[Metni yazın] TÜRKİye lojiSTİk master plani danişmanlik hizmeti

[Metni yazın]

TÜRKİYE LOJİSTİK MASTER PLANI DANIŞMANLIK HİZMETİ

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü

AŞAMA 4 RAPORU: GZFT ANALİZİ, RAPOR NO: A 4

ARALIK 2017



İşbu belge TLMP geliştirme süreçlerinde hazırlanan bir dokümandır ve telif hakları idareye ait olan veya idareye ait fikri ve sınai mülkiyet hakları tarafından korunan bilgiler içerebilir. Bu veriler idarenin ön yazılı muvafakatı olmaksızın sorumlu kuruluş dışında üçüncü taraflara -kısmen ya da tamamen- açıklanmamalı, çoğaltılmamalı, iletilmemeli, kopyalanmamalı, değiştirilmemeli, uyarlanmamalı, dağıtılmamalı ya da gösterilmemeli ve herhangi bir amaçla kullanılmamalıdır.

BELGE KONTROL SAYFASI
İDARE	Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı – Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü
BELGE	Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri Aşama 4 Raporu: GZFT Analizi Çalşmaları
PROJE	Türkiye Lojistik Master Planı
YAZAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
TARİH / VERSİYON	1. Baskı
REVİZYON KONTROLÜ	Baskı
BELGE NUMARASI	TLMP-A4

İÇİNDEKİLER

URL.7.1.GİRİŞ 7

URL.7.2.GZFT ANALİZİ ÇALIŞMA YÖNTEMİ 7

URL.7.3.Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi 8

URL.7.4.Gümrüklere ilişkin GZFT Analizi 12

URL.7.5.Limanlara İlişkin GZFT Analizi 15

URL.7.6.Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi 19

URL.7.7.Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi 22

URL.7.8.Serbest Bölgeler GZFT Analizi 26

URL.7.9.Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi 30

TABLO, HARİTA, ŞEKİL, RESİM, KISALTMALAR VE TANIMLAR LİSTESİ

TABLOLAR

GZFT ANALİZİ

URL.7.1.GİRİŞ

Türkiye Lojistik Master Planı hazırlanması çalışması yedi aşamadan oluşmaktadır. TLMP’nin dördüncü aşaması olan GZFT Analizi bu rapor ile verilmektedir.

TLMP Teknik Şartnamesine göre GZFT Analizi çalışmasında amaç, GZFT analizi ile hedeflerin belirlenmesidir.

Türkiye Lojistik Master Planı (TLMP) teknik şartnamesinde aşama 4 ”Çevresel faktörlerin belirlenmesi, lojistik sektörünün geleceği açısından önemli olan fırsatların saptanması, tehdit unsuru oluşturabilecek faaliyetlerin önceden fark edilip önlem alınması, sektörün güçlü yönlerinin ortaya çıkarılması ve bunların hangi durumlarda, koşullarda ve ortamlarda kullanılması gerekebileceğinin tespit edilmesi, zayıf yönlerinin belirlenerek önlem alınması ve bunların olası tehditler karşısında sektörü düşürebileceği zor durumların analiz edilmesi vb. stratejik ve planlamacı yaklaşımları kapsayacaktır.“ şeklinde belirtilmektedir.

URL.7.2.GZFT ANALİZİ ÇALIŞMA YÖNTEMİ

TLMP Çalışması için yapılan GZFT analizinin bileşenleri olan güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar, tehditler proje danışman geliştirme ekibince, bu kapsamda 6 parametreye göre incelenebileceği belirlenmiş ve çalışma buna göre sürdürülmüştür. Bu yönde ülke lojistik sektörü, çalışma grubu tarafından belirlenen 7 odak analizi ve odakların tümünün birlikte bütünsel analize tabi tutulmasıyla gerçekleştirilmiştir odaklar için ele alınan parametreler aşağıda listelenmiştir;

İdari ve Kurumsal Yapılanma,

Mekânsal Yapılanma,

Ulaştırma Türleri-Dağıtım,

Üretim ve Verimlilik,

Depolama,

Çevre Kalitesi.

7 adet odağa ilişkin GZFT analizleri alfabetik sıraya göre aşağıda verilmektedir.

