Kashmir afsonasi

GEORGIY MUSHELNING "KASHMIR AFSONASI "BALETI.
REJA:

1 .Georgiy Aleksandrovich Mushel hayot yoli.

2.Balet haqida tushuncha.

3.Kashmir afsonasi haqida

Xulosa.

Foydalanilgan adabiyotlar.

Georgiy Aleksandrovich Mushel

(1909.29.7, Tambov - 1989.27.12, Toshkent) — kompozitor, pianinochi, pedagog. O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan san'at arbobi (1944). Moskva konservatoriyasini tugatgach (1936), Toshkent konservatoriyasida o'qituvchi, professor (1976). O'z ijodida Yevropa kompozitorlik (mas, M.Ravel, S. Prokofyev) musiqasi an'analarini davom ettirib, o'zbek musiqa merosiga xos usul va ohanglarga, shakl va uslublarga ijodiy tayangan. O'zbekistonda birinchilar katori simfoniya (1938), balet, kamer musiqa janrlari rivojiga asos solgan. "Farxrd va Shirin" operasi (V.Uspenskiy bilan hamkorlikda, 1957), "Muqimiy" (1953), "Ravshan va Zulxumor" (T.Jalilov bilan, 1957) kabi musiqali dramalar, "Raqqosa" (1952), "Vaxt guli" (1959), "Kashmir afsonasi" (1961), "Samarqand haqida afsona" (1971) baletlari, 3 simfoniya, fortepiano va orkestr uchun 6 konsert, skripka va orkestr uchun konsert, organ asarlari, kamer musiqa (jumladan, "24 prelyudiya va fuga", 1975), romans, qo'shiq, kinofilmlarga musiqalar muallifi. M. rassom sifatida turli janrlarda

100 dan ortiq tasviriy asar yaratgan. Toshkentda M. nomidagi yosh musiqachilar tanlovi o'tkaziladi (1994- yildan).

Balet (lotincha: ballo — raqsga tushaman) — asar mazmuni musiqiy xoreografik obrazlar vositasi bilan ifodalanadigan sahna san’ati turi. O'zida san'atning dramaturgiya, musiqa, xoreografiya, tasviriy san'at kabi turlarini uyg'unlashtiradi, bu san’at turlarining hammasi alohida-alohida mavjud bo'lmay, Baletning sintez markazi bo'lgan xoreografiyaga bo'ysunadi. Balet librettochi, kompozitor, baletmeyster va rassom hamkorligida yaratiladi. Baletning dramaturgik asosi libretto (ssenariy)dan boshlanib, unda asarning asosiy mazmuni, g'oya, ziddiyat va harakterlari aniq belgilanadi. Libretto ko'pincha adabiy asargaasoslanib, uni musiqa va xoreografiyada gavdalantirish imkoniyati hisobga olinadi. Ssenariy asosida esa kompozitor Balet musiqasini yaratadi. Lining izchilligi, sahna ko'rinishi, parda va nomerlarga bo'linishi ssenariyda ko'rsatiladi. Musiqa faqat ssenariyni ifodalabgina qolmay, balki musiqali obrazlarning mazmuni bilan uni boyitadi. Balet musiqasi xoreografiyani yaratish uchun asos bo'lib xizmat qiladi. Balet— musiqada yozilgan, xoreografiyada gavdalantirilgan drama. Xoreografik harakatning asosi raqs va inson tanasining plastikasidir. Baletda raqsning mumtoz, harakterli, sahna, xalq, erkin plastika, "modern" kabi turlaridan foydalaniladi. Mumtoz raqs Yevropa Balet san'atida yetakchi o'rinni egallab, pantomima, raqsning boshqa turlari, sport va akrobatika elementlari bilan boyib bormoqda. B. spektaklida dekoratsiya,

libos, yorug'lik va boshqa hamma tasviriy vositalarni musiqiy-xoreografik harakatga uyg'unlashtirish rassomning vazifasidir.

