Matematika va informatika

Wordda jadval joylashtirish. Wordda jadval hosil qilish jarayonini ko'rib chiqamiz. Aytaylik, yuqoridagi jadvalni hosil qilish kerak bo'lsin. Word matn protsessorida bu quyidagicha amalga oshiriladi:
1.Avval jadvalning ustun va satrlari sonini aniqlanadi: bizning holda jadval 3 ta ustun
va 4 ta satrdan iborat.
Birinchi usul: ustun va satrlar soni aniqlangach, Joylashtirish(Вставка) menyusining Jadval (Таблица ) bo'limidan Jadval joylashtirish (Вставить таблицу) tanlanadi. Hosil bo'lgan muloqot oynasidaт ustunlar va satrlar soni kiritiladi. Enter klavishi bosiladi yoki sichqoncha yordamida OK tanlanadi.
Ikkinchi usul: Jadval joylashtirish (Вставить таблицу) uskunasi tanlanadi. Hosil bo'lgan kataklar majmudan sichqoncha yordamida kerakli sondagi kataklar belgilanadi va sichqonchaning chap tugmasi bosiladi. Bu usulda ko'pi bilan 8 satrli va 10 ustunli jadval hosil qilish mumkin.
Natijada quyidagi ko`rinishda jadval hosil bo`ladi:



Word jadvali ustida ba'zi amallar

1. 
   Birinchi satr kataklariga, odatda, ustunlarda joylashgan ma'lumotlar uchun sarlavhalar, birinchi ustunga esa tartib raqamlari yoziladi. Jadval kataklari ma'lumotlar bilan to'ldiriladi. Buning uchun yurgich sichqoncha yordamida kerakli katakka joylashtiriladi va zaruratga qarab [Tab] yoki yo'nalish klavishlari yordamida boshqa kataklarga o'tiladi.
   

T/r	Rasmi	Vazifasi
1.		ustiga harf, son va boshqa belgilar yozilgan klavishlardan iborat, uning yordamida kompyuterga turli ma'lumot va buyruqlar kiritiladi
2.		qurilma televizor ekraniga o'xshash vazifani bajaradi ya'ni chizilayotgan rasm, yozilayotgan harflar, ko'rilayotgan film unda namoyon bo`lib boradi
3.		kompyuterni qulay usulda boshqarish, ba'zi ishlarni osongina bajarish uchun mo'ljallangan qurilma

2. 
   Jadvaldagi ma'lumotlarning hajmiga qarab ustunlarning kengligini o'zgartiriladi. Buning uchun sichqoncha ko'rsatkichi ustunlarning chegara chizig'iga olib kelinadi. Sichqoncha ko'rsatkichi 🡘 ko'rinishga kelgach, chap tugmasi bosilgan holda kerakli tomonga siljitiladi.
   

T/r	Rasmi	Nomi	Vazifasi
1.		Klaviatura	ustiga harf, son va boshqa belgilar yozilgan klavishlardan iborat, uning yordamida kompyuterga turli ma'lumot va buyruqlar kiritiladi
2.		Monitor	qurilma televizor ekraniga o'xshash vazifani bajaradi ya'ni chizilayotgan rasm, yozilayotgan harflar, ko'rilayotgan film unda namoyon bo`lib boradi
3.		Sichqonch a	kompyuterni qulay usulda boshqarish, ba'zi ishlarni osongina bajarish uchun mo'ljallangan qurilma

3. 
   Jadvallar ustida bajariladigan asosiy amallardan biri — undagi ma'lumotlarni tartiblashdir. Qaralayotgan misolda qurilmalarning nomi bo'yicha kamayish yo'nalishida tartiblash kerak bo'lsin. Buning uchun qurilmalarning nomi yozilgan 3- ustundagi 3 ta katak belgilab olinadi (avvalgi darslarda ko'rsatilgan blokka olish amali). So'ng Jadval menyusidan Tartiblash (Сортировка... ) buyrug'i tanlanadi. Hosil bo'lgan muloqot oynasidan kamayish tartibida (no убыванию) buyrug'i tanlanadi. [Enter] klavishi bosilsa yoki sichqoncha yordamida OK tugmasi tanlansa, jadvalimiz quyidagi ko'rinishga keladi:
   

T/r	Rasmi	Nomi	Vazifasi
3.		Sichqonch a	kompyuterni qulay usulda boshqarish, ba'zi ishlarni osongina bajarish uchun mo'ljallangan qurilma
2.		Monitor	qurilma televizor ekraniga o'xshash vazifani bajaradi ya'ni chizilayotgan rasm, yozilayotgan harflar, ko'rilayotgan film unda namoyon bo`lib boradi
1.		Klaviatura	ustiga harf, son va boshqa belgilar yozilgan klavishlardan iborat, uning yordamida kompyuterga turli ma'lumot va buyruqlar kiritiladi

Jadvalda formatlash. Jadval kataklaridagi ma'lumotlarni alohida yoki birgalikda (blokka olib) formatlash mumkin. Bunda ma'lumotning joylashish usuli, o'lchamlari, shriftning ko'rinishini sichqonchani jadval qirg`og`ida ikki marta bosish orqali osongina o`zgartirladi. Kataklar fonining rangi yoki katak chegaralari ko'rinishlari Format menyusining Chegaralar va bo'yash (Границы и заливка...) yoki Jadval menyusining Jadval xossalari (cвойства таблицы...) bo'limining Chegaralar va bo'yash bo'limi yordamida o'zgartiriladi.

Amaliy topshiq:

Oila a`zolarniz haqidagi jadvalni hosil qiling.

