Kenya ile ticaret ve yatirim firsatlari



Yüklə 180,53 Kb.
tarix09.03.2018
ölçüsü180,53 Kb.
#45313

KENYA İLE TİCARET VE YATIRIM FIRSATLARI
44 milyonluk nüfusu ve 580.367 kilometrekarelik yüzölçümü ile Kenya Doğu Afrika’nın ulaşım, finans ve idare merkezidir. 2020 yılında Kenya nüfusunun 52 ve 2030 yılında 63,2 milyona ulaşması beklenmektedir. Satınalma gücü paritesine göre 2020 yılında kişi başı gelirin 2.930 dolara ve 2030 yılında 5.650 dolara ulaşması öngörülmektedir.
Kenya’nın bölgesel bir merkez olmasının ve Doğu Afrika Topluluğu’nun birleşme sürecinin; 2011-2020 yılları arasında Kenya’nın GSYİH’sının yılda ortalama %5,6; 2021-2030 yılları arasında ise %6,7 büyümesine katkı sağlayacağı hesaplanmaktadır. Özellikle ulaşım ve enerji alanında öngörülen altyapı yatırımları, ekonominin daha da serbestleşmesi amacıyla yapılacak reformlar ve kamu organlarının daha verimli çalışmasıyla birlikte, sözkonusu büyüme oranlarına ulaşılabileceği tahmin edilmektedir.
Hizmetler ve sanayi sektöründeki büyüme hızının tarım sektöründeki büyümenin üzerinde olması beklenmektedir. Kenya’da tüketim gücüne sahip orta sınıfın genişlemesi ile birlikte gelecekte otomotiv, dayanıklı tüketim malları, mobilya, züccaciye ve ev eşyalarına olan talebin artması; gıda işleme ve makine, inşaat, bankacılık, bilgi teknolojileri ve iletişim, turizm ve perakende, eğitim, sağlık ve eğlence sektörlerinin büyümesi beklenmektedir. Öte yandan gelecekte ortalama hanehalkı bütçesinde gıdanın en önemli harcama kalemi olmaya devam etmesi ve pazarın fiyata karşı duyarlı yapısını muhafaza etmesi öngörülmektedir.
200’ün üzerinde uluslararası şirketin Doğu Afrika yönetim merkezi Nairobi’de yer almaktadır. Nairobi ayrıca New York, Cenevre ve Viyana’dan sonra Birleşmiş Milletler’in dördüncü merkezi konumundadır. Birleşmiş Milletler Çevre (UNEP) ile Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programının (UN-HABITAT) merkezleri Nairobi’dedir. Ülkede ayrıca birçok uluslararası yardım kuruluşu ile sivil toplum örgütünün bölge merkezleri yer almaktadır.
Kenya’nın rekabetçi bir ekonomik yapıya ulaşmasının önündeki engeller arasında altyapı eksikliği ve enerji yetersizliği önemli yer tutmaktadır. Altyapı yatırımlarında donör ülkelerin katkılarının elzem olmaya devam etmesi beklenmektedir. Gelecekte karayolu ve demiryolu ağının daha da geliştirilmesi, Mombasa Limanının kapasitesinin artırılması ve Lamu’da ikinci bir liman inşa edilmesi öngörülmektedir. Ayrıca elektrik enerjisi üretimini artırmak amacıyla çeşitli rüzgar ve jeotermal tesislerinin kurulması ile Etiyopya’dan elektrik ithalatı yapılabilmesine ilişkin çalışmalara başlanmıştır.
Kenya’daki mevcut şehirleşme oranı %22 olup, her yıl 1 milyonun üzerindeki nüfus artışı ve köylerden şehirlere yaşanan göç, altyapı, konut ve inşaat malzemeleri sektörü için talep yaratmaktadır. Sözkonusu talebin satınalma gücündeki genel düşüklüğün etkisi ile ağırlıklı olarak orta ve düşük gelirli ailelere hitap eden konutlara yönelik olması beklenmektedir. Altyapı yatırımları, kamu bütçesinden ayrılan pay ve uluslararası yardım ve kalkınma kuruluşları ile diğer ülkelerden alınan borç ve hibe yoluyla finanse edilmektedir.
Güney Sudan petrol kaynaklarının ihraç edilebileceği alternatif güzergahlar oluşturma arayışı ve bölge ülkelerinin Güney Sudan’lae ticaretlerini geliştirme arzusu, Lamu Limanı (Kenya) - Güney Sudan ve Etiyopya Ulaştırma ve Geliştirme Koridoru Projesinin (LAPSSET) altyapısını hazırlamıştır.
Finansmanı Kenya, Güney Sudan ve Etiyopya kamu bütçelerinden ve kamu-özel sektör işbirliği finansman yöntemleri ile karşılanacak olan ve toplam değeri milyar dolarlara ulaşması beklenen proje kapsamında Kenya'nın Lamu şehrinde bir liman ve petrol rafinerisi inşa edilmesi, Güney Sudan'ın başkenti ile Lamu arasında bir petrol boru hattının inşası, Güney Sudan ve Etiyopya arasında bir tren yolu hattı, Kenya-Etiyopya ve Güney Sudan'ı birbirine bağlayan bir otoyol ve Kenya'nın şehirleri Lamu, Isiolo ve Lokichogio'da birer havalimanı inşa edilmesi öngörülmektedir.
En büyükleri Jomo Kenyatta International Airport ve Moi International Airport olmak üzere Kenya’da farklı ölçeklerde havalimanları bulunmaktadır. Genel olarak uçak yolcu sayısındaki ve Nairobi ile Mombasa’ya turistik amaçla gelen yabancı sayısındaki artış havalimanlarında kapasite artışına gidilmesine yol açmaktadır. Sözkonusu ihaleler ağırlıklı olarak uluslararası çapta olmaktadır.
Ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası (AKB)’ye üyeliğine dair anlaşma 17 Ocak 2013 tarihinde onaylanmış ve 30 Ocak 2013 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır. Birçok gelişmiş ülke merkezli müteahhitlik şirketinin katılım sağlayabildiği AKB finansmanlı ihalelere bu tarihten itibaren ülkemiz müteahhitlik işletmeleri de katılım sağlayabilmektedir.
Uzun süreli arayışlar neticesinde Kenya’da ilk kez 2012 yılı Mart ayında ticari miktarlarda petrol bulunmuştur. Doğu Afrika tüm dünyada petrolün en az araştırıldığı bölge olup, Uganda ve Kenya’da petrolün keşfi, Tanzanya’da da doğalgazın keşfi bölgedeki arama faaliyetlerinde artışa yol açmıştır. Doğu Afrika’nın tek petrol rafinerisi Kenya’nın Mombasa şehrinde bulunmakla birlikte, işletme nedenleriyle faaliyetlerine 2013 yılında ara vermiştir. Kenya Hükümeti 2016 yılı başlarında, rafineriyi bundan böyle bir petrol depolama tesisi olarak kullanmayı öngördüğünü açıklamıştır. Kenya’nın 2017 yılında kuzeybatıdaki Lokichar bölgesinde düşük miktarda petrol üretimine başlaması ve çıkarılan petrolün karayolu’yla Eldoret şehrine ve buradan demiryoluyla Mombasa Limanı’na taşınması yönündeki planlar da ahiren kamuoyuna yansımıştır. Kenya’nın ticari anlamda petrol üretimine başlayabilmesinin en az 3-4 yıl daha alacağı; bu takdirde dahi 600 milyon varil tahmini rezervin Kenya’yı petrol piyasasında ancak mütevazı bir konum kazanacağı tahmin edilmektedir.
Kenya’nın gelişmiş ülkelere mevcut ihracatı ağırlıklı olarak çay, kesme çiçek, tropik meyve ve sebzeler ve kahve gibi tarımsal ürünlere dayanmakta olup, Kenya gelişmiş ülkelerden ağırlıklı olarak sanayi malları ithal etmektedir. Kenya Doğu Afrika Topluluğu’nun en gelişmiş ülkesi olarak komşularına petrol, çimento, demir-çelik ve kimya sektörü ürünleri de ihraç etmektedir.
Kenya’nın son on yıllık ithalatı incelendiğinde en çok yer alan ürün grupları sırasıyla petrol, makine sektörü, elektrik-elektronik sektörü, motorlu kara taşıtları ve demir-çeliktir.
Makine sektöründe sırasıyla bilişim sektörü ürünleri, inşaat ve madencilik sektörlerinde kullanılan makineler, çeşitli taşıtlarda kullanılan motorlar ve inşaat araçları en fazla ithalatı gerçekleştirilen ürünlerdir. Elektrik-eletronik sektöründe cep telefonları ile aksam ve parçaları, elektrik transformatörleri, elektrik konvertörleri ve izole edilmiş teller ile kablolar ithalatı en fazla gerçekleştirilen ürünlerdir. Motorlu kara taşıtları sektöründe sırasıyla otomotiv, kamyon, traktör ve motorsiklet en fazla ithalatı gerçekleştirilen ürünlerdir. Demir ve çelik sektöründe sırasıyla hassı hadde ürünleri, demir ve alaşımsız çelikten yarı mamuller ve filmaşin ithalatı en çok gerçekleştirilen ürünlerdir.