Kashmirning etniktarkibi xilma-xil bo'lib, asosan turklar, mo'g'ullar, afg'onlar va hind-ariylardan iborat. Kashmirda birinchi musulmonlar kelishidan oldin hindu va buddist rejimlarning raqibi bo'lgan. Islomlashuv bir necha asrlar davomida bosqichma-bosqich amalga oshirildi. Ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, bu zabt etish va zo'rlik bilan bosib olish orqali sodir bo'lgan bo'lishi mumkin. Boshqalar, bunga so'fiy missionerlari yordamida erishilgan. Ehtimol, kombinatsiya turli jarayonlarni o'z ichiga oladi. Birinchidan, turklar urushayotgan paytda musulmonlar yetib kelganga o'xshaydi. 12-asrda mahalliy hind hukmdorlari tomonidan Afg'oniston yoki O'rta Osiyodan olib kelingan riorlar.

Yevropaliktadqiqotchi Marko Polo (vaf. 1325 y.) "Saracens" (o'rta asrlar) bilan uchrashgan.

Kashmir vodiysida qassob bo'lib ishlagan. 13-14-asrlarda Yaqin Sharqdagi mo'g'ul istilolari Fors, Afg'oniston va O'rta Osiyodan muhojirlar va qochqinlar oqimini keltirib chiqardi, ularning aksariyati so'fiylar, ulamolar va hunarmandlar edi. Suhravardiy so'fiyliktariqatining a'zosi Bulbulshoh (shuningdek, Sharaf ad-Din nomi bilan ham tanilgan), 14-asr boshlarida islomni qabul qilgan Ladaxlik buddist shahzoda Rinchananing dinga kelishiga mas'ul bo'lganligi aytiladi. Rinchana Kashmirning birinchi sultoni sifatida tan olingan. Hijrat qilgan yana bir qancha so'fiylar va diniy ulamolar Hirot, Xuroson, Samarqand va b Uxoro. Xuddi shu viloyatlardan hunarmandlar kelib, papier-mache, kitobbozlik, yog'ochga ishlov berish va gilamdo'zlikni yo'lga qo'yishgan, buning uchun Kashmir bugungi kungacha ma'lum. Mahalliy sultonlar diniy ulamolar va masjidlarni qo'llab- quvvatladilar va shu bilan musulmonlarning doimiy mavjudligi va mahalliy nomusulmon jamoalarga doimiy ta'sir o'tkazish uchun asos yaratdilar. Ma'lumotlarga ko'ra, sultonlardan biri Sikandar (1389-1413-yillar hukmronligi) o'z fuqarolariga shariat o'rnatgan, hindu ibodatxonalarini vayron qilgan va ularni binoga aylantirishga majbur qilgan.

Islom dinini qabul qiladi, lekin yilnomalardagi bu xabarlar Hindistondagi musulmon hukmdorlar yilnomalarida bo'lgani kabi bo'rttirilgan bo'lishi mumkin. Boshqa tomondan, Sikandarning vorisi Zayn al-Obidin (1420-1470 yillar

hukmronligi) jizyani (g'ayrimusulmonlardan olinadigan soliq) bekor qilgani va ma'bad qurilishi loyihalarini qo'llab-quvvatlagani bilan esda qolgan. Keyinchalik Pandit nomi bilan mashhur bo'lgan hindu brahmanlari Kashmir bo'ylab tarqalgan islom ta'siridan shikoyat qildilar, biroq ular ma'muriy til bo'lgan fors tilini o'rgandilar va hindu jamoasida o'zlarining yuqori mavqeini saqlab qolish uchun ulamo va ma'mur sifatida tayinlanishni qabul qildilar. Islom va hinduizmning diniy g'oyalari uyg'unligi brahmanlar orasida topilmadi12:53 Hindu jamoasida o'zlarining yuqori mavqeini saqlab qolish uchun. Islom va hinduizmning diniy g'oyalari uyg'unligi braxminlar va sultonlar orasida emas, balki hindular va so'fiylarning quyi tabaqalari orasida topilgan. Bu 15-asrda Kashmir qishloqlarida paydo bo'lgan Rishi harakatida o'z ifodasini topgan. Rishilar o'z nomini sanskritcha Vedaning qadimgi hind donishmandlari so'zidan olgan bo'lib, hindu xudosi Shivaga sodiq bo'lgan ikki mahalliy muqaddas shoir Lalla Ded va Shayx Nuriddin Nuroniy (vaf. 1438), so'fiy Lalla Dedni o'zining ustozi, ikkinchi abiy esa butun daviyani hisoblagan12:54 (Basralik mashhur avliyo). Harakat a'zolari vegetarianlar bo'lib, nikohdan o'zini tiygan va ko'pincha yogis sifatida qatnashgan. Ularning teng dunyoqarashi, ma'naviyati va xayriya aloqalari ularni oddiy odamlar orasida mashhur qildi. Kashmir poytaxti Srinagar yaqinidagi Charari Sharifdagi Nur ad-Din ziyoratgohi 1995yilgacha Kashmir isyonchilari va hind kuchlari o'rtasidagi to'qnashuvlarda vayron bo'lgunga qadar muhim mintaqaviy ziyoratgoh bo'lgan. Hozirgi zamonda Kashmir epidemiyaga aylandi. Hindiston va Iroq o'rtasidagi

to'qnashuv nuqtasi insoniyat azoblari, hayot yo'qotishlari va iqtisodiy jihatdan qimmatga tushdi zarar.

Kashmir mojarosi 1947 yilda Hindistonning ikki davlat - Pokistonga bo'linishi natijasidir. Ulardan biri Hindiston va bundan yuz yil oldin, 1846 yilda inglizlar Kashmirni boshqarish uchun hindu monarxiyasini o'rnatdilar. hukmronlik huquqini Gulab Singx (vafoti 1857) va uning merosxo'rlariga sotib, ularni Kashmirning Maharajalariga aylantirgan. Musulmonlarga katta soliq solinardi. sotish uchun to'lash va 426 Kashmir hukumati xarajatlarini qoplash. Kash-Miri bo'lingan paytda ular o'z mamlakatlari bilan nima qilish kerakligi haqida ikkiga bo'lingan. Ba'zilar Hindistonga qo'shilishni, ba'zilari Pokistonga qo'shilishni, boshqalari mustaqil qolishni xohladilar. Maharaja Xari Singx (1925-47 y. tug'ilgan), garchi mustaqil bo'lib qolishga moyil, o'z davlatini Hindistonga qo'shishga rozi bo'ldi va qochib ketdi. Bu minglab kashmirlik musulmonlar o'ldirilganidan keyin sodir bo'ldi va Pokiston ularni himoya qilish uchun hududga kuchlarni kirita boshladi. Hindiston bunga javoban o'z qo'shinlarini yubordi va Pokistonning "tajovuzkorligi" ustidan Birlashgan Millatlar Tashkilotiga shikoyat yozdi. Pokiston norozilik bildirib, Azad Kashmir deb atagan hududni nazoratga oldi. Hindiston va Pokiston o'rtasidagi kelishmovchilikni va Kashmirning avtonomiya qoidalarini hal qilish bo'yicha keyingi vositachilik harakatlari muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Javoharlal Neru boshchiligidagi Hindiston hukumati shayx Muhammad Abdulloh (vaf. 1982) va uning milliy ingliz rus tili bilan muzokaralar olib bormoqda. 12:54 konferentsiya, Kashmirning dunyoviy millatchi tashkiloti, Kashmirga Hindistonda alohida hududiy maqom beradi. Hindiston hukumati 1953 yilda uni lavozimidan chetlatib, 11 yilga qamoqqa tashladi, chunki u kashmirliklarning o'zini o'zi boshqarish huquqidan voz kechmaydi. ta'rifi. 1987-yildan beri Kash Miri masalasida maqbul siyosiy yechimga erishilmagani va iqtisodiy turg'unlik natijasida zo'ravonlik kuchaygan. Musulmonlar va hindular orasida diniy radikalizm kuchayib borayotgani bu xunrezlikni yanada kuchaytirdi. Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS, Milliy ko'ngillilar tashkiloti) kabi hind millatchi tashkilotlari va uning siyosati. Kaliforniya qanoti, Bharatiya Janata partiyasi (BJP, Hindiston xalq partiyasi) musulmonlarni hisoblaydi millat uchun tahdid va Kashmirni hind hindu hukumati boshqarishini xohlaydi. Ular Kashmir musulmonlari uchun haqiqiy muxtoriyatga ruxsat berishdan bosh tortadilar. Bu Pokiston hukumati dunyoviy Jammu va Kashmir ozodlik fronti va islomiy Hizb al- Mujohiddin (Musulmon jangchi partiyasi)dan iborat qurolli Kashmir qarshiligi paydo bo'lishini qo'llab- quvvatladi. Kashmirda Hindiston hukmronligiga barham bermoqchi bo'lgan yana bir islomiy jangari guruh Afg'onistonda 1990-yilda tashkil etilgan, ammo hozirda Lahorda joylashgan "Lashkar-e Tayiba" (Solihlar armiyasi)dir. Lining Hindiston va Pokistonda, shuningdek, Kashmirda aloqalari bor. Zo'ravonlik barcha batantlar tomonidan sodir etilgan inson huquqlarining keng ko'lamli buzilishini, shu jumladan tinch aholiga qurolli hujumlarni, qiynoqlarni, qiynoqlarni va qirg'inlarni qamrab oldi" va qiynoqlar, zo'rlashlar, "yo'qolib ketishlar" va

