Mavzu: O’zbekistonda raqamli to’lov infratuzilmasinirivojlantirishda By: Maksudov Jasurbek and Umida To’xtayeva

Mavzu: O’zbekistonda raqamli to’lov infratuzilmasinirivojlantirishda
By:Maksudov Jasurbek and Umida To’xtayeva
Kreditning zaruriyati, bir nechta maqsadlarga erishish uchun xizmat qiladi, shu jumladan:
1. Moliyaviy tushunchalar: Kredit mablag'larini olish orqali, biz moliyaviy tushunchalarni amalga oshirishimiz mumkin. Bu bizga yangi biznes yo'nalishlarini ochish va xarajatlarni kengaytirish imkoniyatini beradi.
2. To'lovlar: Kredit olish, bizga to'lovni kelayotgan vaqtga ko'ra boshqa to'lov variantlaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Bu bizga biznesimizni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan mablag'lar to'plashda yordam beradi.
3. Biznesni rivojlantirish: Kredit olish, biznesimizni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan mablag'larni ta'minlash imkoniyatini beradi. Bu bizga yangi mahsulotlar yaratish, marketing strategiyalarini kengaytirish va boshqa rivojlanish yo'nalishlariga investitsiya qilish imkoniyatini beradi.
Kreditning zarurligi va mohiyati
Kredit bu- Kreditor va kredit oluvchi o’rtasidagi tuzilgan bir hujjat ya’ni kreditor tomonidan kredit oluvchilarga pul yoki tovar shaklidagi moddiy ne’matlarni ma’lum bir muddatga uning qiymatini qaytarib berishi va foydalangan davri uchun qo’shimcha foiz to’lashini aks ettiruvchi iqtisodiy munosabatlardir.
Subyekti
Kreditor va Kredit oluvchilar
Obyekti
Pul yoki Tovar shaklidagi moddiy buyumlar
Kreditning aniq maqsadi bu- foiz korinishida qoshimcha daromad olish hisoblanadi
Ishonch
Kredit so’zining ma’nosi- Iqtisodiy adabiyotda ”kredit” so’zi lotincha “creditum” ssuda qarz so’zidan paydo bo’lganligi qayd etilgan ammo ayrim iqtisodchi olimlar “credo” ya’ni ishonaman degan ma’noni anglatishini qayd etadi.
Bu yerda kreditor, kreditmi berishda asosiy masala kredit oluvchiga nisbatan “ishonchi”muhim ahamiyat kasb etadi
-Iqtisodiyotda ishlab chiqarish siklining davriyligi
Bunda ayrim tarmoqlarda vaqtinchalik bo’sh pul mablag’lari vujudga kelsa, boshqalarida qo’shimcha moliyaviy resurslarga ehtiyoj tug’iladi, ushbu jarayon kredit orqali tartibga solinadi
Iqtisodchi Olimlarning kreditning mohiyatiga tegishli ta’riflari
Shegorsov V.A
“Kredit- qaytarish va to’lov sharti bilan qarzdorga vaqtinchalik foydalanish maqsadida pul mablag’I yoki moddiy buyum korinishida berish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar tizimidir”
Professor O.I.Lavrushin
Ularning fikricha- kredit ijtimoiy munosabatlarning bir ko’rinishi bo’lib, iqtisodiy kategoriyadir.
O’zbekistonlik iqtisodchilardan professor Sh.Abdullayeva
tomonidan nashr ettirilgan nashrda- “Kredit- bu vaqtincha bo’sh turgan pul mablag’larine pul egasi yoki boshqalar tomonidan ma’lum muddatga, haq to’lash sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqqan iqtisodiy munosabatlar yig’indisidir”
Hammani fikri har xil
Ko’rib turganingizdek hammaning fikri har xil shu bois biz o’z ta’rifimizni shakllantirishga jazm etdik- “Kredit- tegishli tamoyillar asosida (qaytarishlik, to’lovlilik, ta’minlanganlik, muddatlilik va maqsadlilik) qiymat va moddiy buyum ko’rinishida, jismoniy va yuridik shaxslarga taqdim etiladigan kategoriyalarning bir shaklidir”
Kreditor va kredit oluvchi o’rtasidagi farqi
Kreditor berilgan kredit uchun iqtisodiy manfaatdorlik (foyda)ni foiz ko’rinishida undirsa, Kredit oluchi kredit yordamida ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlash orqali qo’shimcha qiymat yaratish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Kredit munosabatlarida kreditor uchun kredit oluvchi shaxsning qanday shaxs ekanligi, qanday faoliyat bilan shug’ullanishi judayam muhim emas, asosiysi berilgan kredit o’z vaqtida va tegishli foiz to’lovi bilan to’liq qaytishi muhim hisoblanadi
Kreditning tur va shakillari esa quyidagicha bo'ladi:
1. Shaxsiy kredit: Shaxsiy kredit, shaxsiy maqsadlarga, masalan, avtomobil sotib olish yoki uy sotib olish uchun olingan kreditdir.
2. Biznes krediti: Biznes krediti, biznes rivojlantirish uchun olingan kreditdir. Bu biznesni kengaytirish, yangi mahsulotlar yaratish va boshqa biznes yo'nalishlariga investitsiya qilishga yordam beradi.
3. Hipoteka krediti: Hipoteka krediti, uy sotib olish uchun olingan kreditdir. Kredit miqdori, uy narxi va boshqa shartlar kredit tashkilotidan kredit oluvchiga bog'liq.
4. Istisno krediti: Istisno krediti, katta miqdorda mablag'lar olish uchun olingan kreditdir. Bu turdagi kreditlar, biznesni rivojlantirish, yangi biznes yo'nalishlarini ochish va boshqa maqsadlarga erishish uchun olingan.
Xulosa o'rnida aytadigan bolsak, bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab
Chiqarish munosabatlarining chuqurlashuvi, tovar-pul munosabatlarining mavjudligi, ishlab chiqarish siklining davriyligi, o'zaro iqtisodiy manfaatlarning bir-biriga mos kelishi kreditning zarurligiga zamin yaratuvchi asosiy omillar bolib golaveradi. Kredit munosabatlari jarayonida ishtirok etuvchilar, mavjud ijtimoiy-igtisodiy holat esa uning mohiyatini u yoki bu darajada yoki korinishda namoyon bolishiga xizmat qiladi.
Xulosa
E’TIBOR UCHUN RAHMAT