1 Temmuz 2010 tarihi itibarıyla Doğu Afrika Topluluğu (Kenya, Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burundi) üyesi ülkeler ortak gümrük tarifesine geçmiş olup, birçok üründe üye ülkeler arasında malların serbest dolaşımı başlamıştır. Kenya aynı zamanda Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA) üyesi olup, COMESA üyesi ülkelerle tercihli ticaret rejimlerinden faydalanmaktadır.
İhracat işleme bölgelerinde (Export Processing Zones – EPZ) faaliyet gösteren işletmelere; 10 yıllık vergi muafiyeti, bu sürenin bitiminde 10 yıl boyunca sabit oran (%25) üzerinden kurumlar vergisine tabi olmak, damga vergisi ve KDV muafiyeti, ara malı girdilerinde sınırlamaya gidilmemesi, belli başlı sanayi düzenlemelerinden ve lisans uygulamasından muafiyet tanınması gibi yatırım teşvikleri sağlanmaktadır. İhracat işleme bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin yıllık üretimlerinin en az %80’lik kısmının Doğu Afrika Topluluğu dışı bölgeye ihraç etmesi gerekmektedir.
ABD’nin gelişme yolundaki ülkelere tekstil ve konfeksiyon ithalatında American Growth and Opportunity Act (AGOA) kapsamında sağladığı tercihli imkanlardan Kenya da faydalanmaktadır. Kenya’nın önemli ticari partnerlerinden biri olan ABD’ye önemli miktarda tekstil ve konfeksiyon ürünü ihracatı bu çerçevede gerçekleştirilmekte olup, ABD’ye tekstil ve konfeksiyon ihracatı hedefleyen işletmeler ağırlıklı olarak ihracat işleme bölgelerinde faaliyet göstermektedirler.
Ayrıca, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında, Kenya’nın bazı sanayi ürünleri ABD, Japonya, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya, İsviçre, İsveç, Norveç, Finlandiya, Avusturya gibi gelişmiş ülke pazarlarına tercihli olarak giriş yapabilmektetir.
Kenya’da telekom, medya ve sigorta sektörleri dışındaki sektörlerde yerli ortak zorunluluğu bulunmadan faaliyet göstermek mümkündür. 1994’de Kenya hükümeti, Kambiyo Kontrol Yasasındaki sınırlamaları kaldırmıştır. Bu itibarla, Kenya’daki yabancı yatırımcılar yerel kredilerden faydalanabilme ve yatırım gelirlerinin ülke dışına transferi imkanına sahip olmuştur.
Kenya’ya yatırım yapan işadamları, Kenya, Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burindi tarafından kurulan Doğu Afrika Topluluğu ve Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarına (COMESA) tercihli ihraç imkanına sahip olmaktadır.
2005 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren Yatırımların Korunmasına İlişkin Kanun’a göre; Kenya Hükümeti, yatırımların kolaylaştırılması ve teşviki amacıyla, iş kurmak için gerekli izinlerin alınmasında yatırımcılara kolaylık sağlamayı hedeflemekte olup, bu amaçla kurulmuş olan Kenya Yatırım Otoritesi yabancı yatırımcılara hizmet sağlamaktadır. Sözkonusu Otorite aracılığıyla gerçekleşen yatırımlara yurtdışından ithal edilen makine ve teçhizat için KDV ödenmemesi, yatırım bedeli elde edilene kadar kurumlar vergisinden muafiyet gibi teşvikler sağlanmaktadır.
Kenya anayasasına göre; telafi ödemesi (tazminat) yapılmadan özel mülk kamulaştırılamaz. Kenya, üye ülkelerdeki ticari olmayan riskleri garanti eden ve Dünya Bankasına bağlı olarak faaliyet gösteren Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansına üyedir.
Ülkemiz ürünleri Kenya’da genellikle batı kalitesinde fakat batıdan daha uygun fiyatlı olarak algılanmaktadır. Sözkonusu imajın korunarak, potansiyel arz eden ürün ve hizmetlere yönelinmesi durumunda Kenya pazarında kaydadeğer ihracat imkanı elde edilebilecektir. Kenya’ya ihracat gerçekleştirilmesinde ülkenin ziyaret edilmesi ve fuarlara katılım faydalı görülmektedir.