sudsiz o'ldirishlar. 1999 yilda yangi saylangan BJP hukumati boshchiligidagi Hindiston va harbiy diktator (Parvez Musharraf) boshchiligidagi Pokiston o'rtasida jangarilar va Pokiston qo'shinlari Kargilda Srinagarni Ladax bilan bog'laydigan yo'lni to'sib qo'yish bilan tahdid qilganda urush boshlanishiga sal qoldi. Ikki davlat o'rtasida yadro urushi xavfi xalqaro miqyosda xavotir uyg'otdi. AQSh talabiga binoan Pokiston o'z qo'shinlarini olib chiqib ketdi va shu bilan vaziyatni tarqatib yubordi.

Xulosa

Istiqlol sharofati bilan yurtimizda «Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot barpo etish»

yo'lidan borar ekanmiz, jamiyatimizning barcha sohalarida tup o'zgarishlar amalga oshirilmoqda. O'sib kelayotgan yosh avlodni hartomonlama muka mmal inson qilib tarbiyalash hozirgi kunning eng dolzarb muammolaridan biri bo'libturgan bir paytda, xususan, talantlarga pedagogik mahorat sirlarini o'rgatib borish o'ta zarurligini hayot taqozo etadi. Bo'lajak musiqa

mutaxassislari yosh avlod ongiga yuksak tuyg'ularni singdirish, ularda Ona Vatanga muhabbat,

go'zallikga intilib yashash, uni asrash va yaratishga bo'lgan ishtiyoq uyg'otuvchi kasb egalari hisoblanadilar. Respublikamiz prezidenti I.A.Karimov bu noyob kasb egalarining

imkoniyatlarini chuqur his qilgan holda, yosh avlodga musiqiy ta'lim berish zarurligiga alohida e'tibor qaratib, ularga zarur shart-sharoitlar yaratib berish haqida maxsus farmon chiqardi. Unda ta'kidlanganidek «Bolalar musiqa va san'at maktablarini

zamonaviy o'quv va musiqa anjomlari bilan ta'minlash» bugungi kun talablaridan biri bo'lib

hisoblanadi. Bolalar musiqa va san'at maktablarining moddiy va texnik bazasini mustahkamlash,

ularning faoliyatini yanada yaxshilash bo'yicha 2009—2014-yillarga mo'ljallangan davlat

dasturini tayyorlash choratadbirlari rejalashtirildi. Bu vazifalarni O'zbekiston Respublikasi

prezidenti farmoyishidan kelib chiqqan holda amalga oshirish lozimligi ta'kidlab o'tildi.

