Ics 91. 140. 50 TÜrk standardi tasarisi tst hd 60364-5-54 TS hd 60364-5-54

542.3 Topraklama iletkenleri

542.3.1 Topraklama iletkenleri Madde 543.1’e uygun olmalı ve toprak içine gömüldükleri durumda kesit alanları Çizelge 54.2’ye uygun olmalıdır.

TN sistemlerde toprak elektrotundan önemli değerde arıza akımı geçmesi beklenmediği durumda topraklama iletkeni Madde 544.1.1’e göre boyutlandırılabilir.

Çizelge 54.2 – Gömülü topraklama iletkeninin en küçük kesit alanları

Topraklama iletkeni	mm^2olarak en küçük kesit alanı Mekanik hasara karşı korunmuş		mm^2olarak en küçük kesit alanı Mekanik hasara karşı korunmamış
	Bakır	Çelik	Bakır	Çelik
Korozyona karşı korunmuş	2,5	10	16	16
Korozyona karşı korunmamış	25	50	25	50

Not – Darbeye karşı mekanik koruma 5 J veya eşdeğerdeki darbe enerjisine dayanmadığı durumda (örnek olarak, EN 61386-1’e göre olan borular için kuvvetli koruma derecesi) topraklama iletkeni mekanik olarak korunmamış kabul edilir.
542.3.2 Topraklama iletkeninin toprak elektrotuna bağlantısı sağlam olarak yapılmalı ve elektriksel olarak tatminkar olmalıdır. Bağlantı, ekzotermik kaynak, basınçlı bağlayıcılar, kelepçeler veya diğer mekanik bağlayıcılarla olmalıdır. Mekanik bağlayıcılar imalatçının talimatına uygun olarak tesis edilmelidir. Bir kelepçe kullanıldığı durumda bu kelepçe elektroda veya topraklama iletkenine hasar vermemelidir.
Not – Sadece lehime bağımlı olan bağlantı cihazları veya yardımcı ek elemanları güvenli olarak yeterli mekanik dayanım sağlamaz.

542.4 Ana topraklama bağlantı ucu

542.4.1 Her tesiste koruyucu kuşaklama kullanıldığı durumda bir ana topraklama bağlantı ucu sağlanmalı ve aşağıda verilenler buna bağlanmalıdır.

• 
  Koruyucu kuşaklama iletkenleri
  
• 
  Topraklama iletkenleri
  
• 
  Koruyucu iletkenler
  
• 
  İlgiliyse fonksiyonel topraklama iletkenleri.
  

Not 1 – Her bir münferit koruyucu iletkenin doğrudan ana topraklama bağlantı ucuna, diğer koruyucu iletkenler ile bu uca bağlandıklarında bağlanmaları amaçlanmaz.
Not 2 – Binanın ana topraklama bağlantı ucu genellikle fonksiyonel topraklama amaçları için kullanılabilir. Bilgi teknolojisi amaçları için bu durumda ana topraklama bağlantı ucu toprak elektrotlu şebekeye bağlantı noktası olarak kabul edilir.
542.4.2 Ana topraklama bağlantı ucuna bağlı olan her bir iletken münferit olarak devreden ayrılabilmelidir. Bu bağlantı güvenilir olmalı ve sadece bir alet vasıtasıyla ayrılabilir olmalıdır.
Not – Devreden ayırma düzenleri topraklama düzenlemelerinin direncinin ölçülmesine izin vermesi için ana topraklama bağlantı ucu ile uygun bir şekilde birleşik olabilir.

543 Koruyucu iletkenler

543.1 En küçük kesit alanları

543.1.1 Her bir koruyucu iletkenin kesit alanı HD 60364-4-41 Madde 411’de gerekli besleme kaynağının otomatik devre harici için şartları sağlamalı ve beklenilen arıza akımına dayanma yeteneğinde olmalıdır.
Koruyucu iletkenin kesit alanı Madde 543.1.2’ye uygun olarak hesaplanmalı veya Çizelge 54.3’e uygun olarak seçilmelidir. Her iki durumda da Madde 543.1.3’teki özellikler dikkate alınmalıdır.
Koruyucu iletkenler için bağlantı uçları bu maddenin gerekli kıldığı boyuttaki iletkenlerin takılmasına uygun olmalıdır.
Çizelge 54.3 – Koruyucu iletkenlerin en küçük kesit alanı