KENYA’YA İHRACATIMIZDAKİ BAŞLICA ÜRÜNLER (2013/8 – 2014/8 Aylık)


SITC Kodu

SITC Adı

2013/8 ($)

2014/8 ($)

Dğş(%)

Pay(%)

77

ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR

5.837.687

6.467.047

10,78

8,26

7758

ELEKTRİKLİ ISITICILAR, KURUTMA MAKİNALARI, ÜTÜLER VB.

1.971.983

1.861.007

-5,63

2,38

7711

TRANSFORMATÖRLER

507

1.331.809

162,54

1,70

72

BELİRLİ SANAYİ KOLLARINDA KULLANILAN MAKİNA VE CİHAZLAR

4.494.098

6.294.475

40,06

8,04

7224

MOTOKÜLTÖRLER, TARIM ORMANCILIK TRAKTÖRLERİ

1.206.302

2.323.493

92,61

2,97

7283

TAŞ, CEVHER YIKAMA, AYIRMA, AGLOMERE ETME MAKİNA VE CİHAZLARI

283

1.929.209

582,55

2,47

64

KÂĞIT-KARTON VE KAĞIT, KARTON ESASLI MAMULLER

6.263.406

5.548.926

-11,41

7,09

6429

KÂĞIT MENDİL, KURULAMA VEYA YÜZ SİLME HAVLULARI, KÂĞIT ESASLI EŞYA

4.961.326

4.605.157

-7,18

5,88

6421

KÂĞIT-KARTON KUTULAR VB.

1.136.270

612

-46,10

0,78

69

METALLERDEN NİHAİ ÜRÜNLER

4.360.191

4.884.231

12,02

6,24

6924

DEMİR, ÇELİK VE ALUMİNYUM TANK, VARİL, FIÇI, KUTU, BENZERİ KAPLAR

399

1.818.155

356,20

2,32

6911

DEMİR VEYA ÇELİK İNŞAAT

1.232.251

1.174.504

-4,69

1,50

74

DEĞİŞİK SANAYİ KOLLARINDA KULLANILAN MAKİNA VE CİHAZLAR

4.580.544

4.644.359

1,39

5,93

7452

YIKAMA, TEMİZLEME, KURUTMA, DOLDURMA, PAKETLEME VB.MAKİNALAR

203

756

273,14

0,97

7447

PNÖMATİK ELEVATÖR, KONVEYÖRLER

145

580

300,56

0,74

04

HUBUBAT VE MAMULLERİ

6.025.663

4.575.981

-24,06

5,85

0461

BUĞDAY UNU VEYA MAHLUT UNU

3.103.825

1.935.117

-37,65

2,47

0483

PİŞİRİLMEMİŞ MAKARNA

1.475.015

1.409.519

-4,44

1,80

59

KİMYA SANAYİİNİN DİĞER ÜRÜNLERİ

2.258.187

4.284.944

89,75

5,48

5914

DEZENFEKTE EDİCİ, KEMİRİCİLERİ ÖLDÜRÜCÜ, BİTKİ HASTALIĞI İLAÇLARI

1.457.649

1.681.756

15,37

2,15

5931

SİLAH BARUTU, PATLAYICI MADDELER

 

1.491.125

 

1,91

67

DEMİR VE ÇELİK

21.087.594

3.768.593

-82,13

4,82

6760

DEMİR-ÇELİK FİLMAŞİN, ÇUBUK, PROFİL, PALPLANŞLAR

7.069.600

2.489.825

-64,78

3,18

6768

DEMİR VEYA ÇELİK PROFİLLER

646

303

-53,14

0,39

78

KARA ULAŞIM ARAÇLARI

1.775.313

3.357.530

89,12

4,29

7843

MOTORLU KARA TAŞITLARININ AKSAM VE PARÇALARI, AKSESUARI

1.518.625

2.047.430

34,82

2,62

7822

ÖZEL AMAÇLI MOTORLU TAŞITLAR

 

629

 

0,80

65

TEKSTİL ELYAFI VE MAMULLERİ

3.527.429

3.300.738

-6,43

4,22

6595

KOKO LİFLERİNDEN VE DİĞER ELYAFTAN YER KAPLAMALARI

2.120.760

1.684.608

-20,57

2,15

6552

DİĞER ÖRME MENSUCAT

177

318

79,82

0,41

 

İLK 10 TOPLAM

60.210.112

47.126.824

-21,73

60,22

 

