Farg’ona Politexnika instituti Qurilish fakulteti GK vaK kafedrasi 9-21-guruh Topografik chizmachilik fanidan Mustaqil ishi Mavzu:Chizmadagi xatolarni tuzatish usullari va chizmachilik asboblari Bajardi Ilhomjonov.M Qabul qildi Abduqodrova .M
Chizmachilik asboblari Chizmachilik buyumlari asboblariga gotovalniy,chizgich,uchburchakliklar,reyshina,transportirlar kiradi. Chizmachilik ashyolariga chizma qog’ozi,qalam,o’chirgich,tush kiradi.
Chizmachilik qalamlari va ularni ishga tayorlash Chizmachilikda ishlatiladigan qalamlar uch xil:yumshoq,qattiq,o’rtacha qattiq qalamlarga bolinadi. Yumshoq qalamlar yumshoqligiga qarab M,2M,3M ;qattiq qalamlar T,2T,3T; o’rtacha qattiq qalamlar CT yoki TM bilan belgilanadi. Qalamni ishga tayyorlash. Qalamning ochilgan yog’och qisminng uzunligi 25-30 mm, grafitning uzunligi 8-10 mm bo’lihi lozim.
O’chirg’ich. Chizmachilikda asosan yumshoq o’chirgichlar ishlatiladi. Chizg’ich.Chizm chizishda chizg’ichning millimetrlngan qirrasidan foydalaniadi.Chizg’ichning ikkala chizma chiziladigan qirrasi silliq va tekis bo’lish kerak. Uchburchakliklar. Chizmachilik darslari uchun 45x45x90 va 30x60x90 burchakli 2 ta uchburchaklik bo’lishi tavsiya etiladi. Gotvalniy. Aylanalarni chizadigan,chiziqlarni olchaydigan va boshqa ishlarni bajaradigan asbob gotovalniy deyiladi.
Chizmada hatolarni tuzatish usullari Chizmachilik qog’ozida qalam bilan noto’g’ri chizilgan bolsa uni o’chirg’ich bilan o’chirish mumkin.Qalam bilan chizilgan chiziq ustidan tush yurgizishda yo’l qoyilgan noaniqlik va xatolarni qattiq rezinka bilan yo’qotish mumkin. Ortiqcha chiziqlarni o’chirish paytida chizma chap qo’l bilan bosib turiladi va o’ng qo’l bilan o’chiriladi.
Shuningdek tush yoki geliviy ruchka bilan noto’g’ri chizilgan chiziqlarni,noaniqlik va xatolarni maxsus ustara pichogi yoki chizmachilik pichog’I bilan qirqib yo’qotish mumkin.Buning uchun ustara pichog’ini uzunasiga ikkiga bo’lib,sindirilgan qismining o’tkir uchidan foydalanish yaxshi. Chizmada tuzatilgan joyni tirnoq bilan siypab silliqlab qo’yish lozim.