maliyet olduğu durumlarda geçerli olmaktadır. Bu metodun en büyük avantajı
sigorta yapma görevinden alıcıyı uzak tutmaktır. Ancak bu tür bir sigortalama
dezavantajları da çoktur. Her sigorta kontratı farklı bir şirketle yapılamaktadır ve
her zaman farklı koşulları ve farklı terimleri karşınıza getirmektedir.
b. Kendi Kendine Sigorta
Bu tür sigortalama yöntemi nakliyatın riskini karşılayabilecek olan alıcılar tarafından uygulanmaktadır. Küçük değerdeki yükler ve teminat altına alınmada gerekli duyulmayacak kadar küçük sevkıyatlar için geçerli olmaktadır. Sınır seviyesi satın alınan malın hacmine bağlı olarak değişmektedir.
c. Bir Sigorta Şirketi ile Dalgalı Poliçe
Bu metot düzenli yüklemeleri olan bir çok ticari firma tarafından
benimsenmiştir. Dalgalı olarak adlandırılan poliçe taraflar arasında bir anlaşma
neticesinde meydana gelmektedir. Büyük miktarlarda iş yapabilmek için
sigortacılar bu metotla daha iyi teklif vermektedirler.
Sigorta Kapsamındaki Riskler
Nakliye sigortalarında, sigorta edilen riskler, dar teminat, geniş teminat ile savaş, grev, lokavt, karışıklılık ve halk hareketleri teminat olarak üç gruba ayrılmaktadır.
1. Dar Teminat
Taşıma aracının çarpması, çarpışması, yanması, devrilmesi, yoldan çıkması gibi fiziksel olay veya doğal afetler sonunda malın kayba ya da hasara uğraması ile batma tehlikesi geçirmekte olan gemiyi veya gemideki eşyayı kurtarmak için yapılan masrafları ve gemiden boşaltma sırasında eşyanın zayi risklerini kapsamaktadır. Havayolu taşımacılığı sigortasında dar teminat verilmemektedir.
2. Geniş Teminat
Eşyanın taşınması, yüklenmesi ve boşaltılması ile depolanması sırasında eşyanın kendi ayıbından veya asıl nedeni gecikme olan hallerden ileri gelen kayıp ve hasarlar dışındaki bütün riskleri kapsamaktadır.
3. Savaş, Grev, Lokavt, Karışıklık ve Halk Hareketleri Teminatı
Taşıma işinin yapılacağı bölgelerde savaş, grev, lokavt, karışıklık ve halk hareketleri gibi nedenlerden doğabilecek risklerin söz konusu olması durumunda dar teminata veya geniş teminata ek olarak bu risk grupları da sözleşme teminatı altına alınabilmektedir.
İncoterms Açısından Sigorta
Sigortacılık faaliyeti sadece taşımacılık faaliyeti çerçevesinde değil aynı zamanda incoterms klozları içerisinde de çok önemli bir yer tutan ve ne yazık ki düşülen bazı yanlış anlamlar çerçevesinde ihracatçılarımızın ve ithalatçılarımızın mağduriyetle karşıladıkları bir konudur.
F Grubu= Riziko alıcıda,
C Grubu= Riziko alıcıda,
D Grubu= Riziko satıcıda.
Sigorta konusuna ilişkin ICC tarafından düzenlenmiş hususlar
İhracatçı sigorta yükümlülüğünü de üstlendiği ilgili incoterms klozlarında masrafları kendisine ait olmak üzere bir sigorta poliçesini temin etmeli ve poliçenin bir nüshasını veya bunu kanıtlayan başka bir dökümanı alıcıya iletmelidir.
Ticari teamüller en ar kapsamlı sigorta yatırmayı öngörür.
Sigorta sürelerinin kapsamı ilgili incoterms klozlarının ifade ettiği sürelerle sınırlı olacaktır.
Sigorta bedeli, satış sözleşmesi deklare edilen mal bedelinin %10 fazlası olmak zorundadır.
ULUSLAR ARASI TİCARETTE PAKETLEME
Uluslar arası ticarette paketleme ihracatçının yükümlülükleri
arasında bulunan önemli konulardan biridir. Aslında 1980 yılına ait
uluslar arası satım sözleşmeleri hakkında BM sözleşmesinin 35/1 ve
35/2-b maddeleri ambalaj mükellefiyetini satıcıya yüklemiştir. Bu
çerçevede satıcı resmi belgede yer aldığı şekilde malın ilgili
destinasyona ulaşmasını teminen ve her türlü yol, iklim ve diğer
koşulları da göz önüne alacak şekilde bir paketlemeyi yapmak
zorundadır.
ULUSLAR ARASI TİCARETTE PAKETLEMEDE DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR
Kolilerin üzerinde ihracatçının adı ve adresi açıkça ve okunabilir biçimde gözükmelidir.
Kolay çıkmayacak şekilde yazılmalı ve mümkünse yağmurdan, sudan etkilenmemesi için naylon veya şeffaf flasterle kaplanmalıdır.
