İnformatikanin əsaslari


İnformasiya emalının instrumental vasitələrinin inkişafı



Yüklə 5,72 Mb.
səhifə7/63
tarix24.02.2020
ölçüsü5,72 Mb.
#102163
növüDərs
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   63

3.2 İnformasiya emalının instrumental vasitələrinin inkişafı



Mübaliğəsiz demək olar ki, XIX əsrin son rinəsi i XX əsrin sonu arasındakı müddər çoxsay irili-xırdalı inqilabların beşiyi‖ olmuşdur. Be ki, XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəlində sənaye inqila baş vermiş, Birinci nya müharibəsi sosial inqilablar dalğası yaratmış, nya latümə gəlmişdir. İkinci nya müharibəsi və sonrakı illər iqtisadiyyatın inkafı, nü mikromolekulyar fizika, rk cisim elektronikası sahələrin aparılan dqiqatlar, ilk hesablayıcı sənaye qurğularının yaradılması sənaye inqilabı yaratdı ki, bu da XX əsrin son rübündə informasiya texnologiyalarının güclü inkişafı üçün münbit min yaratdı. Yəni, 1900-1920-ci ilr naye inqilabı, 1920- 1940-cı illərdə sosial inqilablar, 1940-1975-ci illər sənaye qurumları inqilabı, 1975- 2000-ci illərdə informasiya inqilabı b vermişdir.

Ötən əsrin sonunu bürüyən keyfiyyət dəyişiklikləri çoxəsrlik tarixə malik idi. Hesablayıcı texnika müasir inkişaf səviyyəsinə birdən-birə çatmamışdır. Bu günədək



4 nəsil və bunadək uzun tarixi müddət keçmişdir.


50 МЭСМ -«малая электронно-счетная машина»

51 БЭСМ-6 - «большая электронно-счетная машина, 6-я модель»

      1. EHM qədərki tarixi dövr. Ən qədim hesab aləti təbiətin insana bəxş etdiyi əl barmaqlarıdır. Ədəd fiqur anlayışları gerçək dünyadan götürülmüşdür. 10 barmaqla saymaq ilk hesab əməli olmdur. Əlbəttə, bunu yaradıcılığın məhsulu hesab etmək düzn olmazdı. Bir-çox dilrki say adları göstərir ki, ibtidai insanın saymaq aləti əsasən onun əl barmaqla olmdur. Təsadfi deyil ki, qədim ruslar klik rəmi перст‖ (barmaq), onluq ədədi состав (rkib), bütün qalan sayları ―сочинение (qurama) adlandırmışlar. Bir-çox xalqlar əl mənası beş sözünə yükləmişlər. Mələn, malaylar

lima‖dedikdə, həm əl, həm beş nəzərdə tuturlar. Barmaqlar əsasında 5-lik,10-luq 20-lik say sistemləri yaradılmışdır. Bir ra xalqlar hə barmaq hesabı saylardan istifadə edirlər. Barmaq hesabı Romada da geniş yayılmışdı.

Barmaq hesabı ilə yanaşı, ən qədim dövrlərdən ilk hesablama alətləri yaranmağa başlamışdı. Buna misal, naxışlı (oymalı) çubuqlar52 düyünlü qaytanlar (iplər) stərilə bilər. Lakin bu üsullar vasitələr ticarətin inkişafı i bağ hesablamalara artan təbatı ödəmək iqtidarında deyildi. Yazılı hesablamanın inkişafına 2 cəhət mane olurdu. Əvvəla, yazı üçün işlədilən gil və mum lövhələr bu işə yaramırdı. İkincisi də, o vrdə istifadə edilən say sistemləri ilə hesab əməlləri aparmaq çətin idi. Odur ki, abak deyilən ilk hesab aləti yaradıldı. Bu, bizim eradan əvvəl 500-cü ilə təsadüf edirdi. Abak müasir çötkənin ulu əcda hesab olunur. Bu barəyuxarıda ətraflı məlumat verilmişdir.

      1. Yüklə 5,72 Mb.

        Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin