Madaniyatshunoslik

Kutubxona
– kitoblar va kishilik jamiyati tarixi yig`indisi bo`lgani uchun insonparvar 
muassasadir. Bunda insoniyat erishgan barcha ilmlar, turli fan sohalari bo`yicha 
shaklidan, xilidan, turidan, tilidan qat`i nazar, adabiyotlar to`plangan. Kutubxonalar 
zulmatga, nodonlikka, jaholatga qarshi kurashda faol bo`lgan, kishilar qalbiga ezgulik, 

---

176 
yaxshilik, sahovat, sadoqat, mehr-muhabbat, oqibat urug`larini singdirgan. U insoniyat 
butun borlig`ining buyuk hujjatlashgan guvohi sifatida yashab kelmoqda. Unga zarurat 
sezgan har bir kishi bemalol foydalana olishi va, o`z navbatida, kutubxonalar shu 
maqsadda hammabop bo`lishi kerak. 
Kutubxona
(yunon. bιβλίον "kitob" + θήκη "omborxona") - ommaviy foydalanish 
uchun bosma va yozma asarlarni yig'ish va saqlash, shuningdek, etakchi bibliografik 
ish. 
Hozirgi kunda ko'plab kitoblar raqamlashtirilgan va elektron ommaviy axborot 
vositalarida saqlanmoqda, qog'oz shaklida ular yo'q. 
Professional kutubxonalar muhandislar tomonidan hisob-kitob va grafik ishlarida 
qo'llaniladigan ko'plab amaliy ma'lumotlar tufayli faqat dastlabki nashrning qog'oz 
shaklida qimmatlidir. Boshqa nashrlar ahamiyatsiz hisoblanadi. Inson atrofidagi 
dunyoni his qilish madaniyati insonning bevosita ajdodlari qo'lida bo'lgan nashrning 
mavjudligi tufayli o'tmishni eslab qolishga imkon beradi, aks holda u "umumiy xotira" 
deb ataladi". 
“Tarixiy manbalar”
atamasining zamonaviy talqini ancha serqamrov. Keng ma'noda 
u kishilik jamiyatining o‘tmishini tiklash uchun zarur va foydali bo‘lgan axborotga ega 
va bunday axborotni berishga qodir har qanday hodisani qamrab oladi. Ma'lum 
voqyelikning izi sifatida, yuqorida zikr etilgan har qanday hodisa tarixchidan qat'i 
nazar yashaydi va tarixiy o‘rganish ob'ekti deb qaralgan taqdirdagina tarixiy manba 
bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Har qanday tarixiy yodgorlikning tarixiy manba bo‘lib 
xizmat qilishga yaroqliligi va “tayyorligi” darajasi hamda tarixiy manba maqomiga ega 
bo‘lish huquqi bir xil emas. Buning ustiga, tarixiy yodgorlikning birlamchi axborot 
resurslari ilmiy-tarixiy izlanishning talablariga, shuningdek uning metodlari va 
amallarining mukammalligiga, tarixchining kasbiy mahoratiga qarab izchil, 
bosqichma-bosqich o‘zlashtiriladi.Manbalar salohiyati, ularda zohir axborotlarning 
soni va sifati ham intensiv, ham ekstensiv yo‘l bilan ochib berilishi va ifodalanishi 
mumkin va lozim. Birinchi holatda muayyan manbada o‘z aksini topgan tarixiy 
voqyelikning yangi-yangi qirralarini aniqlash va ulardan foydalanish, ilgari 
aniqlanmagan ma'rifiy-tarixiy resurslarni topish va ulardan foydalanish nazarda 
tutiladi. Tadqiqotchilarning yangi-yangi avlodlari bir qarashda yaxshi ma'lumdek 
tuyuladigan yodgorliklarda hali aniqlanmagan va foydalanilmagan axborot resurslarini 
kashf etayotganlari bejiz emas. Zotan, mazkur axborot resurslari bizning tarixiy 
o‘tmish haqidagi tasavvurlarimizni yanada boyitish, ba'zan esa ularga aniqlik kiritish 
imkonini beradi. Bu nuqtai nazardan olib qaraganda, tarixiy manbalar ilmiy 
foydalanish uchun bitmas-tuganmas salohiyatga ega.