Havayolu ile yapılan parsiyel taşımalar da “Par avion/ Par air mail” ifadesi adres köşesinin üstünde görülmelidir.
Maden, işlenmemiş taş ve mücevher ürünleri için zorunludur. Belirli ülkeler belirli mal grupları için sigortayı zorunlu tutmuş olabilirler, bu husus ihracatçı için yapılan yazışmalarla önceden açığa kavuşturulmuş olmalıdır.
İTHALATCI VE İHRACATCI SIFATININ KAZANILMASI
İhracatçı ve ithalatçı olmak isteyenler, öncelikle tacir sıfatını kazanmak
zorundadır. Tacir, TTK’nda tanımlandığı şekliyle, bir ticari işletmeyi kısmen dahi
olsa kendi adına işleten gerçek ya da tüzel kişidir. Tacir sıfatını kazanabilmek
için;
Tacir işletmenin kuruluşuna ilişkin bir ana sözleşme hazırlayıp bunu Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan ederek, ticari işletmenin unvanını tescil ettirirler.
Bağlı bulundukları bölgedeki Ticaret Odası’na kayıt olurlar.
Vergi dairelerine işletmeyi açtıklarını bildirip vergi mükellefi olurlar.
Belediyeye müracaat edip işyeri açma ruhsatı alırlar.
Tacir sıfatını kazanan bir kişi, ihracatçı ve ithalatçı olabilmek için önceden
izin almak zorundaydı. Gümrük Birliği’ne üye olduktan sonra ihracatçı ve
ithalatçı belgesi alma zorunluluğu kalkmış, vergi dairesine üye olan ve tek vergi
numarası sahibi olan bütün gerçek ve tüzel kişiler Dış Ticaret yapabilme
hakkına sahip olmuşlardır.
İhracatçı adayları, hangi ürün veya ürün grubunun ihracatı ile meşgul olacaklarsa, söz konusu ürün grubuyla ilgilenen bölgesindeki birliğe üye olmak zorundadır. Bölgesindeki ihracatçı birliğine üye olan işletme, konusuyla ilgili olarak Türkiye’nin her yerinde aynı ürünü ihraç edebilir. İthalat yapmak isteyen tacirler ise; herhangi bir ön izne tabi olmamaksızın veya herhangi bir belge almaksızın hemen ticari işlemlere başlayarak ithalat yapabilmektedir.
FİİLİ İHRACATIN BAŞLANGICI VE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN HAZIRLANMASI
Fiili ihracat; ihraç konusu malın gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde,
muayenesinin yapılıp taşıta yüklenmesini, bir yeden veya muhtelif yerlerden bir
defada veya kısım kısım gelmekte olan dökme ve diğer eşyada yüklemenin
tamamlanmasını veya gümrük mevzuatınca fiili ihracat olarak kabul
edilebilecek sair çıkışlar olarak ifade edilmektedir.
Dış ticaret işlemlerine konu olan satış sözleşmeleri genellikle ithalat ve
ihracat işlemleri esnasında ortaya çıkan masrafların kime ait olacağı, dış ticaret
olayına konu olan alım-satım işleminin genel esaslarını ortaya çıkabilecek olası
riskin kime ait olduğu gibi dış ticaretin ana unsurlarını içeren hukuki bir metin
hüviyetindedir. Bu tür sözleşme, ileride ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları
önleyebileceği gibi, tarafların bütün hak ve sorumluluklarının da sınırlarını
doğru olarak belirlemelerine yardımcı olacaktır.bu nedenle, bir ihraç işleminin
eksiksizce gerçekleşebilmesi için gerekli olan bütün aşamaların taraflarca
konuşulması ve her aşamadaki söz konusu olan sorumlulukları kimin
Satış sözleşmesi yaparken bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Bunlar;
Tarafların adı, adresi mutlaka eksiksiz olarak yazılmalıdır.
Sözleşmenin hangi amaçla yapıldığı, yani konusu belirtilmelidir.
Sözleşmede ürünün adı, teknik isim, boyutları, standartları, alıcı tarafından talep
edilen özel koşullar, varsa numuneye ilişkin düzenlemeler yer almalıdır.
Malın miktarı, rakam ve yazıyla belirtilmeli birim ölçüsü de net bir şekilde yer
almalıdır.
Toplam değer rakamla ve yazıyla para birimi ile birlikte belirtilmelidir.
İncoterms2000’e göre bir teslim şekli verilmelidir.
Satış fiyatının içinde ödenecek gümrük vergisi ve harçlar vs. içeriyorsa sözleşmede
mutlaka belirtilmelidir.
Malın sevk ve teslim yeri sözleşmede mutlaka belirtilmelidir.
Hangi nakliye yönetiminin benimseneceği net bir şekilde belirtilmelidir.
Ambalaj, etiket ve ürün üzerinde yer alması gereken işaretlere ilişkin açıklamalar sözleşmede yer
almalıdır.
Ödemenin hangi yöntemle yapılacağı, miktarı ve para birimi mutlaka net bir şekilde belirtilmelidir.