ÜLKE TOPLAM

89.758.719

78.262.550

-12,81

100



KENYA’DAN İTHALATIMIZDAKİ BAŞLICA ÜRÜNLER (2013/8 – 2014/8 Aylık)


SITC

SITC Adı

2013/8 ($)

2014/8 ($)

Dğş (%)

Pay(%)

29

HAYVANSAL VE BİTKİSEL HAM MADDELER

4.200.168

5.023.080

19,59

42,10

2925

EKİM AMACI İLE KULLANILAN TOHUMLAR

3.884.662

4.184.131

7,71

35,07

2927

SÜS, BUKET İÇİN KESİLMİŞ TAZE ÇİÇEK, GONCA, DAL, YAPRAK, YOSUN, LİKEN

189

705

272,19

5,91

07

KAHVE, ÇAY, BAHARAT, KAKAO VE HÜLASALARI

3.997.853

2.765.025

-30,84

23,17

0741

ÇAY

3.978.714

2.586.932

-34,98

21,68

0711

KAHVE VE HÜLASALARI

18

178

896,86

1,49

61

HAZIR DERİLER, POSTLAR VE MAMULLERİ

2.206.066

2.437.190

10,48

20,43

6114

SIĞIR, ATLARIN BÜTÜN OLMAYAN DERİLERİ

1.277.719

1.694.910

32,65

14,20

6116

KEÇİ, OĞLAKLARIN HAZIRLANMIŞ DERİLERİ (KILLARI ALINMIŞ)

761

643

-15,50

5,39

12

TÜTÜN VE MAMULLERİ

97

803

725,53

6,73

1223

DİĞER PURO, SİGARİLLO VE SİGARALAR

 

600

 

5,03

1212

TÜTÜN (SAPLARI KOPARILMIŞ, DAMARLARI ÇIKARILMIŞ)

97

203

109,64

1,70

03

BALIKLAR, BALIK MÜSTAHZARLARI

23

394

1.630,32

3,30

0342

BALIKLAR (DONDURULMUŞ)

 

365

 

3,06

0341

BALIKLAR-CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ

21

28

36,66

0,24

74

DEĞİŞİK SANAYİ KOLLARINDA KULLANILAN MAKİNA VE CİHAZLAR

100

99

98.591,00

0,83

7412

OCAK BRÜLÖRLERİ, MEKANİK KÖMÜR TAŞIYICILAR, KÜL BOŞALTICILAR

 

99

 

0,83

26

TEKSTİL LİFLERİ

91

97

6,42

0,82

2658

RAMİ VB HAM ELYAFI, KITIK, DÖKÜNTÜLERİ

85

97

14,09

0,82

77

ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR

 

87

 

0,73

7731

İZOLE EDİLMİŞ TEL, KABLO, ELEKTRİK İLETKENİ, FİBER OPTİK KABLOLAR

 

87

 

0,73

84

GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI

12

77

517,01

0,65

8426

KADIN İÇİN PANTOLON, TULUM, ŞORTLAR

1

41

2.964,43

0,34

8414

DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELERDEN ERKEK İÇİN PANTOLON, TULUM, ŞORTLAR

386

17

4.383,42

0,15

05

SEBZELER, MEYVALAR VE MAMULLERİ

69

54

-22,64

0,45

0579

DİĞER TAZE MEYVALAR

69

53

-23,14

0,44

0546

SEBZELER (DONDURULMUŞ)

 

569

 

0,00

 

İLK 10 TOPLAM

10.697.499

11.835.623

10,64

99,21

 

ÜLKE TOPLAM

10.862.877

11.932.211

9,84

100



Yıllar İtibariyle Türkiye-Kenya Dış Ticareti (1.000 $)

YILLAR

İHRACAT

İTHALAT

DENGE

HACİM

2001

10.441

3.035

7.406

13.476

2002

8.082

2.027

6.055

10.109

2003

13.134

1.992

11.142

15.126

2004

17.837

1.600

16.237

19.437

2005

50.600

1.722

48.878

52.322

2006

85.419

3.990

81.429

89.409

2007

98.044

12.328

85.716

110.372

2008

233.102

12.575

221.627

245.677

2009

70.623

5.813

64.810

76.436

2010

86.361

13.378

72.983

99.739

2011

199.203

14.749

184.454

213.959

2012

138.033

17.877

120.156

155.910

2013

130.189

14.959

145.148

115.229

2014

107.624

14.945

122.569

92.679



Yüklə 180,53 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin