Keyslarning syujetliligi bo’yicha turlari. Syujet mavjudligiga qarab keyslar:
-syujetli;
-syujetsiz bo’ladi.
Syujetli keys, odatda, bo’lib o’tgan voqealar haqidagi hikoyani, shaxslar va korxonalar harakatlarini o’z ichiga oladi.
Syujetsiz keys, odatda, yaqqol ifodalangan syujetga ega bo’lmaydi, chunki syujetning aniq ifodasi ko’p jihatdan yechimni ochib beradi. Sirtdan qaraganda vaziyat tashxisiga, syujetni yana qayta tiklashga yordam berishi kerak bo’lgan statistik materiallar, hisob-kitoblar, ishlanmalar majmuidan iborat bo’ladi.
Keysda bayon qilingan vaziyat syujetining vaqtdagi izchilligi bo’yicha keysning turlari. Keysda bayon qilinadigan vaziyat syujetining vaqtdagi izchilligi ham keysning tasnifiy o’ziga xos xususiyatlariga o’z ta’sirini o’tkazadi. Ushbu belgiga ko’ra keyslarning uch turini farqlashadi:
O’tmishdan hozirgi kelish rejimidagi keys;
Vaqt orqaga qaytariladigan keys-xotira;
Bashorat keys.
O’tmishdan hozirga kelish rejimidagi keys bayon qilinadigan hodisalarning vaqtdagi tabiiy izchilligi bilan tavsiflanadi, sabab-oqibatli aloqalarni yaxshi aniqlashga imkon beradi.
Vaqt orqaga qaytariladigan keys-xotirada vaqt orqaga qaytariladi: unda harakat qiluvchi shaxslar nimalarnidir eslashadi, xotiraning o’zi uzuk-yuluq, ko’pincha bir tizimsiz va fragmentar bo’ladiki, bu vaqt zanjirini qayta tiklashni qiyinlashtiradi. O’z mohiyatiga ko’ra, keys tahlili vaziyat rekonstrukstiyasi, uning biror-bir bilish paradigmasi jihatidan idrok qilinishidan iborat bo’ladi.
Bashorat keys yaqin o’tmishdagi va hozirgi voqealarning ancha batafsil bayonini beradi, undagi ob’ektning kelgusidagi holatining eng yaxshi variantini ishlab chiqish vazifasini qo’yadi.
Vaziyat ob’ektiga qarab keyslar turlari. Vaziyat ob’ektiga qarab keyslar shartli ravishda uch guruhga bo’linadi:
Shaxslarga oid keys, unda aniq sub’ektlar: menejerlar, siyosatchilar, rahbarlar amal qiladilar.
Tashkiliy-institustional keys – uning ob’ekti institustional tizimlar: tashkilotlar, firmalar, kompaniyalar, korxonalar va ular bo’linmalari bo’lishi bilan farqlanadi.
Ko’p ob’ektli keys – odatda bir nechta harakat qiluvchi ob’ektlarni o’z ichiga oladi.
