxtalaşdırılması mümkün olan).Hipotezlərin yoxlanılıb doğrulanması və saxtalaşdırılması. K. Popperin saxtalaşdırılma prinsipi. K. Popperin tənqidi rasionalizmi və onun elmi tədqiqatın təşkilində rolu. Fərqli tədqiqat metodlarından istifadə zamanı fərziyyələr arasındakı fərqlər .Ümumi cəm və tədqiqat seçimi .Seçimin qurulması üsulları.("əlverişli seçim", qat-qat seçim, randomizə, bərabərləşdirmə, təbəqələşdirmə, qar topası və s.).Seçimin həcminin müəyyən edilməsi. Seçimin reprezantivlik problemi.
Tədqiqatın nəticələrini qiymətləndirilməsi meyarları - etibarlılıq, validlik, təkrarlanabilmək. Nəticələrin etibarlılığını artıran amillər: nümunə sınaqlarının və seçimdə iştirak edən sınaqdan keçənlərin sayının artması. Tədqiqatın etibarlılığı və validliyi. Validliyin növləri. Xarici, daxili və konstrukt validlik. Etibarlılığın və daxili validliyin əlaqəsi. Daxili validlik üçün təhlükə. Tədqiqatın validliyinin artırılması yolları. Eksperimental realizm və araşdırmanın daxili etibarlılığı problemi.Trianqulyasiya keyfiyyətli tədqiqatların qiymətləndirilməsi üçün əsas strategiya kimi. Triangulyasiyanın növləri. Yüksək xarici validlik səviyyəsinə malik tədqiqatlar.
Psixologiyanın tədqiqat növləri. Tədqiqat metodunun seçilməsi üçün ümumi prinsiplər. Psixoloji tədqiqat metodlarının təsnifatı.İntprospektiv metodlar, ekstrospektiv metodlar, anlayış metodları. Psixologiyada tədqiqatın keyfiyyət və kəmiyyət metodları. Əsaslı və tətbiqi tədqiqatlar. Sahə və laboratoriya tədqiqatları.
Psixologiyada tədqiqat planlaşdırılmasının mərhələləri.Tədqiqat hipotezinin irəli sürülməsi. Tədqiqatın növünün müəyyənləşdirilməsi. Operasionallıq üsullarının üsullarının seçilməsi, mümkün yan dəyişənlərin müəyyənləşdirilməsi, məlumatların toplanması sxeminin seçilməsi. Təklif olunan sxemin tənqidi qiymətləndirilməsi. Seçim tərkibinin müəyyən edilməsi, məlumatın işlənməsi üsullarının müəyyənləşdirilməsi. Tədqiqat prosedurunun tərtib edilməsi. Təklif olunan planın kritik qiymətləndirilməsi. Planlaşdırma və araşdırmanın gücü. Tədqiqatın gücünə təsir edən amillər (əhəmiyyətlilik səviyyəsi, ölçmə xətası, seçimin həcmi, effekt kəmiyyəti)
Dostları ilə paylaş: |