URL.7.3.Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan depo ve antrepolar bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Üreticilere lisanslı depoculuk sistemi ile ürün senetlerini teminat olarak göstererek bankalardan kredi kullanabilme imkanı verilmesi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından lisanslı depolama uygulamasında kira ücretlerinin yarısını karşılanması. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın lisanslı depoculuk uygulamasında hedeflenen kapasitenin üzerine çıkmış olması.	İdari ve Kurumsal Yapılanma MRP, ERP gibi kurumsal kaynak yazılımlarının maliyetlerinin yüksek olması firmalara ucuz çözümler kullanmaya itmesi, Depo kiralarının yüksekliği, Depoların ilk yatırım maliyetinin yüksek olması, Küçük üreticinin depoya koyacak miktarda mamulü olmadığından depo maliyetine katlanacak gücünün bulunmaması, Küçük ölçekli üreticilerin lisanslı depo sisteminden faydalanma zorlukları.
Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Mekansal Yapılanma Üretim merkezlerinin yakınında depoların bulunmaması sorunu.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik Elektronik ürün senetleri ticari hayatın daha da profesyonelleşmesini sağlamakta ve ticari faaliyetlerde yaşanan riskleri azaltmaktadır. Lisanslı depoculuk sisteminin ürünlerin ticaretini elektronik ürün senetleri vasıtasıyla elektronik ortamda hızlı bir şekilde yapabilme imkânı vermesi.	Üretim ve Verimlilik Yıkama, şoklama ve dinlendirme gibi ön işlemlerin yetersiz kalması ve bu sebepten ürün kayıplarının yaşanması, Sınıflamanın ve ilaçlamanın düzenli ve tam yapılmaması.
Depolama Üreticiler lisanslı depoculuk sistemi ile ürünlerini fiyatların düşük olduğu hasat dönemlerinde sigortalı şekilde depolayabilmeleri.	Depolama Depolarda fiili kapasitesinin yeterli olarak kullanılmaması, Bazı depolarda yükseklikler ile ilgili problemlerin yaşanması, Depolarda büyük çoğunluğunda değişik ve kaliteli malzeme kullanılarak yalıtım yapılmamış olması, Depolarda soğutma ve havalandırma sistemlerinin gelişmemiş olması, Bazı depolarda ürünün depolama koşullarına uygun olmayan, işlevsellikten uzak ekipmanlar kullanılıyor olması, Depoya kapasitenin üzerinde ürün sevkiyatı yapılmasına bağlı olarak iş yığılmaları dolayısıyla teslimatta gecikme olabilmesi, Elleçleme ekipmanlarının yetersizliği.
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Geliştirilen teknolojiler sayesinde akıllı depo lojistik sistemi gibi uygulamaların tedarik zinciri sürecine katkı sağlaması, Lisanslı depolarda vergi teşviklerinin olması, Lisanslı depoculuğun finansal piyasalara, taşımacılık sektörünün gelişmesine ve ek istihdam yaratılmasına katkı sağlaması, Sistemin getirdiği avantajlar nedeniyle tarımsal ürün ticareti kayıt altına alınacak olması, Lisanslı depoculuk sistemi ile banka ve sigorta sektöründe yeni iş alanları ve istihdama katkı sağlanacak olması, Lisanslı depoların nakliye maliyetinin en aza indirilmesini ve uzak piyasalara ulaşma imkânı sağlaması, Ellerinde tutacakları ürün senetleriyle, ileride olası fiyat farklılıklarından korunma, risklerini azaltma ve işletmelerinin kar/zarar durumunu tahmin edebilme.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Lisanslı depoculuk faaliyetleriyle ilgili çiftçiyi, üreticiyi ve sanayiciyi bu konuda çekebilmek adına farkındalık artırıcı faaliyetlerin yetersizliği, Nakliye masraflarının malların lisanslı depolarda depolanma oranını olumsuz etkilemesi, Gümrük kanununda belirtilen teminat miktarlarının antrepo işletmecilerine fazla gelmesi.
Mekansal Yapılanma	Mekansal Yapılanma
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik Lisanslı depoculuk sistemi ile tarım ürünleri kayıt altına alınması ve ürünün kalite kontrolü sağlanması, Türkiye’de tarımsal üretim miktarı ve kalitesi hakkında istatistiki verilerin derlenebilmesi, Lisanslı depoların ürettiği ürünlerin objektif laboratuvar koşullarında standardını belirleme ve kalite unsurlarına göre fiyat talep etme ve pazarlama olanağı sağlaması, kaliteli üretime teşvik olması, Tarım ürünleri üreticileri açısından kolay pazarlanabilen, iyi muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle istikrarlı ve daha yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi.	Üretim ve Verimlilik Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi

URL.7.4.Gümrüklere ilişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan gümrükler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo Gümrüklere İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrüklerde bilgi teknolojilerinin kullanılmaya başlanması. Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması ile kaçakçılığın önlenmesi konusunda, teknoloji kullanılarak altyapı başta olmak üzere, gerekli çalışmaların yapılması. E-gümrük sistemi ile ticaretin kolaylaştırılması. Gümrüklerimizdeki modernizasyon süreci ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması gibi kolaylaştırıcı sistemlerin devreye girmiş olması,	İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük mevzuatında da belirtildiği üzere gümrük işlemlerinde beyan esastır ve bağlayıcıdır. Çok kısıtlı konular dışında gümrük işlemlerinde bir düzeltme mekanizmasının bulunmaması, Gümrük işlemlerinde ithal veya ihraç edilen eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun belirlenmesinde karşılaşılan problemler, Garanti Belgesi, Sağlık Bakanlığı Kontrol Belgesi gerektiği halde bu belgeler olmadan eşyanın ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmeye çalışılması, İhracat bedellerinin süresi içinde kambiyo mevzuatına uygun olarak Türkiye’ye getirilmemesi. Gümrüklerin mükelleflerden istediği belgelerin sayısının fazla olması (Değişik sektörler ve ürün grupları için toplamda 30’a yakın belge istenmektedir). Gümrüklerdeki uygulamaların farklılık göstermesi. Sınır kapılarındaki hizmet veren kurumlar arasındaki mesai uyumsuzlukları. Bütçe ödeneklerinin yetersiz olması. Gümrük rotasyon programı kapsamında konusunda uzmanlaşmış personelin kendi alanı dışında gümrüklerde çalıştırılması işlemlerinde yaşanan aksamalar. Gümrük müşavirlerinin alacakları asgari ücret tarifesinin ihracat maliyetlerini direkt veya dolaylı olarak artırması. Liman hizmetlerinde, 5 Aralık 2014/29 sayılı genelgenin uygulanmasından dolayı farklı mükelleflere farklı ücretler yansıtılması buunun haksız rekabete neden olması. Türkiye gümrük ve vergilendirme mevzuatının “bireysel” satış ile ilgili özel tanımlamalar ve kolaylaştırıcı uygulamalar içermiyor olması
Mekansal Yapılanma Gümrüklerin şirket limanlarının etrafında konumlanmış olması.	Mekansal Yapılanma İşlemlerin yoğun olduğu gümrüklerde, fiziki altyapının yeterli olmamasından kaynaklı işlemlerin aksaması, Limanlarda yer darlığı sebebiyle nedeniyle ihracata konu olan ürünlerin tespit sahasına zamanında ulaşmaması.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik Gümrük ve Ticaret Bakanlığının ihracat ve ithalatta gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi, hızlandırılması amacıyla dış ticaret firmalarına yetkilendirilmiş yükümlü, yerinde gümrükleme, izinli gönderici, ortak transit, avantajlı transit gibi uygulamalar getirmesi, İşlemlerinde “tek pencere” uygulamasına geçilmesi, 2015 yılında, gümrük işlemlerinin %64’ü ilk bir dakikada tamamlanırken, 2016 yılında %66’sı ilk bir dakikada tamamlanır duruma gelmiştir. (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2015, 2016 Gümrük İşlem Süreleri).	Üretim ve Verimlilik Yükleme işlemlerinde gerçekleştirilen gümrük işlemlerinin yarattığı bekleme ve maddi kayıplar, Gümrük mevzuatlarında sık yaşanan mevzuat değişiklerinin yarattığı maliyetler, Gümrüklerde yaşanan personel eksiklikleri, Gümrüklerdeki mesai saatlerinin yetersizliği.
Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Depolama Gümrüklerde depolama alanının yetersiz olması, Patlayıcı, yanıcı niteliklere sahip eşyaların özel düzenek ve yapılara sahip olmayan antrepolara konulması.
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma AB’ye uyum sürecinin yarattığı avantajlar, Türkiye-AB Gümrük Birliği çerçevesinde, AB gümrük alanı içerisinde Türkiye’de kayıtlı araçların ve taşımacıların gerçekleştirdikleri taşımalara uygulanan ayrımcı kısıtlamaların tamamen kaldırılması, Türkiye’nin büyüyen ekonomi olması nedeniyle ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yapılmasıyla avantajlı konuma gelinmesi.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük ve ticaret alanında dünyada yaşanan hızlı değişimin doğurduğu uyum sorunu, Bölgesel istikrarsızlıkların ticari faaliyetleri olumsuz etkilemesi, yasadışı ticareti körüklemesi, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesinin yasadışı ticareti kolaylaştırıyor olması, Bütçe ödeneklerinin yetersiz olması, Firmaların, muhtemel problemler ile karşılaşmaması için gümrük işlemleri ile ilgili olarak kontrol mekanizmasını kuramaması, Komşu ülkelerde yaşanan siyasi istikrarsızlık.
Mekansal Yapılanma Türkiye’nin ticaret potansiyeli bakımından büyük fırsatlar barındıran Ortadoğu, Orta Asya ve Afrika’ya yakınlığı ve son yıllarda artan iyi ilişkileri.	Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi

URL.7.5.Limanlara İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan limanlar bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo Limanlara İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Ulaştırma Kıyı Yapıları Master Planının varlığı, Milli Deniz Ticareti Bilgi Sistemi ile denizcilik sektöründe yaşanan sorunların tespiti ve çözümüne yönelik çalışmaların yapılması,	İdari ve Kurumsal Yapılanma Liman yatırımlarının birçok kurumun izniyle yapılabilmesi ve yatırımların ülkeye ya da bölgeye olacak ticari katkı ve etkilerinin tam olarak hesaba katılmaması, Artan deniz trafiği sonucu Gemi Trafik Hizmetleri’nin yetersiz kalması, İhtisas limanları oluşturmaya yönelik bir politika olmaması, İhtisas limanlarında farklı yük gruplarına işletme izni sorunu.
Mekansal Yapılanma Gemi ve yük hareketlerinin (varış öncesi ilk bildirimlerinden, liman alanını terk edene kadar yapacakları tüm hareket ve operasyonların) izlenip takip edilebilmesini sağlayan Gemi Trafik Yönetim Sisteminin varlığı.	Mekansal Yapılanma Ölçek ekonomisini yakalayamayan limanlar sonucunda yük trafiğinin dağılması, liman başına elleçleme miktarlarının düşük seviyelerde kalması, Limanların kurulu kapasitenin çok altında ve verimsiz çalışması, Kamu limanlarının altyapı sorunlarının giderilmesine yönelik liman taramaları ve teçhizat yenilemelerinin yapılamaması, Türkiye Limanlarının yeterli derinlik ve manevra alanına sahip olmaması, İhtisas liman oluşturmaya yetecek yük potansiyelinin olmaması, Limanların şehir içinde kalması, Limanlar Geri Saha Master Planının Uygulanmaması, Liman art bölgelerinde kuru liman eksikliği.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Çevre Kalitesi Çevreye zararı fazla olan makine ve ekipmanların kullanımına devam edilmesi.
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma ÖTV’siz yakıt uygulaması ile denizcilik sektörüne yapılan katkı, Türk bayraklı gemilerin deniz taşımacılığında güvenilirlik göstergesi kabul edilen beyaz listedeki yerini koruması, Uluslararası rekabetin yarattığı baskı ile liman ve tersanelerimizin kalite belgelendirmesine yönelik eğilimleri.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Dünya çapında, günün 24 saati sürekli işleyen gemi trafiği ve liman operasyonlarına karşılık ihtiyacı karşılayacak çalışma düzenini sağlayacak mevzuatımızın olmayışı, Denizcilik serbest bölgesi ya da denizcilik organize sanayi bölgesi kurulumuna yönelik mevzuat bulunmaması, Gümrüklerde yaşanan gecikmeler, Liman planlamasında kamu-özel sektör temsilcilerinin yer aldığı bir platform olmaması, Kabotaj taşımacılığı operasyon maliyetlerinin yüksek olması, Kabotaj yolcu ve yük taşımacılığının birçok destinasyonda ekonomik olmaması.
Mekansal Yapılanma Türkiye limanlarının, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney yönlü uluslararası ulaştırma koridorlarının kesişim noktasında olması.	Mekansal Yapılanma Büyük ölçekli liman yatırımlarının zamanında gerçekleştirilememesi nedeniyle küçük ölçekli limanların yapılması ve mevcut limanlarda genişlemeye gidilmesinin yarattığı olumsuzluklar, Uluslararası limanlarda gümrük uygulamaları ve kabotaj yüklerinin ayrı alanlarda depolanma zorunluluğunun sebep olduğu olumsuzluklar,
Ulaşım Türleri-Dağıtım Dış tücaretin büyük bir bölümünün denizyoluyla yapılabilmesi.	Ulaşım Türleri-Dağıtım Limanların geri saha bağlantılarının (demiryolu) olmaması, Limanların karayolu ve demiryolu ile birlikte planlanamaması, Liman geri sahasında lojistik merkez eksikliği.
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi Limanların çevre ile daha uyumlu tesisler olmalarına yönelik olarak UDHB tarafından “Yeşil Liman” (Green Port) projesinin uygulanması.	Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir. Denizlerde meydana gelebilecek radyoaktif kirliliklere karşı alınacak tedbir ve müdahale planlamalarının eksikliği, Gemi ve liman operasyonlarında hava ve deniz suyu kirliliğinin artması.

