Soya Fasulyesi
-
Yazları sıcak ve yağışlı geçen iklim şart larında yetişir.
-
En çok Akdeniz Bölgesi'nde üretilir. Or ta ve Batı Karadeniz kıyıları ile Ege ve Marma ra'da üretimi yapılır.
Bakla
-
Başlıca yetişme alanları Güney Marmara ve Ege Bölgesi’dir.
TÜRKİYE’DE SEBZECİLİK
-
Ülkemiz, farklı iklim tiplerinin görülmesi nedeni ile sebze tarımına uygundur.
-
Ülkemizde sebzelerin en erken yetiştiği yer Akdeniz Bölgesi, en geç yetiştiği yer ise Doğu Anadolu Bölgesi'dir (domates, biber, patlı can, salatalık, kabak).
-
Seracılık faaliyetlerinin gelişmiş olmasın dan dolayı en çok sebze üretimi Akdeniz ve Ege bölgelerinde yapılmaktadır.
-
Akdeniz Bölgesi'nde turfanda sebzecilik gelişmiştir.
SERACILIK (TURFANDACILIK)
-
Cam veya plastikten yapılan seralarda mevsimi dışında meyve ve sebze üretme faaliyet lerine seracılık (turfandacılık) denir.
-
Seracılık güneşli gün sayısının fazla oldu ğu Akdeniz, Ege, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yapılır.
-
Karadeniz kıyılarında bulutlu gün sayısı nın fazla olması, Doğu Anadolu'da kış mevsimi nin soğuk ve uzun geçmesi, İç Anadolu'da ise yaz kuraklığının erken başlaması sebze üretimini sınırlandırmış ve seracılığı engellemiştir.
YUMRULU BİTKİLER
Ürünü toprağın altında olan, düşük sıcak lıklara dayanabilen patates, soğan, havuç, turp, sarımsak gibi bitkilere yumrulu bitkiler denir.
TÜRKİYE’DE MEYVECİLİK
Fındık
-
Nemli iklim, kış ılıklığı ve humuslu toprak ister.
-
Ana vatanı Karadeniz kıyılarıdır. Ordu, Giresun, Trabzon ve Samsun illerinde ülkemiz fındığının %80'i üretilir. Fındığın geri kalan kısmı Marmara Bölgesi'nde İzmit Körfezi çevresinden elde edilir.
-
Yıllık üretimi ile Türkiye, dünyadaki fındık ihtiyacının yarısından fazlasını karşılar. Bu ne denle fındık önemli bir ihraç ürünüdür.
Üzüm
-
Ülkemizde yetişme alanı en geniş olan ve en çok üretilen meyvedir.
-
Üzüm bitkisine asma, üzüm yetiştirilen yerlere bağ adı verilir.
-
Olgunlaşma döneminde yüksek sıcaklık ister. Bununla birlikte soğuğa en dayanıklı bitki lerden biridir.
-
Üzüm üretiminde ilk sırayı Ege Bölgesi alır. Bu bölgeyi Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Marmara ve Doğu Anadolu bölgeleri izler.
-
Türkiye kuru üzüm ihracatında birincidir.
İncir
-
Soğuğa karşı dayanıksızdır.
-
Ege Bölgesi'nin kıyı kesimleri, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu’nun soğuk olmayan kesimlerin de yetiştirilir.
-
İncir, kuru ve yaş olarak tüketilir.
-
Kuru incir ihracatımız gelişmiştir.
Elma
-
Üzümden sonra yetişme alanı en geniş meyvedir.
-
Düşük sıcaklıklara dayanıklıdır.
-
En fazla İç Anadolu Bölgesi'nde üretilir.
Turunçgiller (Narenciye)
-
Turunçgil, mandalina, portakal, limon gibi meyvelere denir.
-
Yüksek sıcaklık ve bol su ister. Don olay larından olumsuz etkilenir. Bu nedenle sıcaklığın 0°C'nin üstünde olduğu yerlerde üretilir.
-
En fazla üretim Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesiminde yapılır. Daha sonra Ege, Marmara’nın güneyi, Doğu Karadeniz Bölümü’nün (Rize ve çevresi) kıyılarında yetiştirilir.
Muz
-
Tropikal bir meyvedir.
-
Kış sıcaklık ortalamalarının yeterli olduğu Alanya - Anamur arasında üretilir.
-
Ülke ihtiyacını karşılamak için ithal edilir.
Antep Fıstığı
-
Dünyada yetişme alanı sınırlıdır.
-
Türkiye'de Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilir. Üretiminde Gaziantep, Şanlıurfa başta gelir.
-
Kayısı
-
Türkiye, kayısı üretiminde dünyada 1. sı radadır. Türkiye'de en fazla kayısı Doğu Anado lu'da (Malatya) üretilmektedir.
Ceviz
-
Soğuğa karşı dayanıklıdır. Her bölgede yetişir. Anayurdu Anadolu'dur. Kereste ve lüks mobilya yapımında kullanılır. Üretimin %50'si ih raç edilir.
Şeftali
-
En çok Marmara ve Ege'de yetişir. En ka liteli şeftalinin yetiştiği yer Bursa'dır.
-
TÜRKİYE'DE HAYVANCILIK
-
Ekonomik değeri olan hayvanların üreti lip, beslenmesi ve pazarlanması işlerine hayvancılık denir.
-
Hayvancılık özellikle yüksek ve engebeli yerlerde, ekime dikime elverişli olmayan bölgeler de, halkın yaşayışında birinci derecede rol oynar.
-
Türkiye, geniş çayır ve meralarıyla hay van yetiştirilmesine elverişli bir ülkedir.
-
Hayvan sayısı bakımından önemli bir zenginliğe sahiptir. Dünyada 9., Orta Doğu'da ve Avrupa'da 1. sırada yer alır.
-
Ülkemizde hayvancılık faaliyetleri, mera hayvancılığı ve ahır hayvancılığı olarak ikiye ayrı lır. Mera hayvancılığı doğa koşullarına bağlı ola rak yapılan hayvancılıktır. Et ve süt verimi düşük tür. En çok Doğu Anadolu Bölgesi'nde yapılmak tadır. Ahır hayvancılığı yıl boyunca hayvanların ahırlarında beslenmesidir. En çok Marmara Böl gesi'nde yapılmaktadır. Ahır hayvancılığı daha çok sığır yetiştirilmesinde uygulanmaktadır.
Büyükbaş Hayvancılık:
-
Manda, sığır, deve, at, eşek gibi hayvan lar büyükbaş hayvanlardır. Ülkemizde en çok sı ğır yetiştirilir.
-
Ülkemizde en fazla büyükbaş hayvan bol yağışlar nedeniyle Karadeniz kıyılarında ve yaz yağışları nedeniyle otlak ve meraların bol olduğu Doğu Anadolu’nun Erzurum-Kars bölümünde yetiştirilir.
-
Ülkemizin doğu kesimlerinde mera hayvancılığı ,batı kesimlerinde ise ahır hayvancılığı yaygındır.
Küçükbaş Hayvancılık
-
Küçükbaş hayvancılık Türkiye'de en çok yapılan hayvancılıktır.
-
Bu gruba giren hayvanlar koyun, kıl keçisi ve tiftik keçisidir.
-
Karasal iklimin hakim olduğu ve bozkır bitki örtüsünün olduğu yerlerde daha çok yapılır. Ülkemizde en çok koyun yetiştirilir.
-
İç Anadolu Bölgesi küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde 1.sıradadır.
-
Kıl keçisi ormana zarar verdiği için sayısı her geçen gün azaltılmaktadır.
Kümes Hayvancılığı
-
Tavuk, horoz, hindi, kaz, ördek gibi hay vanlara kümes hayvanları denir. En çok Güney Marmara, Ege Bölgesi, Orta ve Batı Karadeniz bölümlerinde yetiştirilir.
-
Kümes hayvancılığı iklim şartlarına bağlı olmadan yapıldığı için bütün bölgelerimizde yapılabilmektedir
İpek Böcekçiliği
-
İpek böceği, doğal ipek elde etmek için yetiştirilen ve dut yaprağı ile beslenen bir hayvan dır.
-
Türkiye'de en fazla Bursa, Denizli, Balıkesir ve Bilecik ipek böcekçiliği yapılmaktadır.
Arıcılık
-
Bal ve balmumu elde etmek için arı bes lenme faaliyetine arıcılık denir.
-
Türkiye'nin her bölgesinde arıcılık yapılır.
-
Ülkemiz zengin bir bitki örtüsüne sahip olup %35’i yalnızca ülkemizde olmak üzere 9500 bitki türü doğal olarak yetişmektedir. Bu zenginlik farklı çeşit ve lezzette kaliteli bal üretimine olanak sağlamaktadır.
-
Bu sayede ülkemiz çiçek balı üretiminde dünyanın önde gelen 10 ülkesinden biri iken çam balı üretiminde 1.sıradadır.
Balıkçılık
-
Yurdumuzun üç tarafı denizlerle çevrili ol masına rağmen balıkçılık yeteri kadar gelişme miştir.
-
Türkiye'de tutulan balığın denizlerimize göre dağılımı şöyledir; Karadeniz %85, Marmara Denizi %10, Ege Denizi %3, Akdeniz %2'dir.
-
Akarsu ve göllerimizin olduğu yerlerde ise tatlı su balıkçılığı yapılmaktadır.
Türkiye'de balıkçılığın yeterince gelişmemesinin başlıca nedenleri:
-
Balıkçılığın daha çok kıyı balıkçılığı olarak yapılması, açık deniz balıkçılığının yaygın olarak yapılmaması,
-
Modern tekne ve yöntemlerle balıkçılığın yapılmaması,
-
Halkın balık tüketimi konusunda yeterli bilince sahip olamaması,
-
Kaçak, usulsüz ve aşırı avlanmaların yaygın olması,
-
Son yıllarda su kirliliğinin artması,
-
Su ürünlerinin işleneceği sanayi tesislerinin yetersiz olması,
-
Su ürünlerinin saklanabileceği soğuk hava depolarının yetersiz olması,
Türkiye'de Hayvancılığın Gelişmesi İçin Gerekli Koşullar
Türkiye, hayvancılığın gelişmesi için önemli bir
Potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin değerlendirilmesi için
Aşağıdaki koşulların uygulanması gerekir.
-
Çayır ve mera hayvancılığı yerine, besi ve ahır hayvancılığının yaygınlaştırılması,
-
Yem üretiminin artırılması,
-
Hayvan soylarının iyileştirilmesi (ıslahı),
-
Otlakların ıslah edilmesi ve korunması, aşırı ve erken otlatmanın engellenmesi,
-
Süt dana ve süt kuzu ile doğurgan hayvanların erken kesiminin önlenmesi,
-
Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmesi,
-
Üreticilere yönelik hayvancılık eğitiminin yaygınlaştırılması,
-
Hayvan üreticilerine teşvik kredilerinin sağlanması,
-
Üreticilerinin pazarlama olanaklarının geliştirilmesi.
-
SULARIMIZ
-
Su canlılar için en önemli yaşam kaynağıdır.
-
Geçmişte büyük uygarlıklar suyun bulunduğu yerlerde kurulmuştur.
-
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz deniz ulaşımı açısından da oldukça elverişli şartlara sahiptir.
-
Ülkemizin deniz, göl ve akarsuları büyük bir su potansiyeline sahiptir.
-
Ülkemiz sıcak su kaynakları bakımından dünyanın 7. Ve Avrupa’nın 1. Ülkesidir.
-
Ülkemizin ekonomisine büyük katkılar sağlamaktadır.
-
Örneğin akarsulardan barajlar sayesinde enerji elde edilir. Tarımda sulamada faydalanılır veya turistik amaçlı akarsulardan faydalanılabilir(Rafting gibi). İnsanlar buralarda bulunan turistik tesislerde kalabilir.
-
Karalardaki çukurlarda oluşan doğal su birikintilerine göl yapay su birikintilerine baraj denir.
