Tablo 74: Türkiye ve Mersin İçin Sektörlerin Yoğunlaşması (2012)
Cr
|
İşyeri Sayısı
|
İstihdam
|
|
|
Türkiye
|
Payı
|
CR
|
Mersin
|
Payı
|
CR
|
Türkiye
|
Payı
|
CR
|
Mersin
|
Payı
|
CR
|
Cr1
|
10-Gıda
|
20.4
|
20.4
|
10-Gıda
|
32.4
|
32.4
|
10-Gıda
|
16.5
|
16.5
|
10-Gıda
|
17.9
|
17.9
|
Cr2
|
13-Tekstil
|
11.2
|
31.7
|
22-Kauçuk&Plastik
|
9.6
|
42.0
|
13-Tekstil
|
14.1
|
30.5
|
23-Mineral Ürünler
|
15.1
|
33.0
|
Cr3
|
25-Metal Eşya
|
10.5
|
42.1
|
23-Mineral Ürünler
|
9.4
|
51.3
|
14-Giyim Eşyası
|
11.7
|
42.3
|
14-Giyim Eşyası
|
13.3
|
46.3
|
Cr4
|
28-Makine ve Ekipman
|
7.8
|
50.0
|
25-Metal Eşya
|
8.7
|
60.0
|
25-Metal Eşya
|
9.0
|
51.3
|
25-Metal Eşya
|
11.4
|
57.8
|
Cr5
|
23-Mineral Ürünler
|
7.2
|
57.2
|
28-Makine ve Ekipman
|
6.2
|
66.2
|
23-Mineral Ürünler
|
6.8
|
58.1
|
22-Kauçuk&Plastik
|
8.9
|
66.6
|
Cr6
|
14-Giyim Eşyası
|
7.1
|
64.3
|
14-Giyim Eşyası
|
5.3
|
71.6
|
28-Makine ve Ekipman
|
5.9
|
64.0
|
20-Kimyasal Ürünler
|
6.1
|
72.8
|
Cr7
|
22-Kauçuk&Plastik
|
6.8
|
71.1
|
20-Kimyasal Ürünler
|
3.9
|
75.5
|
22-Kauçuk&Plastik
|
5.4
|
69.4
|
24-Ana Metal
|
6.1
|
78.9
|
Cr8
|
31-Mobilya
|
5.7
|
76.8
|
31-Mobilya
|
3.9
|
79.4
|
24-Ana Metal
|
4.6
|
74.0
|
28-Makine ve Ekipman
|
4.4
|
83.3
|
Cr9
|
20-Kimyasal Ürünler
|
3.6
|
80.4
|
16-Ağaç, Ağaç ürünleri
|
3.6
|
83.0
|
31-Mobilya
|
4.6
|
78.5
|
31-Mobilya
|
2.4
|
85.7
|
Cr10
|
24-Ana Metal
|
3.5
|
83.9
|
24-Ana Metal
|
3.6
|
86.6
|
27-Elektrikli Teçhizat
|
4.2
|
82.8
|
16-Ağaç, Ağaç ürünleri
|
2.4
|
88.1
|
Cr11
|
16-Ağaç, Ağaç ürünleri
|
3.1
|
87.0
|
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri
|
2.0
|
88.6
|
20-Kimyasal Ürünler
|
3.6
|
86.4
|
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri
|
2.3
|
90.4
|
Cr12
|
27-Elektrikli Teçhizat
|
2.7
|
89.6
|
18-Basım Yayın
|
2.0
|
90.5
|
29-Motorlu kara taşıtı vb.
|
3.3
|
89.6
|
13-Tekstil
|
2.0
|
92.4
|
Cr13
|
29-Motorlu kara taşıtı vb.
|
2.6
|
92.2
|
27-Elektrikli Teçhizat
|
2.0
|
92.5
|
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri
|
2.2
|
91.8
|
32-Diğer
|
1.3
|
93.7
|
Cr14
|
17-Kağıt ve Kağıt Ürünleri
|
1.8
|
94.0
|
13-Tekstil
|
1.7
|
94.2
|
26-Bilg. Elektronik. Optik
|
1.5
|
93.3
|
12-Tütün
|
1.2
|
94.9
|
Cr15
|
32-Diğer
|
1.8
|
95.9
|
29-Motorlu kara taşıtı vb.