URL.7.6.Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklardan olan lojistik merkezler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiş. Bu analize ilişkin GZFT analiz tablosu aşağıda verilmektedir.

Tablo Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma 10. Kalkınma Planı kapsamında olan taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Eylem Planında belirtilen TLMP’nin hazırlanması, Lojistik Merkezlerin bulundukları bölgelerde yeni istihdam alanları yaratması.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Lojistik merkezlerin inşa prosedürlerinde, bakanlıklar arası koordinasyon eksikliğinin söz konusu olması, Şirketler, kamu kuruluşları, üniversitelerin koordineli çalışmaması, Türkiye’de lojistik sektörünü hangi şirketlerin oluşturduğu konusunda belirsizlik olması, Lojistik merkezlere yönelik yasal bir çerçevenin olmaması, OSB kanununda ihtisas OSB statüsünde kurulan lojistik merkezler tanımlanmış fakat bu yasaya dayanılarak çıkarılan OSB yer seçim yönetmeliğinde lojistikten bahsedilmemesi.
Mekansal Yapılanma Türkiye’nin ana ticaret yollarının kesiştiği özel konuma sahip olması, Türkiye’nin lojistik hizmetler için farklı taşımacılık modları altyapısına sahip olması, Türkiye’de faaliyette olan lojistik merkezlerin demiryolu bağlantılarının olması, Faaliyette olan lojistik merkezler sayesinde ağır taşıtların kent içine girmeden yük taşıyabilmesi.	Mekansal Yapılanma Avrupa’da lojistik merkezlerde verilen hizmetlerle Türkiye’de verilen hizmetleri karşılaştırdığımızda; katma değerli hizmetler, danışmanlık, tır ve kamyonlara verilen hizmetler konusunda eksikliklerin olması, Türkiye’de lojistik merkezlerin yer seçim kriterleri konusunda belirli bir matematiksel yönteme atıf yapılsa da uygulamaya geçilememesi.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	depolama
Çevre Kalitesi Lojistik merkezlerin şehir dışında kurulmasıyla ağır taşıtlardan kaynaklı oluşan hava kirliliğinin azalması.	Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Sivil toplum kuruluşları, Türkiye’de lojistik merkezlerin gelişimine katkı sağlayacak çalışmalar yürütmesi.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Arsa rantının üst boyutlara ulaşmasıyla proje fizibilitelerinin olumsuz etkilenmesi, Kalkınma ajanslarının birbirinden bağımsız sadece bölgesel potansiyellere göre lojistik master plan yapmaları.
Mekansal Yapılanma Türkiye’nin konumunun lojistik üs olma potansiyeline sahip olması.	Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Ulaşım Türleri-Dağıtım Türkiye’nin ulaşım altyapısının lojistik merkezlerin kurulup işletilmesine elverişli olması.	Ulaşım Türleri-Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi

URL.7.7.Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi

Türkiye’de toplam 300 adet OSB bulunmaktadır (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı OSB Bilgi Sitesi, 2017). Türkiye’deki OSB’ler belirlenmiş olan belirli parametreler açısından incelenerek tabloda verilmiştir.

