YOG’LARNI RAFINATSIYALASH VA KATALITIK MODIFIKASIYALASH darslik
Fosfolipidlar 1.
Fosfatid kislotalari
2.
Fosfatidilserinlar
3.
Fosfatidiletanolaminlar ( kefalinlar
)
4.
Fosfatidil-N-metiletanolaminlar
5.
Fosfatidil-N,N-
dimetiletanolaminlar
6.
Fosfatidilxolinlar (letisinlar )
7.
Fosfatidilgliserinlar
8.
Fosfatidilinozitollar
CHOH
CHOH
HOHC CHOH
- inozitol
CHOH
Sterinlar Yog’va moy tarkibidagi sovunlanmaydigan moddalar rafinatsiya jarayonida
to’liq yo’qolib ketmasdan yog’larning qayta ishlash jarayonini qiyinlashtirishi
mumkin.
Ushbu sovunlanmaydigan moddalar guruhiga hayvon va o’simlik hujayralari
22
tarkibida yog’ kislotalari bilan boyolangan (efirlar-steridlar) ko’rinishida ,
shuningdek erkin xoldagi sterinlar kiradi.
Sterinlar — gidroaromatik xarakterga ega bo’lgan murakkab tuzilgan
mahsulotlardir.
Turli hil o’simlik moylari tarkibida aralashma yoki hyech bo’lmaganda ikkita
izomer holatida bo’lgan yosimlik sterinlari sitosterin (C
29
H
50
O), digidrosterin (C
29
H
52
O), stigmosterin (C
29
H
48
O) va brassikasterin (C
28
H
46
O) lar mavjud; nihoyat,
ultrafiolet nurlanish ta’sirida vitamin D ga o’tish qobiliyatiga ega bo’lgan
ergosteringa o’xshash sterin topilgan.
Asosiy vakillari ergo- va stigmosterin bo’lgan o’simlik sterinlarida
xolesterindan farqli o’laroq yon zanjirini C
22
—C
23
holatida yoo’shbog’ bo’ladi va
C
24
da qo’shimcha alkil ( metil va etil ) guruhi mavjud.
Sterinlar — to’yinmagan yuqori molekulali gidroaromatik spirtlardir.Ular
orasidan xolesterin (C
27
H
46
O) faqat hayvon yog’lari tarkibida bo’ladi. Sitosterin
(C
29
H
46
O), ergosterin(C
28
H
46
O) va boshqa sterinlar faqatgina o’simlik moylari
tarkibida bo’ladi. Sterinlarning bir qismi yog’larda — erkin holda, bir qismi esa —
23
yog’ kislotalarining efirlari ko’rinishida bo’ladi.