Kafedra: Aerokosmik Telebe: Memmedova Hemide Qrup : 1433a İxtisas: Ekologiya mühendisliyi Bakı 2014

Azerbaycan Hava Yolları Qapalı

Sehimdar Cemiyyeti

Milli Aviasiya Akademiyası

Serbest iş 7

Fenn: Fizika 2

Mövzu: Zeebek , Pelte və Tomson effektləri.

Kafedra: Aerokosmik

Telebe: Memmedova Hemide

Qrup :1433a

İxtisas: Ekologiya mühendisliyi

Bakı 2014

Tompsonun effekti — termoelektrik hadisələrindən biridir, onunla nəticələnən (ibarət olan) ki, daimi cərəyanla həmcins qeyri-müntəzəm qızdırılmış bələdçidə (keçiricidə), əlavə olaraq Coulun qanununa uyğun olaraq seçilən (ayırılan) istiliyə — Tənbəlliyə meyl, bələdçinin (keçiricinin) həcmində seçiləcək (ayrılacaq) və ya cərəyanın istiqamətindən asılı olaraq Tompsonun əlavə istiliyi hopdurulacaq.

Tompsonun istilik miqdarı mütənasib cərəyanın gücünə, vaxt və temperaturların fərqinə, cərəyanın istiqamətindən asılıdır.

Effekt 1856-da V. Tomsonom-u açılmışdır.

Effektin izahatı birinci yaxınlaşmada növbətiylə nəticələnir (ibarətdir). O şəraitdə ki, bələdçinin (keçiricinin) uzununa, hansı ki, cərəyan axır, temperaturun qradiyenti mövcuddur, həm də cərəyanın istiqaməti soyuğa isti sondan elektronların hərəkətinə uyğundur, daha isti bölmədən keçid vaxtı daha (daha çox) soyuğa, elektronlar artıq enerjini əhatə edən atomlara (istilik seçilir (ayrılır)) verir (xəbər verir), və (amma) cərəyanın əks istiqaməti vaxtı (yanında), daha soyuq sahədən (bölmədən) daha (daha çox) istiyə keçərək, əhatə edən atomların (istilik hopdurulur) hesabına öz enerjisini doldururlar.

Yarımkeçiricilərdə o əhəmiyyətlidir ki, onlarda daşıyıcıların konsentrasiyası temperaturdan güclü asılıdır. Əgər yarımkeçirici qeyri-müntəzəm qızdırılmışdırsa, onda onda yükün daşıyıcılarının konsentrasiyası orada, harada yuxarı temperatur daha olacaq, buna görə temperaturun qradiyenti konsentrasiyanın qradiyentinə gətirir, nəyə görə yükün daşıyıcılarının diffuziyalı axını yaranır. Bu elektroneytralnosti pozulmasına gətirir. Yüklərin bölməsi bölməyə mane olan elektrik sahəni doğurur. Beləliklə, əgər yarımkeçiricidə temperaturun qradiyenti varsa, onda onda E'-in həcmli elektrik sahəsi var.

Pelte effekti — termoelektrik hadisəsidir, hansı ki, ayırma və ya iki müxtəlif cinsli bələdçinin (keçiricinin) (lehimləməsinin) əlaqəsinin yerində elektrik cərəyanının keçməsi vaxtı istiliyin udulması olur. Seçilən (ayırılan) istiliyin ölçüsü və onun nişanı əlaqədə olan maddələrin, istiqamətin və axan elektrik cərəyanının gücünün növündən asılıdırlar:

Effekt 1834-cü ildə J. Pelteni açılmışdır, hadisənin mahiyyəti sonra bir neçə illə tədqiq etdi — 1838-ci ildə Lens, hansı ki, sınağı keçirdi, hansında ki, o vismutdan və sürmədən iki milin birləşməsində dərinləşməyə suyun damcısını yerləşdirdi. Elektrik cərəyanının buraxılışı vaxtı (yanında) bir istiqamətdə damcı buza çevrilirdi, cərəyanın istiqamətinin dəyişməsi vaxtı — buz əriyirdi, nə qurmağa (təyin etməyə) icazə verdi ki, cərəyanın sınağında axanın istiqamətindən asılı olaraq, istiliyin djoulevasından başqa əlavə istilik seçilir (ayrılır) və ya hopdurulur, hansı ki, Pelte istiliyinin adını aldı. Pelte effekti Zeebeka effektinə "əksdir".

Pelte effekti yarımkeçiricilərdə daha (daha çox) gözə çarpandır, bu xüsusiyyət Pelte elementlərində istifadə olunur.

Pelte hadisəsinin yaranmasının səbəbi növbətiylə nəticələnir (ibarətdir). İki maddənin əlaqəsində potensialların əlaqə fərqi var, hansı ki, daxili əlaqə sahəsini yaradır. Əgər əlaqə vasitəsilə elektrik cərəyanı axırsa, onda bu sahə olacaq və ya cərəyanın keçməsinə imkan yaratmaq, və ya mane olmaq. Əgər cərəyan əlaqə sahəsinə qarşı gedirsə, onda xarici mənbə əlavə enerjini sərf etməlidir, hansı ki, əlaqədə seçilir (ayrılır), nə onun qızdırmasına gətirib çıxaracaq. Əgər cərəyan əlaqə sahəsinin istiqaməti üzrə (görə) gedir, o o bu sahəylə dəstəklənə bilər, hansı ki, və yüklərin yerdəyişməsi üzrə (görə) işi edir. Bunun üçün lazım olan enerji maddədə seçilir, nə əlaqənin yerində soyumaya onu gətirir.

Zeebeka effekti — ardıcıllıqla birləşdirilmiş müxtəlif cinsli bələdçilərdən (keçiricilərdən) ibarət olan bağlı elektrik zəncirdə EDS yaranmasının hadisəsidir hansıların ki, əlaqələr müxtəlif temperaturlar vaxtıdır (yanındadır).

Zeebeka effekti həmçinin bəzən sadəcə termoelektrik effekti adlandırırlar.

Bu effekt 1821 T. İ. Zeebekom-da açılmışdı. 1822-ci ildə o məqalədə (maddədə) öz təcrübələrinin nəticələrini dərc etdi "bəzi (bir qədər) metalların və filizlərin maqnit polyarlaşması haqqında suala (məsələyə), temperaturların fərqi şəraitində yaranan", Prussiya elmlər akademiyasının məruzələrində dərc edilmiş.

Zeebekanın fırlanma effekti — fiziki effektdir, hansında ki, ferromaqnit bələdçinin (keçiricinin) uzununa temperaturun qradiyenti fırlanan cərəyanının sıfırdan fərqli potensialını yaradır, əsas və ikinci dərəcəli istiqamətlərlə elektronlar üçün elektrokimyəvi potensiallar fırlanma.

Əks istiqamətlərlə elektronların iki qrupunun ferromaqnitində olma termocüt kimi ferromaqnit bələdçinin (keçiricinin) ekvivalent sxeminə baxmağa icazə verir fırlanmadır, Zeebekanın klassik effektində analojidən istifadə edilən. Ferromaqnitin uzununa temperaturunun qradiyenti əsas və ikinci dərəcəli istiqamətlə elektronlar üçün elektrokimyəvi potensialın müxtəlif tərkibli bölgüsünü yaradacaq onun uzununa fırlanma. Fırlanma potensialı bu halda bərabər olacaq