İsmail arabaci kiMDİR

Cemal Şener: Hocam, hoşgeldiniz.

Baki Öz: Hoşbulduk, Cemal Bey.

C.Ş.: Kitabınız gerçekten çok önemli bir konuyu irdeliyor. Bu nedenle size çok teşekkür ediyoruz. İyi ki böyle bir kitap yazdınız. Yakın tarihimizde “Koçgiri Olayı” denince; bırakalım bir kitap yazmayı kimsenin üstünde konuşmak bile istemediği bir konu. O nedenle de Cumhuriyet Tarihi’nde Koçgiri denince bizde size bu Koçgiri toplumunun nerden geldiğini, Koçgiri’nin kısa tarihini, arkasından da Koçgiri’lerin kim olduğunu, örneğin Koçgiriler Kürt mü, Zaza mı, Türk mü ya da başka bir etnik kimlikten mi? Koçgiri aşiret mi, Koçgiri dinsel bir ayrım mı, sosyolojik bir ayrım mı, yani ırksal bir ayrım mı?Dede Ocağı mı, Dede Ocağı değilse aşiretse hangi dede ocağına bağlı bu konularda bizi bilgilendirirseniz çok seviniriz hocam.

B.Ö.:Cemal Bey, özellikle böyle bir konuya zaman ayırdığınız ve bize radyodan seslenme imkanı verdiğiniz için size çok teşekkür ederim. Radyo dinleyicilerine de burdan sevgi ve selamlarımı iletiyorum. Evet, belirttiğiniz gibi “Koçgiri Olayı” Cumhuriyet tarihinde, yakın tarihte oldukça ham ve bakir konu. Ders kitaplarında Koçgiri ile ilgili birkaç satırlık bilgiye rastlarsınız. Hatta Genel Kurmay Başkanlığı’nın yayınladığı “İç İsyanlar” başlıklı kitapta bile 1964’de derlenen bir takım bilgiler daha sonraki bir yayınında olduğu gibi konmuş. Yani yeteri kadar belge, bilgi bulup insanlar bu konuda yeteri kadar aydınlatılamamış. Tabii bu konudaki çalışmalarda yapılmamış. Siz de vurguladınız. Komal yayınlarının yıllar öncesinde çıkan bir broşürü vardı. Hala da belki insanların elinde sadece o belge var. Onun ötesinde Koçgiri Olayını aydınlatacak hiçbir belge, bilgi ve çalışma yok. İnsanların bu konuda açlık hissetmeleri ve bir bilgi istemi içinde olmaları bizi bu konuda araştırma yapmaya itti. Ben mevcut bölgeleri de biraz da zorlayarak birtakım yerlerde olan gizli belgelere de ulaşarak kaynak taraması da yaparak bu olayı ilk kez nitelikleriyle yani kronolojik bir olay olarak değil, yani olayın tarihsel ve kronolojik yanının ötesinde olayın karakteristik yapısını da aydınlatmaya, “Koçgiri Olayı” kitabımda çalıştım.

Tabii takdir gene de okurların olacaktır. Efendim, Koçgiriler kim, nereden gelmişler. Özellikle ona bir bakalım. Koçgiri bildiğiniz gibi bir aşiret. Ama bir aşiret değil, aşiretler federasyonu, konfederasyonu. Yani bir aşiretler topluluğu, bir boylar topluluğu niteliği taşıyor. Ve bugün iki temel ilçede hakimler. Erzincan’ın Refahiye ile ki bu Kemah’a, Divriği’ye kadar da az çok yansır. Ötede Sivas’a bağlı İmranlı İlçesi.  Bu iki ilçe temel nokta ama Sivas’a doğru Zara’ya kadar da bu aşiretin genişlediğini ötede Kemah’a kadar Sivas’ın Divriği’ye kadar Divriği’nin bir bölümünü de içine aldığını biliyoruz. Koçgiri Aşireti köken olarak Dersim aşiretler grubundandır. Yani kendi bağlamında bu dediğim bölgede Erzincan ve Sivas’ın bir bölümünü içine alan bu Koçgiri bölgesindeki bölgeye de adını vermiştir. Koçgiri aşireti bir boylar birliği, bir konfederasyondur. Yani bir çok aşiret bağlıdır. Åma öyle olmasına karşın Dersimli aşiretler grubundandırlar. Bu bölgeye gelişleri yani şöyle söyleyeyim, Osmanlı Mühimme defterlerinde çok eski tarihlere kadar Koçgiri’nin adına rastlıyoruz. Vergi kayıtlarında 1360’lı 70’li yıllardan itibaren Koçgiri bölgesi vergi kayıtlarına geçmiş, vergi ödemiş. Gene Osmanlı muhasebe defterlerinde 1530 tarihi baz alınarak hazırlanan bir muhasebe defterine dayanılarak hazırlanan haritada Koçgiri adı geçiyor. Yani 1530’larda Koçgiri adı var. Daha gerilere götürdüğünüzde 1360’lara kadar Koçgiri adına rastlıyoruz. Bu aşiret, bu bölge Osmanlıya vergilerini ödemişler. Bunu da vergi kayıtlarından anlıyoruz.