Mavzu: Xotira Reja: Xotira haqida ma’lumot Xotira va faoliyat Xotirani ekspremental o’rganish

Qisqa muddatli xotira
Qisqa muddatli xotira - inson xotirasining bir 
turi, bunda siz ozgina ma’lumotlarga ega 
bo‘lishingiz mumkin. Axborotni bir martalik 
idrok bilan saqlash davomiyligi bir necha 
soniyada baholanadi. Qisqa muddatli 
xotira 
asosiy yoki faol deb ham ataladi. Qisqa 
muddatli va uzoq muddatli xotira bir-biriga 
qarama-qarshidir, ular axborotni saqlash 
vaqtida farqlanadi. 
Qisqa muddatli xotira miqdori juda cheklangan 
va u o‘rtacha 7 +/- 2 ta xotirani saqlaydi. Qisqa 
muddatli xotiraning kengligi o‘ziga xos bo‘lib, 
butun hayot davomida davom etib keladi. 
Qisqa muddatli xotira juda ko‘p ma’lumotni 
qayta ishlashga qodir bo‘lib, unda ortiqcha 
moddalar yo‘q qilinadi. 

---

Uzoq muddatli xotira
Uzoq muddatli xotira rasmlarning izlarini juda uzoq vaqt saqlashi mumkin va 
ularni keyinchalik kelajakdagi faoliyatida qo‘llashga imkon beradi. 
Bu ruhiy jarayonning o‘ziga xos turlari mavjud: biologik, epizodik, assotsiativ, 
reproduktiv, rekonstruktiv, avtobiografik. 
Biologik 
yoki 
genetika
deb ham ataladi. Chunki bu irsiyatning mexanizmi. 
Inson avvalgi davrlarda evolyutsiya davridagi odamlarga xos bo‘lgan bunday 
yurish-turish modellariga ega, bu reflekslarda va instinktlarda ifodalanadi. 
Epizodik
muayyan vaziyatga bog‘langan materiallarning bo‘laklaridan iborat. 
Reproduktiv 
ma’lumotlarning takrorlanishi orqali yuzaga keladi. Ya’ni, 
saqlangan obektning asl ko‘rinishini chaqirish. 
Rekonstruktiv
xotira dastlabki shakldagi ogohlantiruvchi ketma-ketlikni 
tiklashga yordam beradi. 
Avtobiografiya
xotirasi insonga o‘z hayotidagi voqealarni eslab qolishga 
yordam beradi.

---

Inson xotirasi to’liq 
tushunilmagan. Ammo 
endi uning mexanizmi 
qanday ishlashini ishonch 
bilan aytishimiz mumkin: 
Yodlash; 
Saqlash; 
E’tirof etilgandan keyin ko’paytirish; 
Unutmoq 

---

Axborotni yodlashning ikki turi 
mavjud: ixtiyoriy va ixtiyorsiz. Ixtiyoriy 
yodlash alohida ahamiyatga ega. Unga 
tor she’rlar, tarixiy sanalar, matematik 
formulalar kiradi. Bunday holda 
motivatsiya katta rol o’ynaydi. Ixtiyorsiz 
yodlash juda oldindan aytib 
bo’lmaydi. Bola ko’rgan, eshitgan, teggan 
narsalarini eslaydi. Ba’zi ma’lumotlar 
uzoq muddatli xotira bo’limiga tushadi, 
boshqalari kerak bo’lmagani uchun yo’q 
qilinadi, bola undan 
foydalanmaydi. Yodlashda material 
miyaning maxsus tuzilishi – engrammalar 
bilan aniqlanadi. 
Axborotni yodlash 

---

Axborotni 
saqlash 
Axborotni saqlashning ikki turi 
mavjud: dinamik va statik. Dinamik 
saqlash qisqa muddatli, statik saqlash 
uzoq muddatli xotirani anglatadi. Oxirgi 
tur 
bolaning
o’rganishi uchun 
muhimdir. U sinfdagi muhim materialni 
eslab qolishi kerakligi sababli, ular 
imtihonlarda unga qaytadilar, uy 
vazifasini bajarayotganda to’ldiradilar. 

---