Materialshunoslik 2016. p65
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Izotermik toblash
| Bosqichli toblashda qizdirilgan detal harorati M
v nuqtadan balandroq (odatda 230—250 °C) bo‘lgan toblash muhitida sovi- tiladi va harorat shu muhitda tutib turiladi. Tutib turish mud- dati juda uzoq bo‘lmasligi kerak, aks holda austenit beynitga aylanishi mumkin. Shundan keyin havoda uzil-kesil sovitish lozim, bu vaqtda austenit martensitga aylanadi. Bosqichli toblashda hajmiy o‘zgarishlar, tob tashlashlar va darz paydo bo‘lish xavfi kamayadi. Tob tashlashga moyil detallar havoda sovitish vaqtida to‘g‘rilanadi. Uglerodli po‘latlar uchun bos- qichli toblash buyumning diametri ko‘pi bilan 10—12 mm, legirlangan po‘latlar uchun esa 20—30 mm gacha bo‘lgandagina tatbiq etiladi. Izotermik toblash bosqichli toblash kabi o‘tkaziladi, lekin toblash muhitida tutib turish vaqti uzoqroq bo‘ladi. Bunday tutib turishda austenit izotermik parchalanib beynit hosil qiladi. Toblash muhitida tutib turish muddati M b dan yuqori harorat- da o‘ta sovitilgan austenitning barqarorligiga bog‘liq bo‘ladi va har qaysi po‘lat markasi uchun austenitning izotermik o‘z- garish diagrammasidan aniqlanadi. Asosan, legirlangan po‘lat- lar izotermik toblanadi. Bosqichli va izotermik toblashda sovituv- chi muhit sifatida suyuqlantirilgan tuzlar (masalan, 55 % KNO va 45 % NaNO 2 ) yoki suyuqlantirilgan ishqorlar (20 % NaOH va 80 % KOH) ishlatiladi. Ishqorlar va tuzlarning suyuq- lanmalariga 5—10 % suv qo‘shilsa, sovitish tezligi ortadi. O‘z-o‘zidan bo‘shaydigan qilib toblashda qizdirilgan detal- ning ish qismi suvga botiriladi va qisqa vaqt tutib turilgandan keyin chiqarib olinadi. Detalning suvga botirilmagan qismidagi issiqlik hisobiga buyumning ish qismi qiziydi. Qizish harorati issiqlikning o‘tish ranglariga qarab aniqlanadi. Detalni suvda tez sovitish yo‘li bilan keyingi qizishi to‘xtatiladi. Bo‘shatish vaqtida (200—300 °C da) o‘tish ranglarining paydo bo‘lishiga toza 41 (sayqallangan, silliqlangan) sirtda oksidlarning yupqa qatlam- lari yuzaga kelishi sabab bo‘ladi. Oksidlar qatlamining rangi uning qalinligiga bog‘liq. Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|