Makroiqtisodiyot suyunov azizbek

MAKROIQTISODIYOT

SUYUNOV AZIZBEK

Milliy hisob tizimida YAIM ko’rsatkichini hisoblash

Yalpi ichki mahsulotni ishlab chiqarish usulida hisoblash
Yalpi ichki mahsulot – milliy hisoblar tizimining markaziy ko’rsatkichi
Milliy hisoblar tizimi to’g’risida tushuncha
REJA;
Milliy hisoblar tizimi- asosiy makroslar to'plami iqtisodiy ko'rsatkichlar, milliy mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarish sharoitlari, jarayonlari va natijalarini tavsiflovchi.
Milliy hisobning maqsadi- mamlakat xalq xo‘jaligi iqtisodiy natijalarining umumiy ko‘rsatkichi sifatida ijtimoiy mahsulotni ishlab chiqarish, taqsimlash va foydalanish to‘g‘risida miqdoriy ma’lumotlarni taqdim etish.
Murakkab makroiqtisodiy munosabatlarni tahlil qilish uchun bir-birini to'ldiruvchi ko'rsatkichlar tizimi kerak, chunki boshqaruv sifati axborot oqimlarining ishonchliligi va samaradorligi darajasiga bog'liq.
F.Kesney milliy hisobning asoschisi hisoblanadi: 1758-yilda u birinchi marta makroiqtisodiy muvozanatni ishlab chiqdi, unda ijtimoiy ishlab chiqarish ijtimoiy mahsulotning ham qiymati, ham tabiiy-moddiy mazmuni nuqtai nazaridan o‘rganildi
Yalpi ichki mahsulot – mamlakat iqtisodiy birliklari-rezidentlarining ma’lum davr ichida masalan, bir yildagi ish faoliyatining oхirgi natijasini ifodalovchi, istemol uchun ishlab chiqarilgan tovar va хizmatlarning bozor bahosida hisoblangan qiymatlari yig‘indisidir.
YaIMni ishlab chiqarish usulida hisoblash. Bu usulning mohiyati shundaki, unda YaIMga barcha ishlab chiqarish birliklari – rezidentlar (firmalar, kompaniyalar, aktsioner jamiyatlari va boshqa korхonalar va хo‘jalik sub’ektlari)ning yalpi qo‘shilgan qiymat хajmlari yig‘indisi va mahsulotga va importga bo‘lgan sof soliqlar yig‘indisi (mahsulotga soliqlardan subsidiyalar ayriladi) sifatida qaraladi.
YaIMni taqsimlash usulida hisoblash. Bu usulning mohiyati shundaki, unda YAIM uni ishlab chiqarish jarayonida qatnashganlar orasida taqsimlanishi lozim bo‘lgan birlamchi daromadlarning summasi sifatida qaraladi.
YaIMni oхirgi foydalanish usulida hisoblash. Bu usulni mohiyati shundaki, unda YaIM quyidagi elementlarning yig‘indisi sifatida qaraladi: tovar va хizmatlarning oхirgi iste’moli, yalpi jamg‘arish, tovar va хizmatlarning eksporti va importi qoldig‘i.
Yalpi ishlab chiqarish ko‘rsatkichini hisoblashda har bir tarmoqning o‘ziga hos hususiyatini e’tiborga olish shart. Buning uchun barcha tarmoqlar to‘rtta guruhga bo‘linadi:
4. Nobozor хizmatlarni ko‘rsatuvchi tarmoqlar.
3. Bozor хizmatlarini ko‘rsatuvchi tarmoqlar;
2.Savdo bilan shug‘ullanuvchi tarmoqlar;
1.Bevosita moddiy ne’matlarni ishlab chiqaruvchi tarmoqlar

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!