BALCIOĞLU Esra Billur Danışman : Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK
Anabilim Dalı : Su Ürünleri Temel Bilimleri
Programı : Deniz Biyolojisi
Mezuniyet Yılı : 2014
Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK
Prof. Dr. Gülşen ALTUĞ
Prof. Dr. Enis MORKOÇ
Prof. Dr. Oya OKAY
Prof. Dr. Filiz KÜÇÜKSEZGİN
Marmara Denizi’ nin Farklı Bölgelerinden Alınan Midyelerde (Mytilus galloprovincialis, Lamarck, 1819) PAH (Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar) ın Belirlenmesi Bu çalışmada Marmara Denizi’ nin farklı kıyılarında seçilen istasyonlardan toplanan midyelerde (Mytilus galloprovincialis) EPA tarafından temel kirletici olarak belirtilen 16 PAH bileşeninin konsantrasyonları incelenmiş, belirlenen miktarların ve kirliliklerin pirolitik ve/veya petrojenik kaynaklı olduklarının saptanması amaçlanmıştır. Bu kapsamda Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ ndan alınan midyelerde PAH bileşenlerinin seviyeleri daha önce saptanmamıştır.
Marmara Denizi kıyılarında İstanbul ve Çanakkale Boğazları da dahil olmak üzere belirlenen 16 istasyondan 2011- 2013 yılları arasında 4 kez örnekleme yapılmıştır. Tartılan ve sabunlaştırılan örneklerin ekstraksiyonu yapılmıştır. Azot ortamında uçurulup temizleme düzeneğinden geçirilerek HPLC – DAD cihazında analizi yapılmıştır.
Marmara Denizi’ nden seçilen 16 istasyondan toplanan midye örneklerindeki toplam PAH konsantrasyonları arasında en yüksek T-PAH değerleri sırasıyla deniz trafiğinden etkilendiği bilinen Kadıköy, Kumkapı ve Kumkale Burnu istasyonlarında tespit edilmiştir. PAH bileşenleri içerisinde krizen tüm örnekleme dönemleri boyunca 2 ppb- 52 ppm aralığında bulunarak en yüksek konsantrasyona sahip ve her örnekte tespit edilen bileşen olmuştur. Krizeni, flouranten ve benzo(a)piren takip etmiştir. Bu çalışmada incelemeye alınan PAH bileşenlerinden bazıları ölçüm limitinin altında kalsa da kirlilik bileşenlerinden en az biri özellikle de kanserojen etkisi en yaygın olarak bilinen ve gıda kodeksinde sınır değeri tanımlanmış tek bileşen olan Benzo(a)piren, çalışma süresince en düşük 3 ppb, en yüksek de 8 ppm değerinde bulunmuştur. Sonuç olarak bu en düşük değerin bile mevzuatla belirlenen sınır değerin (10 ppb) üzerinde olması M. galloprovincialis türü midyelerin gıda olarak tüketilmesinin halk sağlığı bakımından potansiyel bir risk olduğunu göstermiştir.