Tablo Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma OSB’lere sağlanan teşvikler, (Bedelsiz arsa tahsisi, gelir vergisi stopajı, sigorta primi işveren hissesi, enerji desteği vb. gibi), İşletmelerin ulaştırma, elektrik, su, kanalizasyon ve sosyal tesisler gibi ortak alt yapı hizmetlerinden birlikte yararlanmaları, OSB’lerin işletime açılışlarından itibaren kısa sürede parsellerin önemli kısmının tahsisinin yapılması; karma OSB’lerin yaklaşık %44, ıslah OSB’lerin %42, ihtisas OSB’lerin %37’sinin tahsisinin yapılması,	İdari ve Kurumsal Yapılanma OSB’lerdeki yetki karmaşası, Tehlikeli atıkların kontrolü yönetmeliği kapsamında uygulamada meydana gelen sıkıntılar, tehlikeli atıklarla ilgili OSB’lerde kurulamayacak tesislerdeki belirsizlikler, “Atık su Arıtma Tesislerinin Teşvik Tedbirlerinden Faydalanmasında Uyulacak Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik” kapsamının dar tutulması nedeniyle Belediye Kanalizasyon Hattına bağlı arıtma/ön arıtması olan işletmelerin enerji teşvikinden yararlanamaması.
Mekansal Yapılanma	Mekansal Yapılanma
Ulaşım Türleri - Dağıtım Türkiye’deki OSB’lerin tamamının karayoluna bağlantısının bulunması.	Ulaşım türleri - Dağıtım Türkiye’deki OSB’lerin %99,96’sının direk demiryoluna bağlantısının bulunmaması, Türkiye’deki OSB’lerin %99’92’sinin demiryoluna olan bağlantısının 2 km’den fazla olması, Sağlık ve itfaiye maliyetlerinin yüksek olması, Yer seçiminde sanayi potansiyeli yeterli olmayan yerlerin seçilmesi, OSB’lerin lojistik imkanların az gelişmiş olduğu bölgelerde kurulmuş olması, OSB’lerin yeterli bir planlama ve fizibilite anlayışı olmadan kurulması,
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Depolama OSB’lerin içindeki depolama alanları kapasite artıları nedeniyle bölge dışına çıkmaları.
Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Çevre Kalitesi Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık %63’ünde ‘Su Arıtma Tesisi’ bulunmaması, Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık %60’ında ‘Evsel Atık Yönetimi’ bulunmaması, Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık %79’unda ‘Çevre Laboratuvarı’ bulunmaması, Sanayi kaynaklı hava kirliliğinin oluşması, Araç parçaları ve hurda araçların görüntü kirliliğine neden olması, Belediye ve beldelerde düzenli depolama tesisi olmadığı halde (vahşi depolama) atıklarını kendi toplayan OSB’lerden katı atıkların depolanması/bertafı için bedel alınması.
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapı OSB’lerde yetki karmaşasını ortadan kaldıran etkili bir yönetimin oluşturulması, Türkiye’de ıslah ve ihtisas OSB’lerde yaşanan gelişme, Türkiye’de 2000’li yıllarla beraber kümelenme çalışmalarının hızlanması (Türkiye’de 2013 yılı itibariyle, çoğunluğu fikir aşamasında olan 356 küme/potansiyel küme tespit edilmiştir. Bunlardan 35 tanesi fikir aşamasının ötesine geçmeyi başarmış olgunlaşmış kümelerdir), OSB’lerdeki istihdamın 2016 yılından sonra yaklaşık %45 artacağı öngörüsü.	İdari ve Kurumsal Yapı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği taslağında OSB tanımına yer verilmemesi ve OSB Uygulama Yönetmeliği ile çelişmesi.
Mekansal Yapılanma	Mekansal Yapılanma
Ulaşım Türleri- Dağıtım OSB, Serbest Bölge ve büyük fabrikalara iltisak hatlarının yapılması.	Ulaşım Türleri – Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir	Çevre Kalitesi Belediyelerce atık suya uygulanan kirlilik önleme bedellerinin yüksekliği, OSB yer seçiminde ülkesel tarım toprağı kullanımını tehdit eden “Birinci Sınıf Tarım Alanları” tercih edilmesi.

