Mezolit (o’rta tosh) davri

35135804.

1. 
   
   Spitamen boshliq xalq qasoskorlarining jasoratlari(Mil.av. 327-329 yy, Spitamen, Politimit) Iskandar saklarga uzi birnnchi bulib xujum boshlaydi va uz kushinining barcha turlarini ishga solib, saklarga xujum kiladi. Saklar dastlab xujumiga bardosh beradm, ammo keyinchatik kochishga majbur buladi. Shunday paytda Sugdda Spitamen boshlik kushin tuziladi va uning kushiniga maxalliy axoli xam k^shiladi. Spitamen bir kancha vaktta makedonnyaliklarga tinchlik bermaydi, gox ung tomondak gox chap tomondan ^kka tutadi.Spitamen makedoniyaliklarni tchj bir orolga xaydab kiritadi va u yerda kirib tashlaydi.Muvaffakiyatga erishayotgan Spitamen vaktni kuldan boy bermay, maxalliy axoli yordamiga tayanib Marzkandaga keladi va u yerda makedoniyaliklar garnizonini kayza kamat yushadi.Iskandar tez orada Marokandda yetib keladi va Spitamen avvat Buxoroga, keyin chulga cheki nad i.32 8-y 1&kandar Sugd tomon yul oladi. Spitamen bu jangda xam faol katnashadi. Lekin Krater boshchiligidagi kushin kelayogganini sezgach Spitamen chulga karab kochadi.Uning ulimi xakida turlicha taxminlar mavjud.Kiskacha kili b aytadigan bulsaq Sugdning mustakillik u^chun olib borgan kurashining vkkinchi boskichi Spitamen ulimi bilan yakunlanadi. Shundan bilsaq buladiki O’zbekiston xalki uchun ozodlik kurashlariai olib borib, tarixda vatanparvar siymo sifatida muxrlanib qoldi
   
2. 
   
   .Ismoil Somoniy islohotlari. Somoniylarning eng aklli va tadbirkor vakili Ismoil Somoniy bulgan. U asosiy e’tiborini uz davri uchun ilgor xisoblanishi markazlashgan davlat tizimini joriy etishga karatdi. Bu tnzim asosini oliy xukmdor dargoxi (saroyi) va devonlar (vaznrliklar) majmui tashkil etgan.Oliy xukmdor Amir unvoniga ega edi.Shu sababdan yozma manbalardan Amir Ismoil, Amir Axmad kabi ta’kidlarni uchratamiz.Bundan tashkari Xoris amiri la'vozimi xam bulib, u oliy xukmdorlarning barcha xukm va topshiriklari ijrosining bajarilishi nazorat kilgan. Davlat ishlariga kabul kilishda ma’lum bir talablar ulchovi bulgan, bular: davlat tilini «mukammal bilish, zamona xukuk me’yorlaridan tulik xabardorliq tarix, adabiyot kabi ilmlardan boxabarliq xisob-kitob ishlaridan bilimdonlik kabilardir».Xarbin lashkar 2 toifaga bulingan: doimiy ravishda faoliyat kursatuvchi saralangan va zarur xollarda yigiladigan ungililar. yuqoridagilardan shunday xulosaga kelish mumkinki, somoniylar davrida davlat boshqaruvi va xarbiy siyosatning uz davri uchun murakkab va saloxiyatli tizimi tashkil topgan.Mazkur masalaga ju'da kata e’tibor berilganligini shu narsadan xam bilsa buladiki, davlatning umumiy yillik daromadi 45 million dirxamni tashkil etgani xolda, shundan 10 million dirxam davlat boshkaruvi va lashkarga sarflangan. Movarounnaxrda xujalik taraqqiyoti faqat Markaziy Osiyoning emas, balki Oda Osiyoning xam yul xududlaridan biri xisoblanardi. Shahar bilan qishloq urtasidagi, utrok dexkonchilik xukuklari Bilan kuchmanchi kabilalar urtasidagi maxsulot ayriboshlashning kuchayib borishi, karvon savdosining usishi ulkaning qishloq xujaligini, xunarmandchilikning rivojlanishi omili buladi Movarounnahr iqtisodi musulmon mamlakatlari orasida yetakchi urinlardan birini egallar edi.
   
3.