|
1.3
|
95.5
|
16-Ağaç, Ağaç ürünleri
|
1.5
|
94.8
|
11-İçecek
|
0.9
|
95.8
|
Cr16
|
18-Basım Yayın
|
1.4
|
97.3
|
32-Diğer
|
1.2
|
96.6
|
32-Diğer
|
1.5
|
96.2
|
18-Basım Yayın
|
0.8
|
96.6
|
Cr17
|
26-Bilg. Elektronik. Optik
|
0.8
|
98.1
|
11-İçecek
|
0.8
|
97.5
|
18-Basım Yayın
|
1.0
|
97.3
|
19-Kok köm. ve raf. pet. Ür.
|
0.8
|
97.4
|
Cr18
|
11-İçecek
|
0.6
|
98.8
|
19-Kok köm. ve raf. pet. Ür.
|
0.8
|
98.3
|
11-İçecek
|
0.8
|
98.0
|
27-Elektrikli Teçhizat
|
0.8
|
98.1
|
Cr19
|
19-Kok köm. ve raf. pet. Ür.
|
0.5
|
99.3
|
26-Bilg. Elektronik. Optik
|
0.7
|
99.0
|
21-Eczacılık
|
0.7
|
98.7
|
29-Motorlu kara taşıtı vb.
|
0.7
|
98.8
|
Cr20
|
15-Deri ve Ürünleri
|
0.3
|
99.6
|
12-Tütün
|
0.3
|
99.3
|
19-Kok köm. ve raf. pet. Ür.
|
0.5
|
99.2
|
21-Eczacılık
|
0.5
|
99.3
|
Cr21
|
21-Eczacılık
|
0.2
|
99.8
|
33-Mak. Montaj&Onarım
|
0.3
|
99.7
|
15-Deri ve Ürünleri
|
0.4
|
99.5
|
33-Mak. Montaj&Onarım
|
0.5
|
99.7
|
Cr22
|
33-Mak. Montaj&Onarım
|
0.2
|
99.9
|
21-Eczacılık
|
0.2
|
99.9
|
33-Mak. Montaj&Onarım
|
0.2
|
99.8
|
26-Bilg. Elektronik. Optik
|
0.3
|
100.0
|
Cr23
|
12-Tütün
|
0.1
|
100.0
|
15-Deri ve Ürünleri
|
0.1
|
100.0
|
12-Tütün
|
0.2
|
100.0
|
15-Deri ve Ürünleri
|
0.0
|
100.0
|
Cr24
|
30-Diğer Ulaşım Araçları
|
0.0
|
100.0
|
30-Diğer Ulaşım Araçları
|
0
|
100.0
|
30-Diğer Ulaşım Araçları
|
0.0
|
100.0
|
30-Diğer Ulaşım Araçları
|
0.0
|
100.0
|
Kaynak: TC Bilim Sanayi Teknoloji Bakanlığı verilerinden hareketle hesaplanmıştır.
Mersin ili imalat sanayi sektörleri için “Üç Yıldız Tekniği” kullanılarak kümelenme analizi yapılacaktır. Üç yıldız analizi, Avrupa Komisyonu’nca finanse edilen European Cluster Observatory8 platformu tarafından geliştirilen bir tekniktir.