T/R	F I O	Tug`ilgan sana	Manzili
Otam	O`ralov Akmaljon Bahromovicv	16.10.1984	Xizirobod MFY, A Temur ko`cha 33-uy
Onam	Tursunova Dono Abdulazizovna	19.01.1986	Xizirobod MFY, A Temur ko`cha 33-uy

7. Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar.

1.	J	A	D	V	A	L
2.	K	L	A	V	I	A	T	U	R	A
3.	U	S	T	U	N
4.	P	R	I	N	T	E	R
5.	S	A	T	R
6.	M	O	N	I	T	O	R
7.	V	S	T	A	V	K	A
8.	S	I	C	H	Q	O	N	C	H	A
9.	M	O	D	E	M
10.	K	U	C	H	U	K	C	H	A

1. 
   Satrlar va ustunlar tashkil topadi.
   
2. 
   Tugmachalar majmuasi.
   
3. 
   Jadvaldagi asosiy tusunchalardan biri.
   
4. 
   Hujjatni qog`ozga chop etuvchi qurilma.
   
5. 
   Jadvaldagi asosiy tusunchalardan biri.
   
6. 
   Jaryonlarni ko`rsatuvchi qurilma.
   
7. 
   Jadval chizish uchun tanlanadigan menyu.
   
8. 
   Ham xayvon, ham qurilma.
   
9. 
   Internatga kirish uchun kerak bo`ladigan qurilma. 10.Elektron pochtada ishlatiladigan belgi nomi.
   

Xulosa
Men Rajabov Nurbek mana to‘rt yil davomida olgan bilimlarimni mustahkamlash uchun Kurs ishimni tayyorladim. Men tanlagan mavzu “Hujjatlarda jadvallar bilan ishlash ” mavzusini o‘qirish metodikasi mavzusini oldim. Bu mavzuni olishimdan maqsad olgan bilimlarimizni yanada mustahkamlash edi.
Men kurs ishimni bu yozish jarayonida juda ko‘p ma`lumotlarga ega bo‘ldim. Men kurs ishimni xar hil o‘quv qollanmalar va adabiyotlar toplamidan hamda xar hil saytlardan qolaversa o‘qituvchilarim yordami bilan kurs ishimni yozdim.
Men kurs ishimni yozish jarayonida juda ko‘p adabiyotlardan foydalandim
Xulosa qilib shularni aytish mumkinki, hozirgi davrda zamonaviy aхborot tехnologiyalaridan foydalanish kеskin kuchayganligi uchun ham o`qituvchiga va ham o`quvchiga juda katta va turli –tuman aхborot tехnologi yalari bilan ishlashga to`g`ri kеlganligidan ularning asosiylarini yuqori bilim va aql idrok bilan ajratib olish zarur. Birinchi bobga bog`lagan holda buni shunday deyish mumkinki, ―Informatika‖ fanini o`qitish samaradorligini oshirish o`quv mashg`ulotlarini tashkil etish hamda o`tkazishda pedagogik va axborot texnologiyalaridan keng foydalanish, o`qitish mazmuniga mos dasturiy ta`minotini ishlab chiqish, ularni o`quv jarayoniga joriy etish asosiy vazifalardan hisoblanadi. Ushbu vazifalarni dolzarbligini e`tiborga olgan holda ―Informatika‖ fanini o`qitishda zamonaviy texnik va dasturiy pedagogik dasturiy vositalardan foydalanish holatini o`rganish, tahlil etish, ulardan samarali foydalanish metodikasini, mos uslubiy tavsiyalarni ishlab chiqish zarur.

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Mirziyoev Sh.M. “Buyuk kelаjаgimizni mаrd vа olijаnob xаlqimiz bilаn birgа qurаmiz”. Toshkent, 2017.
2. Mirziyoyev Sh.M “Erkin vа fаrovon, demokrаtik Oʻzbekiston dаvlаtini birgаlikdа bаrpo etаmiz” “Ozbekiston” nаshriyoti 2016-yil

2. 
   Axmedov A. Taylokov N. Informatika. –T. 2001.
   
3. 
   Raxmonkulova S.I. IBM PC shaxsiy komp`yuterida ishlash. – T. 1998. – 224 b.
   
4. 
   M.Aripov. «Internet va elektron pochta asoslari», T. «Universitet» 2000 y.143 b.
   
5. 
   Saidova N.S., Xayitov A.G. Informatika va axborot texnologiyalari. Uslubiy kullanma. 1,2,3-kismlar. –Buxoro 2005.
   
6. 
   S.Eshtemirov. Eletron jadvallar. –T.2006.
   
7. 
   Maraximov A.R. Raxmonkulova S.I. Internet va undan foydalanish asoslari. /Ukuv kullanma. –T., 2001, 176 bet.
   
8. 
   Raximova M.A., Miraxmedov T.J., Zufarov R.P. «Informatika» fanidan қo`llanma. 1-қism, Toshkent , 2003 yil
   
9. 
   Raximova M.A. «Informatika» fanidan қo`llanma 2-қism, Toshkent, 2006 yil
   
10. 
    Axborot texnologiyalari. 1-kism. Windowsda ishlash buyicha kullanma. Tuzuvchi: T.A.Maxarov. T.: UzMU, 2005
    
11. 
    Axmedov A. Informatika. –T. 2004.
    
12. 
    Xayitov A.G. Informatikadan mashklarni komp`yuterda bajarishning nazariy asoslari. –T.: A.Kodiriy, 2003. -211 b.
    
13. 
    Xayitov A.G. Ta`lim jaraenini komp`yuterlashtirish. –B.: 1999. -406.
    
14. 
    T.X. Xolmatov, N.I.Taylokov, U.A.Nazarov. Informatika. –T. 2003
    

Internet sayti.

www.ziyonet.uz
www.aim.uz
www.youtube.com