Umumta'lim da musiqa fani bo'yicha davlat o'quv

standartlari va dasturlarini, darslik va

metodik, o'quv qo'llanmalarini zamonaviy mezonlar

asosida takomillashtirish zarurligi

ta'kidlanadi Musiqiy ta'limning oliy

maqsadi: yosh avlodni

milliy musiqa merosimizga vorislik qila

oladigan hamda musiqa boyligini idrok eta

oladigan,

yetuk, barkamol, madaniyatli, nafaqat o'z milliy an'analarini, balki boshqa millatlar madaniyatidan boxabar va bu an'ana, madaniyatlarini hurmat qiladigan qilib voyaga

yetkazishdan iboratdir. Bunda nafosat tarbiyasining ahamiyati benihoya kattadir. Nafosat

tarbiyasining mazmuni serqirra bo'lib, musiqa tarbiya eng asosiy o'rinni egallaydi.Xalq

pedagogikasi o'sib, rivojlanib borayotgan bir davrda xalq musiqiy namunalarini o'rganish atoqli san'atkorlar ijodidan dars jarayonida keng foydalanish musiqa o'qituvchisi oldida turgan dolzarb vazifalardan biri ekanligi ta'kidlanadi. Mazkur tavsiyada mavjud pedag ogik vazifalar saqlangan holda, O'zbekistonga xos milliy qadriyatlar, an'analar, xalq ijodi, musiqani bolalarning idrok etish qobiliyati darajasiga bosqichma- bosqich tadbiq etish nazarda tutilad i. Tavsiya etilayotgan o'llanmadagi musiqa repertuari jonajon vatanga muhabbat, mehnatsevarlik, tabiatni e'zozlash,

do'stlik, hamjihatlik, rahm-shavqat kabi hislar musiqiy obrazlar orqali idrok etishga qaratilgan va dars jarayonida quyidagi ijrochilik malakalarini shakllantirish zarur. Tovushni to'g'ri ohangda

ijro etish, musiqa ostida ritmik harakatlarni ifodali bajara olish, cholg'u asboblarining tovushig ko'ra ajrata olish va ularni aniq slublarda, bolalar cholg'u asboblarida chalishga o'rgatishdan iborat.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

0'zbekiston Respublikasining «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni. Barkamol avlod orzusi. -Toshkent: O'zbekiston, 1998. - 20-29 b.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Barkamol avlod orzusi.T.: O'zbekiston,1998.-

31-61 b.

Karimov I. A., Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch Toshkent, "Ma'naviyat",2008,141-b

Karimov I. A., O'zbekiston o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li. Т.:, "O'zbekiston",1992. 90 bet

Karimov I.A. Milliy istiqlol g'oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. -Т.:"O'zbekiston", 86-b

Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash - davrtalabi. 5-tom. -Т.: O'zbekiston,-384 b.

Karimov I. A. Jamiyatimiz mafkurasi xalqni -xalq, millatni - millat qilishga xizmat etsin-Toshkent: O'zbekiston, 1998. -30 b.

Karimov I. Milliy istiqlol g'oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. - Т.: "O'zbekiston", 2000 y, z66 b.

Asafyev В. V. "Zamonaviy rus musiqashunoslik va uning tarixiy vazifalari".—De Musica, 1 -son. L., 1926,17-bet.

Sharipova G.( Yakubova Sh. Maktabgacha ta'lim muassasalarida musiqa o'qitish metodikasi Toshkent-Cho'lpon nashriyoti -2007 yil

Bola ma'naviyatini shakllantirish. (Yo'ldoshev J.tahriri ostida.) - Toshkent: Sharq, 2000. - 301 bet.

Bolalarni tarbiyalashda oila, mahalla, maktab hamkorligi konsepsiyasi. -Toshkent: Rahbar, 1998. - 15 b.

Soipova D. Musiqa o'qitish nazariyasi va metodikasi. Toshkent Musiqa nashriyoti 2009 yil

Soliyev N Musiqa savodi ailifbosi T.:G'ofur G'ulom 2003 уUmarov.E. Estetika Т.: "O'zbekiston", 1995y., -210-bet

Ushinskiy K.D. Sbor, soch. —М.: L., 1998. Shimanovskiy К. Tanlangan maqola va xatlar. L., 1993, 80-bet Internet saytlari

-www.Ziyonet.uz -www. Pedagog.uz.

-www.edu.uz

-www.kasu.uz