URL.7.8.Serbest Bölgeler GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan serbest bölgeler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo Serbest Bölgelere İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük vergisi prosedüründen arındırılmış ticari faaliyet imkânı, Azaltılmış bürokratik prosedür ve dinamik işletme yönetimi, Eşitlik prensibi, serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanması, Serbest bölgedeki imalatçı firmalar için vergi avantajlarından yararlanma imkânı, Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemenin dövizle yapılması, Türkiye’den serbest bölgeye yapılan mal ve hizmet satışı ihracat sayıldığından bunlar katma değer vergisinden muaf olması, Türkiye ile serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümlerinin uygulanması, Kazanç ve gelirlerin hiçbir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye’ye serbestçe transfer olması, Bölgelerde kambiyo mevzuatı uygulanmadığı gibi fiyat, kalite ve standartlarla ilgili kısıtlamaların olmaması.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Hükümetin ekonomiyi yönlendirmedeki etkinliğinin azalması, Serbest bölgelerde 10 yıl süreyle grev ve lokavtın yasak olması ile ücret piyasasında ikili ücret düzeyinin doğmasına sebep olunması, Serbest bölgelerin yabancı sermaye çekme konusunda yeterli olmaması.
Mekansal Yapılanma Her türlü ticari ve sınai faaliyete uygun altyapı imkânı sağlanması.	Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Ulaşım Türleri-Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Ulaşım Türleri-Dağıtım Serbest Bölgelerin yaklaşık %83’ünün liman bağlantısı bulunmaması, yaklaşık %72‘sinin ise 5 km’den fazla bir mesafeyle bağlantısının bulunması, Serbest bölgelerin %78’inin havayolu bağlantısının 7 km ve üstünde olması, Serbest bölgelerin %72’sinin demiryolu bağlantısının 6 km ve üstünde olması.
Üretim ve Verimlilik Orta ve uzun vadeli üretim faaliyet ruhsatı alabilme imkânı, İstihdam ve nitelikli işgücü sayısının artmasına katkı sağlaması, Serbest bölgelerde ucuz enerji kullanımı.	Üretim ve Verimlilik Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Çevre Kalitesi Türkiye’deki serbest bölgelerin %100’ünde arıtma tesisi bulunması gerekirken %50 sinde arıtma tesisinin bulunması, bunların uygun işletimde olup olmadığı konusunda bir bilgiye ulaşılamamıştır.
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma AB ve gümrük birliği kriterlerinin gerektirdiği serbest dolaşım belgelerinin temini imkânı, Serbest bölgelere yabancı yatırımların gelmesi ile teknoloji transferi gerçekleşmesi, döviz kazanç artışı, Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Küreselleşmenin serbest bölge uygulamalarının çekiciliğini azaltması, Gümrük birliği ve Avrupa Birliği süreçlerinin serbest bölgeler açısından belirsizlikler oluşturması, Serbest bölgelerdeki devletin müdahalesinin minimum düzeyde olması nedeniyle, mal ve döviz kaçakçılığı riski, Serbest bölgelerin uluslararası alanda tanıtımının yeterli şekilde yapılmaması nedeniyle yabancı yatırım konusunda istenilen aşamaya gelinememesi.
Mekansal Yapılanma	Mekansal Yapılanma
Ulaşım Türleri-Dağıtım İç ve dış pazarlara ulaşım imkânı, Serbest bölgelerin tedarik zinciri yönetimde avantajlı konumunun olması.	Ulaşım Türleri-Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Üretim ve Verimlilik İhracata dönük üretim yapan firmaların hammadde temininde kesintisiz tedarik imkanları, İthal girdi kullanarak üretim yapan yerli ihracatçı firmalara gümrük vergisiz mal girişi imkânı sağlayarak, yurtdışındaki rakipleri ile aynı şartlarda üretim yapma olanağı Serbest bölgelerde üretim yapmak isteyenlere verilen izinlerde ihracat yaptırım koşullarının olmaması	Üretim ve Verimlilik Serbest bölgelerde gerçekleşen ticaretin büyük bir kısmının yurtiçine yönelik olmasında ticaret hacminin gelişimine tam anlamıyla katkı sağlayamaması Serbest bölgelerde yapılan üretim faaliyetlerinde hammaddenin ithal edilmesi nedeniyle ortaya çıkan İthalata bağımlı üretim modeli Yurtiçindeki firmaların rekabet gücünü azaltması ile ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilemesi
Depolama Gümrüksüz antrepo imkânı sağlaması.	Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.
Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Çevre Kalitesi Serbest bölgenin bulunduğu il ve çevresinde önemli ölçüde nüfus ve sosyal yapı değişiklik nedeniyle meydana gelen sosyal sorunlar, Kıyıda kurulan serbest bölgelerde önlem alınmadığı durumlarda çevre kirliliğinin meydana gelme riski.