Uyuşmazlık halinde hangi mercilere başvurulacağı belirtilmelidir.
İHRACI YASAK MALLAR LİSTESİ
MADDE
Kültür ve tabiat varlıkları(Eski Eserler),
Hint keneviri,
Tütün tohumu ve fidesi,
Tiftik keçisi,
İhracı izne bağlı mallar listesinde yer alan
türler hariç bütün av ve yaban hayvanları,
Ceviz, dut, kiraz, armut, porsuk, dişbudak, karaağaç ve ıhlamur adlı ağaçların kütük, tomruk, kestere, kalas ve taslak olarak ihracı,
İHRACI YASAK MALLAR LİSTESİ
İhracatı yasak olan doğal çiçek soğanları,
Odun ve odun kömürü,
Sığla,
Yalan koz,
Datça hurması,
Salep,
Asma, incir, fındık, antep fıstığı fidanları,
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
MADDE
Harp, silah ve mühimmatı,
Afyon ve haşhaş kellesi,
Uyuşturucu maddeleri,
Tehlikeli atıklar,
Yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, sansar, porsuk, yılanlar, kaplumbağalar, kertenkelelerin canlı ve cansız halde ve bunların tanınabilir parçaları ile bunlardan mamul konfeksiyonu,
Gübreler,
Tohumlar,
İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ
Yarış atları,
Yem Kanunu kapsamına giren yemler,
Zirai mücadele ilaç ve aletleri,
Veteriner ilaçları,
Damızlık büyük ve küçük baş hayvan,
Şeker,
İHRACATTA ZORUNLU UYGULAMADA BULUNAN STANDARTLAR
Salyangoz,
Tavuk yumurtası,
Bağırsaklar,
Turfanda patates,
Patates,
Domates,
Kuru soğan,
Sarımsak,
Pırasa,
Karnabahar,
Başlahana,
Yeşil salata ve marul,
Havuç,
Sap ve kök kerevizi,
Hıyar,
İHRACATTA ZORUNLU UYGULAMADA BULUNAN STANDARTLAR
Taze biber,
Ispanak,
Sakız kabağı,
Taze bamya,
Maydanoz,
Nohut,
Kuru fasulye,
Mercimek,
Fındık,
İşlenmiş iç fındık,
Kestane,
Yemeklik pamuk yağı,
Yemeklik mısır özü yağı,
Yemeklik susam yağı,
Bitkisel yemeklik yağlar,
Ceviz kütüğü,
İTHALATTA ZORUNLU UYGULAMADA BULUNAN STANDARTLAR LİSTESİ
Salyangoz,
Tavuk yumurtası,
Bağırsaklar,
Turfanda patates,
Patates,
Domates,
Kuru soğan,
Sarımsak,
Pırasa,
Karnabahar,
Başlahana,
Yeşil salata ve marul,
Havuç,
Sap ve kök kerevizi,
Hıyar,
İTHALATTA ZORUNLU UYGULAMADA BULUNAN STANDARTLAR LİSTESİ
Fındık,
İşlenmiş iç fındık,
Kestane,
Mercimek,
Antep fıstığı,
İncir,
Turunçgil meyveler,
Üzüm,
Karpuz,
Kavun,
Tiftik,
- Nar,
İÇ TİCARET VE DIŞ TİCARET ARASINDAKİ FARKLAR
Dış ticarete taraf olan firma ya da kişiler farklı coğrafya ve milliyete mensup
oldukları için, kurallarda uluslar arası normlarda belirtilmektedir. Dolayısıyla iç
ticaret ile dış ticaret arasında birtakım farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bunlar;
Satışın yurt dışına yapılması,
Farklı taşıma araçlarının kullanılması,
- Yabancı para biriminin kullanılması,
Bankacılık sisteminin etkili bir şekilde devreye girmesi,
Uluslar arası normlar ve anlaşmaların geçerliliği,
Risklerin daha yüksek oluşu,
Hataların telafi edilemez olması,
- Daha fazla bürokrasi ve yükümlülüğün olması,
- Teslim şekillerinin ve ödeme şekillerinin yurt içi ticaretten farklı olması
şeklinde sıralayabiliriz. Bütün bu farklılıklar dış ticaretin çok daha fazla
riskli olmasından kaynaklanmaktadır. Bu kadar çok kuralların olması
tarafların karşılaşabilecekleri riskleri daha aza indirebilmektir.
ULUSLAR ARASI TİCARET YAPMAK İSTEYENLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Uluslar arası ticarette muhatap olunan kişi ve kurumlar iyi analiz edilmelidir.
Alıcının örf ve adetleri dikkate alınmalıdır.
Taraflarca yapılan görüşme esnasında yabancı dil etkin bir şekilde
kullanılmalıdır.
Yazışmalar dil kurallarına uygun, konuşmalar açık ve net olmalıdır.
Karşı tarafa verilen sürelere dikkat edilmelidir.
Verilen randevulara eğer uyulmayacaksa mutlaka haber verilmelidir.