-
Göllerimiz belirli yörelerde toplanmıştır bunlar Göller yöresi-Güney Marmara-Tuz gölü-Van gölüdür Göllerden balık-ulaşım-doğal güzellik-tuz-su sporları-turizm-içme suyu(tatlı olanlardan) yararlanılır
-
Karadeniz, Ege, Marmara ve Akdeniz başlıca denlilerimizdir.
NOT: TÜM CANLILAR İÇİN YAŞAM KAYNAĞI OLAN SUYU İSRAF ETMEKTEN KAÇINMALIYIZ.
TURİZM
Turizm: İnsanların gezip, görmek, eğlenmek, dinlenmek amacıyla yaptığı gezilere denir.
-
Turizm faaliyeti milli sınırlar içinde gerçekleşiyorsa "iç turizm" ülkeler arasında oluyorsa "dış turizm" adını alır.
-
Turizm, ülkeler için ekonomik, kültürel, sosyal ve halk sağlığı yönünden yararlar sağlar.
-
Turizm ülkemizi ve kültürümüzü yabancı ülke lerin insanlarına tanıtmak için en iyi yollardan biridir. Bu yüzden ülke ve insan olarak turizmi iyi değerlendirmemiz gerekir.
-
Ülkemiz turizm açısından birçok imkana sahip tir.
Turizmin sağladığı yararlar:
-
Ülke içindeki birlik ve beraberlik duygusunu geliştirir.
-
Uluslararası yakınlaşma ve samimiyet sağ lar.
-
Ülkeye döviz girdisi sağlar, ekonomiyi güçlendirir.
-
Ticareti canlandırır.
-
Ulaşım ve haberleşme olanakları artar.
Turistik Çekiciliklerimiz:
1-Uzun kıyılar ile plajların varlığı
2-Güneşlenme süresinin fazlalığı
3-Kaplıca, ılıca gibi sıcak su kaynaklarının
4-Kış sporları
5- Tarihi eserler
6-Zengin su kaynakları, göller
-
MADENLERİMİZ
Maden; Yer altından çıkarılan değerli maddelere maden denir. Madenler doğada ender olarak saf halde bulunurlar. Yer altından filiz adı verilen bileşimler halinde çıkarılan ham maddeler işlenerek kullanıma hazır hale getirilirler.
Rezerv: Madenin yer altındaki miktarıdır.
Bir madenin işletmeye açılabilmesi için gerekli olan bazı şartlar şunlardır;
-
Büyük sermaye (para),
-
Teknik olanaklar (bilgi, araç-gereç),
-
Cevherdeki maden oranının yüksek olması (madenin kalitesi), madenin değeri,
-
Madenin, zengin ve uzun süre işletilmeye elverişli olması (rezerv=madenin miktarı),
-
Madenlerin yeryüzüne yakın olması,
-
Bölgenin ulaşıma müsait olması.
-
Maden ülkemiz ekonomisinde %7 lik bir paya sahiptir.
-
Ülkemiz maden kaynakları açısından 132 ülke arasında üretim itibariyle 28. Çeşitlilikte 10. Sırada yer alıyor
-
Dünyada ticareti yapılan 90 çeşit madenin 77 si Türkiye de bulunuyor.
-
***Madenler ülkemizin ekonomisine katkı sağlayan önemli unsurlardan biri olup Türkiye maden çeşidi ve rezervi bakımından zengin bir ülkedir.
-
Dağılışları düzensizdir.
-
Dünya çapında önem taşıyan madenlerimiz; Bor ve krom’dur. Maden ihracatımızın yarıdan çoğu Bor’ dur
-
Çıkarılan madenler doğrudan ham madde olarak veya işlenilip de satılabilir. Çıkarılan madenler tekstil, giyim, yiyecek-içecek, yakıt gibi birçok sanayide kullanılır.
-
Ancak ülkemizde çıkarılan bazı madenler yeterince değerlendirilememektedir. Bu madenler dış ülkelere ham madde olarak satılmakta ve bu yüzden pek fazla kâr edilememektedir. (Bor, bazı mermer çeşitleri gibi)
Cumhuriyet dönemi ile birlikte madencilik alanında yapılan çalışmalar şunlardır:
-
Bilimsel çalışmalara başlandı.