URL.7.9.Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan toptancı halleri bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER	ZAYIF YÖNLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Hal Kayıt Sisteminin olması.	İdari ve Kurumsal Yapılanma AB’deki toptancı hallerinde ürün türlerine göre ayrı mekanların tahsis edilmesine karşım Türkiye’de böyle bir durum olmaması, Türkiye’deki toptancı hallerinde AB’de olduğu gibi ürünlerin en sağlıklı şekilde saklanmasını sağlayacak depolama sistemlerinin bulunmaması, Haldeki işyerlerinin kiralanması/satışı, devri ya da ayrılma işlemleri her halin kendi tüzüğü ile düzenlenememesi, Ürünlerin muhafazası, ambalajlanması ve etiketlenmesi, girdi kullanımı, organik tarım, yetiştiricilik sistemlerindeki eksiklikler, pazarlama altyapısının uygunsuzluğu ve eksikliği, üretici örgütlenmesindeki eksiklikler, Belediyelerin toptancı hallerinin yönetimi konusundaki yetersizliği, Toptancı hallerinde beyan esasına göre ürünü kayıt altına alınan perakendecinin hale girmeden ürünü tüketiciye ulaştırmasından kaynaklı hale girişte yaşanan zorluklar, Toptancı hallerinde zorunlu bazı ödemelerden dolayı hallerin tercih edilmemesi, Türkiye’deki toptancı hallerinde kalıntı analiz laboratuarlarının olmaması, Üretim merkezlerinden büyük tüketim merkezlerine getirilen ürünler market, manav, semt pazarlarında, haldeki gibi işlem görmeden kayıt altına alınmadan da pazarlanabilmesi, Türkiye’deki haller büyüklük kriterlerine göre sınıflandırıldığında, yaklaşık %90’ının küçük sınıfa girmesi.
Mekanal Yapılanma	Mekanal Yapılanma
Ulaşım Türleri – Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Ulaşım Türleri- Dağıtım Toptancı hallerinde ürün tedariğinde yaşanan sorunlardan nakliye sorununun %6’lık kısmı oluşturması.
Üretim ve Verimlilik	Üretim ve Verimlilik
Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Depolama Toptancı hallerinin yaklaşık %65’inin kendine ait depolama olanağı olmamasından dolayı yakında bulunan özel depolama alanlarından faydalanılması,* Toptancı hallerinde soğuk hava deposu, standart ve analiz laboratuvarları gibi birimleri kurmakla yükümlü olan belediyelere hiçbir yaptırım uygulanmaması.
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi
FIRSATLAR	TEHDİTLER
İdari ve Kurumsal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	İdari ve Kurumsal Yapılanma Yaş sebze ve meyve ticaretinde haksız rekabet yaratan bazı uygulamalarin olması (kaçak haller, kayıt dışı satışlar, katma değer vergisi gibi), Toptancı hallerindeki alt yapı eksiklikleri, mevzuattan kaynaklanan eksiklikler, uygulamadan ve mevzuatın yeterince bilinmemesinden kaynaklalı aksaklıklar toptancı hallerin görevlerinİ sağlıklı bir şekilde yapmasina engel olmasi.
Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.	Mekansal Yapılanma Yangın, sel baskını gibi doğal afetlerden gelecek riskler ile kaza, bozulma, ihmal gibi hususların operasyonları etkileme riskleri.
Ulaşım Türleri-Dağıtım	Ulaşım Türleri-Dağıtım
Üretim ve Verimlilik Semt pazarlarının tüketiciler açısından önemini koruyor olması, Tüketici gelirindeki artış.	Üretim ve Verimlilik Perakende sektöründe yaşanan hızlı gelişme. Zincir mağazaların birleşme yoluyla büyümesi, pazar yoğunluğunun artması toptancı halleri için bir tehdit oluşturması.
Depolama	Depolama
Çevre Kalitesi	Çevre Kalitesi

BİMTAŞ Boğaziçi Peyzaj İnşaat Müşavirlik Teknik Hizmetler San. Tic. A.Ş.

Evliya Çelebi Mah. Meşrutiyet Cad. Eski Tüyap Binası No:50 34430 Tepebaşı Beyoğlu İSTANBUL

Tel.: [phone]

Faks: 0212-245-98-96

[e-mail]