Üç yıldız tekniğinde hemen tüm uygulamalarda sektörel istihdamlar (kısıtlı sayıdaki bazı çalışmalarda işyeri sayısı) temel olarak alınmaktadır. Mersin için yapılacak bu analizde ise istihdamın yanı sıra işyeri sayısı verileri de kullanılacak ve bu verilerin her birisine göre ayrı ayrı üç yıldız tekniği uygulanacaktır. Üç yıldız analizinde üç temel kriter seçilmekte ve her sektör (bölge) için bu kriterlerin değerleri hesaplanmaktadır. Bu kriterleri ifade etmek gerekirse;
Büyüklük (Size) (ei/Ei): Bölgedeki sektör verisinin, sektörün toplam (Türkiye) verisine oranı,
Baskınlık (Dominance) (ei/en): Bölgedeki sektör verisinin, bölge toplam verisine oranı,
Uzmanlaşma (Specialization) [(ei/en) / (Ei/En)]9: Sektörün bölgedeki payının, sektörün ülkedeki payına oranını göstermektedir. Burada;
ei : Mersin’deki i sektörü değerini,
Ei : i sektörünün Türkiye toplam değerini,
en : Mersin’in toplam değerini,
En : Türkiye toplam değerini,
ifade etmektedir. Üç yıldız analizinde, her bir kriter (büyüklük, baskınlık ve uzmanlaşma) için bir eşik değer belirlenmekte ve kriterin hesaplanan değeri bu eşik değerini aşarsa, ilgili sektör bu kriterden bir yıldız almaktadır. Bölgeler bazında analiz edilen sektörler eşik değeri aştığı her kriter bazında bir yıldız aldığından, herhangi bir kriterin eşik değerini aşan sektör bir yıldız, herhangi iki kriterin eşik değerini aşan sektör iki yıldız, üç kriterde de eşik değerini aşan sektör üç yıldız almaktadır. Üç yıldız alan sektörün o bölgede “kümelenme” gösterdiği kabul edilmektedir.
Üç yıldız analizinde temel sorun, eşik değerin belirlenmesidir. Eşik değerin uygulanmasında genelde ilk iki kriter için (büyüklük ve baskınlık) eşik değer yüzde 7 olarak alınırken, uzmanlaşma katsayısı için genellikle 1 olarak alınmaktadır. Burada bilhassa, ilk iki kriter için seçilecek değerin teorik ya da tematik bir değeri bulunmadığından, farklı çalışmalarda farklı eşik değerler kullanıldığı görülmektedir. Mersin için yapılacak bu değerlendirmede ise, imalat sanayinin mekânsal dağılımında ve eşik değerin belirlenmesinde daha objektif ve daha rasyonel bir değer tespit edilmesi için şu yöntem izlenmiştir:
-
Analiz imalat sanayi için yapılacağından toplam işyeri ve istihdam rakamları için imalat sanayi toplamı dikkate alınmıştır. İl bazında TC Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verileri10 kullanılarak NACE Rev. 2 dörtlü sektör kırılımında hesaplamalar yapılmıştır.
-
Mersin’de imalat sanayiinin verisi bulunan 140 alt sektörü bulunmaktadır. Türkiye verileri Mersin verileri ile eşleştirilmiş ve 140 alt sektör verisi ve bunların toplamı üzerinden değerlendirme yapılmıştır.
-
Sonuç olarak, eşik değerin belirlenmesinde;
-
Büyüklük kriteri için bölgedeki ilgili sektörün sektör Türkiye toplamı içindeki payı (ei/Ei) kriteri için toplam 81 (il) Düzey 3 bölgesi olduğundan ve her bir bölgede bu sektörün ülke geneli içindeki payının beklenen değeri (1/81=0.012346) olacağından, bu değer büyüklük kriteri için eşik değer olarak alınmıştır.
-
Baskınlık kriteri için (ei/en), değerlendirmeye alınan imalat sanayi 140 alt sektörü bulunduğundan ve her bir alt sektörün bölgedeki imalat sanayi içindeki payının beklenen değeri de (1/140=0.007143) olacağından, bu değer eşik değer olarak kabul edilmiştir.
-
Uzmanlık katsayısı için de [(ei/en) / (Ei/En)] beklenen değer 1 olacağından (sektörün bölgedeki payının sektörün ülkedeki payına oranının eşit olması bekleneceğinden), eşik değer olarak 1 alınmıştır.
Dolayısıyla üç yıldız analizinde sektörlerin yıldızlarının belirlenmesinde;
Dostları ilə paylaş: |