Hat iletkeninin kesit alanı, S mm^2	Karşılık gelen koruyucu iletkenin en küçük kesit alanı mm^2
	Hat iletkeni gibi koruyucu iletken aynı malzemeden ise	Hat iletkeni gibi koruyucu iletken aynı malzemeden değilse
S ≤ 16	S	x S
16 < S ≤ 35	16 ^a	x 16
S > 35		x
Burada; k1 Yalıtım ve iletken malzemelerine göre HD 384.4.43’te Çizelge 43A’dan veya Ek A’daki formülden elde edilen hat iletkeni için k değeridir. k2 Uygulanabildiği şekilde Çizelge A.54.2 ilâ Çizelge A.54.6’dan seçilen koruyucu iletken için k değeridir.
^a PEN iletken için kesit alanının azaltılmasına sadece nötr iletkenin boyutlandırılması için olan kurallara uygun olarak izin verilir (HD 384.5.52’ye bakılmalıdır).

TT sistemlerde, koruyucu iletkenlerin kesit alanı, açıktaki iletken bölümlerin ve besleme kaynağı nötrünün toprak elektrotlarının elektriksel olarak bağımsız olması şartıyla,

• 
  25 mm² bakır
  
• 
  35 mm² alüminyum
  

ile sınırlandırılabilir.

543.1.2 Koruyucu iletkenlerin kesit alanları,

• 
  IEC 60949’a uygun olarak belirlenen değerden veya
  
• 
  Sadece 5 s’yi geçmeyen devre harici olma süreleri için uygulanabilir olan
  

formülünden elde edilen değerden,
daha az olmamalıdır.
Burada:
S: mm² olarak kesit alanı,
I: Koruyucu cihaz boyunca akabilen, ihmal edilebilir empedans arızası için beklenilen arıza akımının A olarak değeri (etkin) (IEC 60949’a bakılmalıdır),
t: s olarak otomatik devre harici bırakma için koruyucu cihazın çalışma süresi,
Not 1 – Devre empedanslarının akım sınırlama etkisi ve koruyucu cihazın I²t sınırlaması dikkate alınmalıdır.
k : Koruyucu iletkenin malzemesine, yalıtıma, diğer bölümlere ve başlangıç ve son sıcaklıklara bağlı faktör (k’ nın hesaplanması için Ek: A’ ya bakılmalıdır).

Formülün uygulanması ile standard olmayan bir boyut elde edildiği durumda, en yakın bir yüksek standard kesit alanına sahip iletken kullanmalıdır.

Not 2 – Potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda bulunan tesislerdeki sıcaklıkların sınırlanması için EN 60079-0’a bakılmalıdır.
Not 3 – EN 60702-1’e göre olan mineral yalıtımlı kabloların metalik kılıfları hat iletkenlerinden daha büyük toprak arıza akımı kapasitesine sahip olduğundan koruyucu iletken olarak kullanıldıklarında metalik kılıfların kesit alanının hesaplanması gerekli değildir.
543.1.3 Kablonun bölümünü oluşturmayan veya hat iletkeni ile ortak mahfazada olmayan her bir koruyucu iletkenin kesit alanı,

• 
  Mekanik hasara karşı koruma sağlanmış ise 2,5 mm² Cu veya 16 mm² Al’den,
  
• 
  Mekanik hasara karşı koruma sağlanmamış ise 4 mm² Cu veya 16 mm² Al ’den,
  

küçük olmamalıdır.
543.1.4 Bir koruyucu iletkenin iki veya daha fazla devre için ortak olması durumunda, bunun kesit alanı aşağıdaki gibi boyutlandırılmalıdır.

• 
  Bu devrelerde karşılaşılan en büyük beklenilen arıza akımı ve çalışma süresi için Madde 543.1.2’ye uygun olarak hesaplanır.
  
• 
  Devrelerin en büyük hat iletkeninin kesit alanına karşılık gelecek şekilde Çizelge 54.3’e uygun olarak seçilir.