-
Etibank, 1935 yılında yapılacak çalışmalar için gerekli olan sermaye için kuruldu.
-
1935 yılında yer altı maden kaynaklarımızı araştırmak için MTA kuruldu.
-
Yatakların işletilebilmesi ve değerlendirilebilmesi için “Maden Kanunu” çıkarıldı (1950).
Kullanıldığı Alan ve İşletmeler | Çıkarılan Yerler |
DEMİR: Demir-çelik sanayisinin temel hammaddesidir.
Demir-çelik fabrikaları: Karabük, Ereğli ve İskenderun’daki demir-çelik fabrikalarıdır
|
Divriği; Sivas
Hekimhan, Hasan Çelebi; Malatya
Kayseri, Adana, K.Maraş arası
|
BAKIR: Elektrik ve elektronik sanayisinde kullanılır. Bakır üretiminde Dünyada 1. sıradayız
Samsun’da Karadeniz Bakır İşletmeleri
|
Küre (Kastamonu);
Murgul (Artvin);
Ergani-Maden(Elazığ); İzmir (Dikili-Torba)
|
KROM: Demir-çelik sanayisinin önemli hammaddesidir.
Çeliğin sertleştirilmesinde ve paslanmaz çelik üretiminde, kaplamada (kromaj) ve savaş sanayiinde kullanılır. En önemli ihraç maddemizdir. (Üretimde Dünya 3.süyüz)
|
Fethiye-Köyceğiz (Muğla), Guleman-Maden (Elazığ)
Bursa, Eskişehir arası,
Kayseri,
Adana,
K.Maraş
Denizli,
Kütahya.
|
BOR: Jet ve roket yakıtı, cam, elyaf, sabun, deterjan, tekstil boyaları, porselen, ilaç sanayi, fotoğrafçılıkta kullanılır.
(Yarıdan fazlası ülkemizde ve bir kısmı ihraç edilir.)
|
Susurluk, Bigadiç, (Balıkesir)
Seyitgazi (Eskişehir),
Emet (Kütahya)
M. Kemalpaşa (Bursa)
|
BOKSİT: Alüminyum ham maddesidir. Uçak, ve otomobil endüstrisi ile ev eşyası yapımında kullanılır.
|
Konya (Seydişehir) İskenderun,
Muğla,
Adana
|
KÜKÜRT: Haşerelere karşı
|
Keçiborlu (Isparta)
Denizli (Sarayköy),
Burdur.
|
KURŞUN-ÇİNKO: (Yahyalı, Ulukışla, Kütahya)
|
Elazığ (keban), Akdağmadeni
|
CİVA: Eczacılık, elektrikli aletlerin yapımında kullanılır.
|
Konya (Sarayönü),
İzmir (Çeşme)
|
MANGANEZ: Demirin çeliğe dönüştürülmesinde kullanılır.
|
Artvin (Borçka),
Zonguldak (Ereğli)
|
TUZ: Yemeklerde, kimya sanayiinde.
|
Tuzgölü,
İzmir Çamaltı,
Çankırı
|
OLTU TAŞI: Tespih, süs taşı
|
Erzurum (oltu)
|
LÜLE TAŞI: Pipo ve süs eşyası
|
Eskişehir
|
MERMER: Heykel, inşaat işleri, süsleme.
|
Manisa, Kütahya, Muğla, Aydın
Çanakkale, Bursa, (Gemlik) Erzurum
|
ZIMPARA TAŞI: Cila
|
İzmir, Aydın, Muğla.
|
Volfram Çok sert bir madendir çelik ile elektrik elektronikte kullanılır
|
Uludağ, Bursa
|
Uranyum- Toryum
Nükleer enerjinin ham maddesidir.
|
En çok Sivrihisar (Eskişehir) Salihli (Manisa), Eşme (Uşak) Çanakkale, Koçarlı’da çıkarılır.
|
Dostları ilə paylaş: |
